Çocuklarda konuşma bozukluğu

Çocuklarda konuşma takılması ebeveynleri çok endişelendiren bir konu. Daha önce oğlumun 2 yaş civarı yaşadığı ‘kelime veya hece tekrarlı konuşma’ şeklini yazmıştım. Bu konuyla ilgili o kadar çok geri dönüş aldım ki; tekrar daha detaylı bir rehber yazmaya karar verdim.

‘Hece veya kelime tekrarı, bazı harflerde zorlanma, bazı kelimeleri telaffuzda zorluk veya tekrar’ gibi bir sürü şekilde karşımıza çıkabiliyor.

Bir sabah kalkıyorsunuz ve bir bakıyorsunuz çocuğunuz eskisi gibi akıcı konuşamıyor. Oysa konuşmaya da çok erken başlamıştı. Gayet de seri ve düzgün konuşuyordu. Tabii kafanızdan kaynar sular dökülüyor. ‘‘Acaba hiç geçmeyecek mi? Bu çocuk kekeme mi oldu? Kekeme kalırsa insanlarla iletişim problemi yaşar mı?’’ soruları beyninizde dönüp, duruyor. (Biz ebeveynler her türlü konuşma problemlerine kekemelik desek de uzmanlar hepsine kekemelik adını vermiyorlar bu arada.)

Öncelikle sakin olun…

Kekemelik neyse ki; çok da büyük bir sağlık sorunu değil düşünüldüğünde. Evet, iletişim kurmakta zorluk yaşanan bir sağlık durumu olabilir ama birçok hastalığa göre sizi endişelerden, endişelere sürüklemesine gerek yok. Çocuğunuz, sağlıkla sizinle bir arada kalacak.

Ayrıca, çoğunlukla ve zamanında müdahaleyle çözümü de var.

Ve sıkı durun, en iyi haberi henüz vermedim: Çocuğunuz 5-6 yaşından küçükse, büyük bir olasılıkla, geçici bir süreç yaşıyorsunuz. Çocuğunuzun konuşma hızı, düşünme hızına yetişemiyor.

Tabii ki böyle bir dönemden geçerken, uygulamanız gereken elzem kurallar var:

01- ‘Çocuğunuzda bu süreç ne zaman başladı?’ ve ‘Herhangi bir başlama sebebi var mı? Kayıp, kaza, taşınma, şiddet vs.’ bunları not alın.

02- Bu durumlarda ilk olarak danışacağınız uzman ‘Dil ve Konuşma Terapistleri’ Eğer ki; kendileri sizi psikolog/psikiyatrist/duyu bütünleme uzmanı gibi bir uzmana yönlendirirlerse, ona göre yolunuzu çizersiniz ama öncelikle durumu paylaşacağınız doktorlar, dil ve konuşma terapistleri.

03- Eğer ki, ani bir gelişme yaşandıysa hayatınızda, o zaman bir uzmana danışmanızda yarar var. Ama eğer ki; herhangi bir değişiklik yok ise ve çocuğunuz 5 yaşından küçükse ilk günden itibaren kendisine çaktırmadan çektiğiniz sesli videolarla elinizde bir süre veri oluşturup, bir uzmana danışmanızda fayda var.

04- Benim danıştığım Dil ve Konuşma Terapisti Dr. Sertan Özdemir’in önerilerini size iletiyorum… Bu öneriler, çok önemli ve faydalı olmakla birlikte, her çocuğun konuşma takılması kendine hastır, o yüzden çocuğunuz için özel danışmanlık almanız gerekmektedir. Çocuğunuzun yaşından tutun, konuşma bozukluğunun süresine, konuşma bozukluğunun başlangıç sebebinden, ilerleme derecesine kadar hepsi çocuğunuza has ve özeldir. Tıpkı her hastalık ve tedavide olduğu gibi…

05- En önce siz sakin kalacaksınız. Bu durumun büyük ihtimalle geçici olduğunu düşünerek kendinizi rahatlatacaksınız. Endişenizi asla çocuğunuza belli etmeyeceksiniz. Aldığınız bütün kararları çocuğunuzla görüşen herkesle (aile büyükleriniz ve etrafındaki yetişkinler) paylaşacaksınız. Tabii hiçbir konuşmanızı çocuğunuzun yanında veya duyabileceği uzaklıkta yapmayacaksınız çünkü çocuklar mutlaka dinlerler!

06- Çocuğunuz konuşurken, ağzına değil gözlerinin içine bakmalısınız.

07- Çocuğunuzun kelimelerini-cümlelerini tamamlamayıp, sabırla konuşmasını kendisinin bitirmesini beklemeniz gerekiyor. Sakince, gayet normal (eskisi gibi-her zamanki gibi) konuşuyormuş gibi onu rahat bırakın. Aslında bu sakinliğimizi hayatımızın her alanında korumamız çocukların sağlıklı gelişimleri için çok önemli. Onları bizim hızımıza yetiştirmeye çalışmak yerine, onların gelişim hızlarını kabullenip, onlara ayak uydurmamız çok önemli. Mesela, ‘haydi haydi’leri hayatımızdan çıkarmaya bugünden itibaren başlayabilir miyiz?

08- Eğer ki; çocuğunuz konuşma takılmalarını fark eder ve ‘‘Ben konuşamıyorum, niye böyle konuşuyorum?’’ gibi bir endişeye kapılırsa, onu rahatlatmanız çok önemli çünkü sizin onu onayladığınızı görürse, konuşmaktan ve denemekten vazgeçmeyecektir. Ama siz onun konuşma şeklini eleştirir, ‘‘Haydi ama biraz çaba sarf et, daha seri konuşmaya çalış, eskisi gibi konuşamıyorsun.’’ gibi cümleleri sizden duyarsa, o zaman konuşmaktan korkup, konuşmayı ve denemeyi bırakıp, kalıcı bir kekemelik yaşayabilir. Eğer size kendindeki değişiklikten rahatsız olduğu bir geri bildirimle gelirse ona, ‘‘Çok normal, çocukluğumda bir dönem ben de böyle konuşmuştum, herkesin başına gelebilir, geçici bir şey, sen hiç merak etme, önemli bir durum yok.’’ sakinliğinde, hatta durumu umursamazlığında bir konuşma yapabilirsiniz kendisiyle.

09- Genellikle böyle durumlarda Dil ve Konuşma Terapistleri 6 yaş sonrası terapilere başlıyorlarmış ama her zaman bireysel danışmanlık alıp, doktorun yönlendirmesi ve zamanlamasıyla ilerlemek önemli bir durum.

Sorularınıza gelince…

Benim oğlumun konuşma takılması, kendiliğinden bence yavaş yavaş azalarak ama yine de birden diyebileceğimiz bir hızda 8 hafta içinde düzeldi. Yaklaşık 8 ay sonra ise çok daha kötü bir şekilde geri geldi. Neyse ki; ikinci yaşadığımız konuşma zorluğu ilki kadar uzun sürmedi, 3-4 hafta içinde yine kendiliğinden ve aniden geçti. Bir sabah uyandığımızda tamamen düzelmişti. Şimdi kendisi 5 yaşında ve bir daha yaşamadık, gayet düzgün konuşan, kendisini ve duygularını ciddi bir kelime dağarcığıyla ifade edebilen bir çocuk. Şunu da ilave etmeliyim ki; iki konuşma takılmasının ardından hem kullandığı kelimelerin çeşitliliği çok artmıştı, hem de konuşması çok gelişmiş olarak geri dönmüştü.

Ailelerin, çocuklarının küçücük bir sağlık sorununda nasıl korktuğunu ve paniklediğini biliyorum, kendim yaşıyorum. Ne dersiniz, öncelikle durumu anlayıp, sonra uzmanına danışıp ve elimizden geleni uygulayıp, biraz daha sakin kalarak onlara daha sağlıklı ebeveyn figürü olabilir miyiz?

Bu yazıyı okuyorsanız, muhtemelen çocuğunuzun konuşma bozukluğuyla yüz yüzesiniz demektir. Şimdi lütfen derin bir nefes alın, kendinize gülümseyin ve bu ebeveynlik serüveninde size destek olan tüm yakınlarınıza yukarıda yazılanları anlatın ve el birliğiyle çocuğunuza destek olun.

Sağlıkla görüşmek üzere…

https://www.instagram.com/melissonkaya/