Kuru incirde aflatoksin tehlikesi

Aflatoksin önleme eylem planı üretici ve tüccarlara anlatıldı.

Türkiye’nin üretim ve ihracatında dünya lideri olduğu Ege Bölgesi’nin en önemli tarımsal ürünleri arasında yer alan kuru incirde 2012 ürün yılında, üretim döneminde yoğun rüzgar ve aşırı sıcak nedeniyle artış gösteren aflatoksin bulaşıklığı sebebiyle başta AB ülkeleri olmak üzere alıcı ülkelerden geri gelen parti sayılarında önemli artış görüldü. Bu gelişme üzerine Avrupa Birliği otoriteleri tarafından Türkiye kaynaklı kuru incir partilerinde kontrol sıklığının yüzde 20’den yüzde 30’a yükseltilmesi ihtimali değerlendirmeye alındı.
İhracata bağımlı Türk kuru incirini olumsuz etkileyecek bu fikrin hayata geçmemesi için Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, kuru incir ile ilgili tüm kesimleri bir araya getirdi. Taraflarca, kuru incir ve diğer bazı kuru/kabuklu meyvelerde aflatoksin bulaşıklığının azaltılmasına yönelik olarak bir “2013 yılı Bölgesel Aflatoksin Önleme Eylem Planı” hazırlanarak AB yetkili makamlarına iletilmesi kararlaştırıldı, söz konusu eylem planı daha sonra AB makamlarına iletildi. Söz konusu Eylem Planı içinde kuru incir üreticilerine ve aracı-tüccarlara yönelik eğitim-bilinçlendirme toplantılarına da yer verilerek, Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği koordinatörlüğünde Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Aydın ve İzmir İl Müdürlükleri, Germencik, Nazilli ve Tire İlçe Müdürlükleri, Erbeyli İncir Araştırma İstasyonu Müdürlüğü, İzmir, Aydın, Nazilli Ticaret Borsaları ve Ziraat Odalarının destek ve katkılarıyla 5 köyde üretici bilgilendirme toplantısı ile aracı-tüccarlara yönelik bir bilgilendirme toplantısı yapıldı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof.Dr. Uygun Aksoy’un yanında, Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyeleri, Tarım İl, İlçe Müdürlükleri, Erbeyli İncir Araştırma Müdürlükleri, Ziraat ve Ticaret Odası temsilcilerinin de konuşmacı olarak katıldıkları toplantılarda, kuru incir hasadı, kurutulması, depolaması ve nakliyesi aşamalarında aflatoksin oluşum ve bulaşıklığının en aza indirilmesi için alınabilecek önlemler hakkında üretici ve aracı-tüccarlara bilgi aktarıldı. Toplantıların bir kısmı Ramazan dolayısıyla gece toplantıları şeklinde organize edilirken, 300’den fazla sayıda üretici ile 70 civarında aracı-tüccarın katıldıkları toplantılarda, üreticilere aflatoksin azaltıcı tedbirler hakkında temel bilgi aktarıldı.

Üretici toplantılarına katılan Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Menaşe Gabay, şöyle konuştu: “Üretiminin yüzde 90’ına yakını ihraç edilen kuru incirde en önemli alıcı pazarımız yüzde 60’a yakın payla Avrupa Birliği. Çin gibi Uzak Doğu’daki yeni pazarlara ihracatımızı artırsak da, geleneksel olarak bize en yakın, en uygun fiyatla ürün sattığımız pazarımız Avrupa. Burada da geçtiğimiz 2012/13 ürün yılında aflatoksin nedeniyle geri dönen incir partilerinde bir miktar artış oldu. AB yetkilileri ile yaptığımız görüşmeler ve alınan bazı tedbirlerle AB’ye girişte yüzde 20 olan ülkemiz menşeli kuru incir partilerindeki aflatoksin kontrol sıklığının yüzde 50’ye çıkarılması ihtimalini azalttık ama hala yüzde 30 sıklıkta uygulamayı planlıyorlar. Bunun gerçekleşmesi 32-33.000 ton düzeyinde olan AB’ye incir ihracatımızın 20-22.000 tona azalması anlamına gelir." Bundan üretici, aracı-tüccar ve ihracatçılar olarak tüm kesimlerin mağdur olacağını anlatan Menaşe Gabay, şunları söyledi: "Hepimizin aynı gemide olduğunu düşünerek tüm kesimlerin taşın altına ellerini koyarak üzerimize düşeni yapmak, aflatoksin azaltıcı tedbirleri her aşamada uygulamaya koymak zorundayız. GTHB, tüm kesimler adına hazırlamış olduğu Eylem Planı ile büyük bir taahhütte bulundu. Söz konusu plandaki hususların tüm kesimlerce yerine getirilmesini sağlamak üzere, üretici, aracı-tüccar ve ihracatçı firmalara yönelik kontrollerin artmasını bekliyoruz.”

Yönetim Kurulu Üyesi Rafael Çikurel ise; “İlgili tüm kesimler olarak durumun ciddiyetinin farkında olmamız ve sorumlulukla hareket etmemiz gerekiyor. Ülkemiz incirinde aflatoksin sorununu çözemezsek, AB, geçen yıllarda Mısır ve Çin yer fıstığı ile İran antepfıstığına uyguladığı yasağı ülkemiz incirine de uygularsa üretici, tüccar ve işletmeler olarak çok zor durumda kalırız” dedi.

Aflatoksinsiz incir için

Aflatoksinsiz incir için neler yapılmalı sorusuna şöyle cevap veriliyor:
"Sağlıklı ilek kullanılmalı, işi biten ilekler ağaçlardan toplanmalı. Ekşilik böcekleri ile tuzak mücadelesi yapılmalı. Hasatta tırnaklama ve sırıklamadan kaçınılarak kendiliğinden yere düşen incirler en azından gün aşırı toplanarak sergiye konulmalı. Kurutmada kerevet ve iyi havalandırılan kurutma tünelleri kullanılmalı. İncirler nem oranları %22’nin altına düşünceye kadar kurutulmalı. Nakliye ve depolamada kasa kullanılmalı. Üretici ve tüccar depolarının aflatoksin oluşum ve bulaşıklığını önleyici iyi şartlara sahip olmalı, incirler nemsiz ortamda kurutulmalı. Aracı-tüccar depolarında farklı yörelere ait farklı kalitedeki incirlerin birbirleri ile karıştırılmaması, zaten yürürlükte olan “izlenebilirlik” mevzuatı çerçevesinde incir partilerinin en azından aynı köylerden gelen aynı kalitedeki incirlerden oluşturularak geri dönük izlenebilirlik sağlanmalı. Üreticilere kesilen müstahsil makbuzunda ürün kalitesi, miktarı, üreticinin TC kimlik no'su gibi hususlara yer verilmeli."