Yaz aylarında sıcaklıklıların artması, nem ve güneş ile birlikte metabolizmada değişiklikler meydana getiriyor. Kronik rahatsızlığı olan bireylerde, sağlıklı bireylerde, çocuklarda vücut ısısı artıyor ve metabolizma bu duruma uyum sağlamaya çalışıyor. Özellikle yüksek tansiyon, kalp yetmezliği ve koroner kalp hastalığında sıcaklar nedeniyle artış görülüyor. Ayrıca, sıcak havalarda terlemeyle ortaya çıkan su ve mineral kaybı sonucu; baş dönmesi, bayılma hissi ve bulantı gibi sağlık problemleri yaşamak hiç şaşırtıcı değil. Bebek ve çocuklarda da durum aynı; ishal görülme oranı artıyor ve sıcak havalarda besinlerin bozulma riski yüksek olduğu için de besin kaynaklı zehirlenmeler sık görülüyor. Beslenmenizde küçük değişikliklerle sıcak günleri sağlıkla atlatabilirsiniz;
1. Su tüketiminizi arttırın
Sıcaklıkların artmasıyla özellikle diyabet ve kalp hastalığı olsun veya ‘diüretik’ dediğimiz idrar söktürücü ilaçlardan kullanan hastaların diğer bireylere oranla daha fazla sıvı dengesine dikkat etmesi gerekiyor. Susuzluk hissettiğimizde vücut çoktan susuz kalmış, bize alarm veriyor anlamına gelmekte. Yaz sıcağında susuzluğumuzu gidermek için en iyi yöntem şekerli veya gazlı içecekler yerine su içmektir. Tavsiye edilen miktar 1,5-2 litre su tüketilmesidir. Kafeinli içecekler idrar söktürücü etki yapmakta ve vücuttan idrarla su atılımını artırmaktadır.
2. Kızartmalara veda edin
Genel anlamda yağda kızartmalardan uzak durulmasını önersek de özellikle yaz aylarında tüketilen yağlı ve hamurlu yiyecekler kişiyi daha olumsuz etkilediğinden bu mevsimde bu konuda daha dikkatli olunması gerekir. Yemekleri pişirirken kızartma ve kavurma yerine haşlama, ızgara ve fırın gibi sağlıklı pişirme yöntemleri uygulanmalı.
3. Yaz meyvelerini kontrollü tüketin
Yaz sıcaklarından korunabilmek için enerji ve vitamin deposu olan karpuz, üzüm, çilek, kiraz ve şeftali gibi yaz meyvelerinin tüketilirken miktar kontrolü gerekiyor. Yüzde 90'ı su olan karpuz, tüketildiğinde iyi bir lif kaynağadır; tokluk hissi verir, bağırsak hareketlerini düzenler. Aynı zamanda A ve C vitamini de içerir ama miktarını abartırsak faydadan çok zarar verebilir. Karpuz gibi diğer yaz meyveleri de vitamin ve mineraller açısından çok zengin bir içeriğe sahiptir ama özellikle diyabet hastaları için aynı anda birden fazla porsiyon önerilmemektedir.
4. Sebze ve salata tüketimine özen gösterin
Tüm yeşillikleri, domates ve salatalığı içeren güzel bir salata yazın vazgeçilmezi sanki... İçerisine haşlanmış baklagiller veya peynir atarak salatayı lezzet ve besin içeriği açısından da zenginleştirebilirsiniz. Özellikle çiğden semizotu salatası –ceviz ve peynirle- hem çok lezzetli hem de inanılmaz Omega-3 kaynağıdır.
5. Besinleri yavaş ve iyi çiğneyerek tüketin!
Doygunluk hissi, yemek yendikten 15-20 dakika sonra hissedilmeye başlanır. Bu nedenle yavaş yavaş yemek yemeye özen gösterin. Hızlı ve çiğnemeden yenilen yemek midenizi yorduğu gibi kalbimizi de yoruyor. Yemek esnasında lokmalar arasında yemeğinize sık sık ara verin.
6. Gıda zehirlenmelerinden korunmak için hijyene (temizliğe) önem verin
Özellikle yaz aylarında artan hastalıkların başında besin zehirlenmesi geliyor. Çoğunlukla hafif seyirli ve kısa süreli hastalıklar olmalarına karşın, zehirlenmeye yol açan besinler ve kişiyle ilgili bazı faktörler hastalığın zaman zaman daha ağır seyretmesine sebep olabiliyor. Özellikle yaz aylarında dışarıda ve açıkta satılan yiyeceklerin tüketiminden kaçının. Çabuk bozulma potansiyeli yüksek olan tavuk, yumurta, süt ve balık gibi gıdaları açıkta bekletmemeye dikkat edin.
7. Tuz tüketimine de dikkat edin
Böbreklerimiz alınan fazla tuzu atmakta zorlanabilirler. Bu durum vücutta su tutulumuna sebep olur. Tuz kısıtlaması yoksa yeterli sıvı alıp ilave tuzdan uzak durmalıyız.
8. Protein miktarına özen göstermeliyiz
Yeterli ve kaliteli protein almaya özen göstermeliyiz. Yağlı ve derili et veya tavuktan uzak durmalıyız. Pişirilme şekline de dikkat edilmeli. Yağda kızartma yerine ızgara veya fırında veya haşlama veya sote şeklinde pişirilmeli. Sakatatlardan, sucuk, sosis ve salam gibi kolesterol ve yağ içeriği fazla olan yiyeceklerden uzak durulmalı.
Beslenme ve Diyet Uzmanı Diyetisyen Aysun Yurdakul
Medical Park Antalya Kompleksi