Yaşlanma nedir? Sağlıklı yaşlanmanın püf noktaları nelerdir?

Yaşlanmak ne demektir? Yaşlanmanın en önemli belirtileri nelerdir?

Yaşlanma; ilerleyen yaş ile birlikte hücre, doku, organ ve sistemlerde meydana gelen ve geriye dönüşümü olmayan değişikliklerin bütünüdür. En önemli belirtisi, tüm vücut fonksiyonlarında belirgin yavaşlamadır.

Yaşlanmayı etkileyen faktörler nelerdir?

Yaşlanma genetik olarak programlanmış bir süreç olmasına rağmen çevresel faktörler, beslenme alışkanlıkları, geçirilen ve hala var olan hasatlıklardan etkilenir. Bu yüzden aynı yaşta olanlar aynı hızda yaşlanmamaktadırlar.

Sağlıklı yaşlanma denince ne anlamalıyız? Sağlıklı yaşlanmanın 10 püf noktası nedir?

Sağlıklı yaşlanma; yaşlılığımızda bağımsız ve kendine yeterli olabilmek, sosyal ve psikolojik açıdan kendini iyi hissetmektir. Bunun için;

•Çoklu ilaç kullanımından (polifarmasi) kaçınılmalıdır. Hekimin ve eczacının önerdiği dozda ve tedavi şemasına uyulmalıdır. Gereksiz ilaç ve gıda takviyesinden kaçınılmalıdır.

•Düzenli yürüyüş ve egzersizler yapılmalıdır. Fırsat buldukça açık havada tempolu yürüyüşler gerçekleştirmelidir.

•Beslenmenizi gözden geçirin raf ömrü uzun aşırı tuzlu ve şekerli gıdalardan kaçınılmalı, lif oranı yüksek taze sebze ve meyvelerden zengin bir mönü ye yer verilmelidir.

•Hayattan kopmamalısınız; sosyal ortamlarda kendi yaşıtlarınızla vakit geçirmelisiniz.

•Hobiler edinerek zinde kalın; özellikle çalışma hayatınız bitmişse koroya katılma resim ve biçki dikiş kurslarına gitmek, satranç ve briç kulüplerine katılmak sizi zinde tutar.

•Yaşadığınız alanı gözden geçirin; günlük işlerinizi kolaylaştıracak tedbirler alın.

•Düzenli sağlık kontrollerine gidin; bilinen bir hastalık yoksa yıllık check up yaptırın.

•Alkol sigara gibi kötü alışkanlıklarınızı bırakın.

•Uyku kalitenizi arttırın, geceleri 7-9 saat uyumaya çalışın.

•Vücut bir bütündür, diş hastalıklarından korunmak için düzenli diş muayenesinden geçin.

Türkiye’de en sık görülen yaşlılık hastalıkları nelerdir?

Hipertansiyon; tüm dünyada olduğu gibi bizim ülkemizde de ilk sırayı alır. Özellikle tuza duyarlı hipertansiyon sıktır.

Diyabet; sık görülen bu hastalığın artık yaş sınırı maalesef çok aşağılara inmiştir.

Osteoporoz (kemik yoğunluğunda azalma).

Kalp damar hastalıkları ve yüksek kan yağları.

Kanserler.

En sık görülen geriatrik hastalıklardır.

Yaşlılık hangi yaşta başlar? Günümüzde yaşlılık sınıflandırması nasıldır?

•65 yaş ve üzeri bireyler yaşlı olarak kabul edilir.

•65-74 yaş arası; yaşlılık

•75-89 yaş arası; ileri yaşlılık

•90 yaş üzeri; ihtiyarlık

Yaşlılıkta yaş bariyeri varsa, bu neye göre belirlenir?

Yaşlılık sınırı olarak alınan 65 yaş ve üzerine bakıldığında, yaşlanmanın beraberinde getirdiği kronik hastalar yüzde 80’ninde vardır. Bu nüfusun yüzde 18’den fazlasında hareket kısıtlılığı ve birisine bağımlılık söz konusudur. Yine bu yaş grubunun yarıdan fazlasında duygusal yönden bozukluklar eşlik etmektedir. Biyolojik yaşlanma için her ne kadar bariyer belirlemek zor da olsa, kronolojik olarak 65 yaş sınır alınmıştır.

Sağlık Bakanlığı ve TUİK’in ortalama ömrün arttığına ilişkin açıklamaları, sağlıklı yaşam göstergesi mi?

Uzun yaşam her zaman kaliteli yaşam anlamına gelmez mortalitesi yüksek hastalıklar dışında yüksek morbiditeli durumlar yüzünden hayat kalitesi düşmektedir. Örneğin geçirilen serebrovasküler (beyin damar hastalıkları) hadiseler sonucu hayatta kalan fakat felçli hastaların yaşam mücadelesi gösterilebilir.

Sağlıklı yaşlanma konusunda AB ülkelerine kıyasla geride olduğumuz yönler nelerdir nasıl adımlar atmalıyız?

AB ülkelerinde doğurganlık oranın düşük olması nedeniyle yaşlı nüfus tüm nüfusun çoğunluğunu kapsamaktadır. Bu da milli gelirin büyük kısmının bu yöne kaydırmaktadır. Kişi başına düşen milli gelirin daha az olduğu ülkemizde, yaşlı kişilerin sağlıklı yaşam sürdürebilmesi için fonlar oluşturulmalıdır. Tüm vatandaşlara bireysel emeklilik bilincini aşılamak bu yönde olumlu bir adım olabilir. Herkesin yaşlı bakım evleri de dahil, tüm hizmetlere eşit ulaşabilmesi yönünde girişimler yapılmalıdır.

Yrd. Doç. Dr. Ezel Taşdemir

Medical Park Antalya Hastane Kompleksi İç Hastalıkları Uzmanı