Selülit, derialtı yağ hücre gruplarının kan ve lenfatik dolaşımı bozmasıyla oluşan deride portakal kabuğu görünümü ve çukurcuklarla seyreden, deri ve yağ dokusundaki düzensiz görünümü tanımlayan genel bir kavramdır. Sıklıkla uyluk, kalça ve karın bölgesindeki deri altı yağ dokusunun bölgesel metabolik bozukluğu olarak tanımlanabilir.
Selülit oluşumu dolaşım bozukluğu ile başlar. Damar duvarlarından sızan serum, doku aralıklarında toplanarak doku ödemini oluşturur. Kan ve lenfatik dolaşımı bozulan ve doku ödemi gelişen bölgede dokulara ödemden dolayı çok daha az oksijen ulaştığı için zamanla dokular elastikiyetini kaybeder. Yağ hücre gruplarının arasında fibrotik bantlar oluşur. Bu fibrotik bantlarla çevrili aşırı büyümüş yağ dokusu hücreleri nodülleri oluşturur. Cildin hareketliliği azalır kalınlığı artar. Bu nodüller de deride çöküntülere ve portakal kabuğu görünümüne neden olur ve cilt yüzeyi pürüzlü bir görünüm almaya başlar.
Daha ileri aşamada sürecin devam etmesi ile birlikte nodüller birbirine yapışarak daha büyük nodülleri oluşturur. Bu aşamada nodüllerin sinirler üzerine baskı yapması sonucu ağrı oluşabilir.
Selülit oluşumunu kolaylaştıran faktörler
- Yüzde 90 kadında selülit problemi vardır. En çok 21 yaş sonrasında ortaya çıkmaktadır. Östrojen hormonu selülitin oluşumunu kolaylaştırmaktadır. Yaşla birlikte cilt bağ dokusunun zayıflaması yine sebeplerden biridir.
- Selülitli bir bayanın ailesinde de yatkınlık vardır. Selülitin oluşumu için kilo tek başına kolaylaştırıcı faktör değildir. Şişman kişilerde selülit görülmeyeceği gibi zayıf kişilerde bile görülebilir.
- Ergenlik, gebelik, menapoz gibi kilo alıp verme ve hormonal değişikliklerin yaşandığı dönemler.
- Kalp ve damar yetersizliklerine bağlı dolaşım bozukluğu da selülite yatkınlığı bulunanlarda selülit gelişimine katkıda bulunur. Selülit ve damar yetmezliği birbirine paralel gider. Damar yollarında oluşan selülit damarları sarar, sıkar ve kan dolaşımını daha da zorlaştırır. Bunun sonucunda varisler oluşur. Zamanla ileri derecede damar yetmezliği olarak ciddi boyutlara varabilir.
- Hipotiroidi, kabızlık, karaciğer fonksiyon bozukluğu, stres, korse, dar elbiseler, yüksek topuklu ayakkabılar, ağır ve aşırı kalorili besinlerle düzensiz ve yanlış beslenme. ( yağ ve karbonhidratın fazla alınması, az su içmek, fazla tuz kullanmak, liften fakir beslenmek)
- Hareketsizlik, spor yapmamak, alkol, çay, kahve ve tütünün aşırı miktarda tüketilmesi de selilit gelişiminde kolaylaştırıcı faktörlerdir
Selülitten korunmak için…
•Düzenli egzersizler selülit oluşumunda ve oluşmuş selülitin azaltılmasında oldukça önemlidir. Yorucu ve ağır egzersizler yapılmasından ziyade yürüyüşler ve evde uygulanabilecek özellikle karın, kalça ve basen bölgesini ilgilendiren hareketler yardımcı olacaktır. Sık kilo alıp vermenin de selüit oluşumunda olumsuz bir faktör olduğu unutulmamalıdır.
•Özellikle fazla tuz ve şekerden uzak durmak ve günde 2 litre su içmek hem genel vücut sağlığı için hem de selülitten korunmak için önemlidir. Su, deri altındaki yağ tabakalarında saklanan ve selülitleri daha görünür hale getiren toksinlerin vücuttan atılmasına yardımcı olur. Su içmek aynı zamanda cildi toparlar ve pürüzsüz görünmesine yardımcı olur.
•Fast food, hazır gıdalar, gazlı içecekler, işlenmiş gıdalar ve katı yağ ile beslenmeği azaltmak, daha çok kepekli tahıllar, yağsız protein, meyve ve sebze gibi besinleri tüketmek, alkol ve sigaradan uzak durmak, çay ve kahveyi azaltmak da selülit oluşumunda ve azaltılmasında etkilidir.
•Beslenme alışkanlığı olarak bol vitamin ve mineral tüketmek önemlidir. Özellikle A ve E vitaminleri deriyi düzgünleştirir, magnezyum metabolizmayı harekete geçirir, fosfor ve silisyum dokuları kuvvetlendirir. Vücuttaki fazla suyu atması için beyaz ve kırmızı turp, maydanoz, kereviz tüketilebilir.
•Stresin, korse ve dar elbise kullanımının da selülit üzerine olumsuz etkileri olduğu unutulmamalıdır.
•Düzenli olarak masaj yaptırmak kan dolaşımını hızlandırır ve selülitlerin azalmasına yardımcı olabilir. İnsan vücudundaki bazı bölgeler gün içinde çalışmamakta ve diğer bölgelere oranla daha fazla yağ depolamaktadır. Masaj ile bu bölgelerin çalıştırılması ve kan dolaşımının hızlandırılması sağlanır. Kan akışının sağlandığı bölgelerde tıkanıklıklar ortadan kaldırılır ve selülit görünümü temizlenir. Buna alternatif olarak kaplıcalara ve bu tarz doğal suyun bulunduğu yerlere gidilebilir. Sağlıklı ve sıcak sular da kan akışını hızlandırır ve masaj etkisi yaratır.
Selüliti azaltmak için evde hazırlanabilecek doğal karışımlar
Yaşam tarzı, sağlıklı beslenmek, düzenli egzersizle selülit oluşumuna engel olmak ile birlikte oluşmuş selüliti de azaltmak mümkündür. Beslenme ve hayat tarzı değişiklikleri ve düzenli spor şartı ile birlikte evde de kendinizin yapabileceği basit bazı tarifler selülit azaltmak için yararlı olabilir:
- Acı biber, yağ yakmada etkilidir, kan dolaşımını ve metabolizmayı hızlandırır. Bir bardak sıcak suya iki çay kaşığı acı biber tozu, bir çay kaşığı taze sıkılmış meyve suyu, biraz törpülenmiş zencefil ve limon kabuğu katarak iki ay boyunca günde bir kere içebilirsiniz
- Bir kaba bir fincan öğütülmüş kahve, üç çorba kaşığı eritilmiş hindistan cevizi yağı ve iki çorba kaşığı bal katarak hazırladığınız karışımı selülitli bölgeye haftada 3 kere sürüp masaj yapın.
- Alternatif olarak, bir kaba bir buçuk bardak kahve telvesi ve biraz sızma zeytinyağı koyun selülitli bölgeye sürün ve üzerini streç film ile sarın 20-30 dakika sonra ılık su ile durulanın. Gözle görünen sonuçlar alana kadar haftada iki defa tekrarlayın.
- Yosunu da selülit azaltmak için kullanabilirsiniz. Üç yemek kaşığı yosuna dörtte bir fincan deniz tuzu ve biraz sızma zeytin yağı ekleyin. Duşa girmeden önce 15-20 dakika boyunca bu karışımla selülitli bölgeye masaj yapın.
- Deniz yosununu kullanmak isterseniz, ılık su ile doldurulmuş bir küvete dört yaprak deniz yosunu ekleyin. 20 dakika boyunca suyun içinde dinlenin. Etkili sonuçlar için haftada iki defa tekrar edin.
- İki yemek kaşığı çemen tohumu sıcak suda birkaç saat bekletilir. Biraz su ile bir hamur yapmak için ezilir. Bu hamur selülit oluşan bölgelere uygulanır.Birkaç saat ciltte bekletildikten sonra ılık su ile yıkanabilir. İşlem selülitten kurtulana kadar her gün tekrarlanır.
- Yeşil kil, kan ve lenf dolaşımını hızlandırır. Yarım fincan yeşil kili ve yosunu karıştırın. İçerisine bir bardak sıcak su, yarım bardak limon suyu ve 3 yemek kaşığı bal katıp karışımı dairesel hareketlerle selülitli bölgeye sürün ve üzerini streç film ile sarın. 25-30 dakika bekledikten sonra ılık suyla durulanın ve haftada bir kez tekrar edin.
- Kekik yağı da selülit için etkilidir. 10 ila 12 damla zeytinyağı, 2 yemek kaşığı hindistan cevizi yağı, jojoba yağı, kekik yağı veya başka bir taşıyıcı yağ ile seyreltilir. Etkilenen alan üzerine uygulanır ve birkaç saat açıkta bırakılır. Ardından ılık su ile yıkanır. Günde birkaç kez tekrarlanabilir.
- Üç damla kekik yağı, bir çorba kaşığı Hindistan cevizi yağı ile karıştırılır. İçerisine bir çay kaşığı bal da eklenebilir. Bu karışım gün boyunca 3 ya da 4 kez tüketilebilir.
- Bir bardak su veya meyve suyuna 5 damla kekik yağı eklenerek tüketilebilir.
Dermatoloji Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Ahu Çiler Çıkım
İstanbul Aydın Üniversitesi Medical Park Hastanesi