Çocuklarımızı yaz ishalinden nasıl koruyabiliriz?

Uzun bir kış mevsiminin sonunda nihayet bahara kavuştuk. Sıcak ve keyifli yaz günleri kapımızda. Yaz ayları denince aklımıza hep tatil gelse de, bu mevsimde artış gösteren ishal, gıda zehirlenmeleri, böcek sokmaları, güneş yanıkları gibi sağlık problemlerini de beraberinde getiriyor. Sıcak havalarda gıdalardaki bozulmaların daha çabuk olması, bakteri ve mantarların daha kolay üreyebilmesi, hijyen koşullarının yetersizliği, atık suların içme veya kullanma sularına karışması yazın ishal vakalarında artışa neden olmaktadır. Medical Park Ankara Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Ayşe Esra Yılmaz, yaz ishallerine karşı alınabilecek tedbirleri anlattı:

Çocukların en sık karşılaştığı sağlık sorunlarından biri olan yaz ishallerini önlemek için nelere dikkat etmek gerekir?

-Hijyene dikkat etmek, alınacak önlemlerin en iyi bilineni, en kolayı ve en etkilisi sayılabilir. El yıkamaya özellikle önem verilmelidir. Yemekten önce, tuvaletten sonra, oyun alanları, alışveriş merkezleri gibi kalabalık ve ortak kullanım alanları sonrası eller akan suyun altında en az 2 dakika sabunla yıkanmalı, tırnak temizliği ihmal edilmemelidir.

-Alınan gıda ve içeceklerin temizliği önem taşır. Meyveler kabuklu tüketilecekse bol su ile yıkanmalı, özellikle yeşil yapraklı sebzeler iyice yıkandıktan sonra sirkeli suda 5 dakika bekletilerek taze olarak tüketilmelidir.

-Özellikle süt, süt ürünleri, yumurta, tavuk gibi çabuk bozulan gıdalarda mikroplar daha kolay üreyebilmektedir. Yaz aylarında sıkça tüketilen dondurma sütten yapıldığı için iyi bir enerji ve protein kaynağı olmakla birlikte oldukça riskli bir gıdadır. Dondurma alırken güvenilir markaların kapalı dondurmaları, uygun koşullarda saklandığından emin olunarak tercih edilmelidir.

-Çiğ ya da az pişmiş et tüketiminden kaçınmalıdır.

-Mayonez, kabuklu deniz hayvanları, kremalı yiyecekler, uygun koşullarda saklanmamış paketli ve açıkta satılan gıdalar besin zehirlenmeleri açısından riskli gruptadır.

-Sineklerden korunmaya özen gösterilmelidir.

-Havuzlar, dezenfeksiyon sistemleri çok gelişmiş bile olsa, pek çok viral, bakteriyel ve paraziter hastalıklar için mükemmel bir ortamdır. Mümkün olduğunca havuz yerine deniz tercih edilmeli, çocuklar havuzda su yutmayacak şekilde tutulmalı, daha büyük çocuklara havuz suyunu yutmaması konusunda uyarıda bulunulmalıdır.

-Pek çok hastalıkta olduğu gibi ishalden korunmak için de anne sütü ile beslenme teşvik edilmelidir.

-İlk 2 yaşta, hastaneye yatmayı gerektirecek ağır ishallerin yüzde 80'i rota virüsü kaynaklıdır. Rota virüs aşısı ishal nedeniyle hastaneye yatışları önlemede önemli bir korunma şeklidir. Ülkemizde özel aşı statüsünde olup, 2 veya 3. aylarda, ağza damla yoluyla uygulanmaktadır.

ÇOCUKLUKTA İSHAL DAHA TEHLİKELİ

Bütün bu önlemlere rağmen çocuklarda ishal gelişebilir. 3 aydan küçük bebekler için günde 10-12'den fazla, miktarca bol, sulu kaka, 3 aydan büyük bebekler için bir günde 3-5 defadan daha fazla, sulu ve miktarca daha bol ve sulu dışkılama ishal olarak tanımlanabilir. Çocukluk çağında ishalin, erişkinden farklı olarak hayatı tehdit edici sağlık problemlerine yol açmasındaki asıl sebep kusma ve dışkılama yoluyla ani su ve tuz kaybının oluşmasıdır.

Sıcak havayla terlemenin ve bulantı nedeniyle sıvı alımının yetersizleşmesi durumunda risk daha da büyümektedir. Çocuklar, su kaybını yetişkinlere göre daha az ve daha zor tolere edebilirler. Bu nedenle ishalli çocuğun sıvı alımı dikkatle izlenmeli, az miktarda ancak sık aralıklarla sıvı alması sağlanmalıdır. Ülkemizde sıkça kullanılan patates püresi, yoğurt, muz, pirinç lapası, ayran gibi diyetler çocuğun isteğine göre verilmeli ancak yemesi için zorlanmamalıdır. Kola, hazır meyve suları verilmemeli, ishal kesici ilaçlar, hekim önerisi olmadan antibiyotikler kullanılmamalıdır.

Bu uygulamalara rağmen devam eden kusma, şiddetli ishal, kanlı ve sümüksü dışkılama, ateş, ağızdan sıvı alamama gibi durumlarda mutlaka hastaneye başvuru yapılmalıdır.