Alt idrar yolu sistemi belirtilerinin en sık nedeni genellikle iyi huylu prostat büyümesidir. Ancak her iyi huylu prostat büyümesi idrar ile ilgili yakınmalara neden olmaz. Prostat büyümesi ancak içinden geçen idrar kanalını daraltırsa belirti vermektedir. Özellikle sigara içen erkeklerde sık rastlanılan mesane kanseri ise sıklıkla ağrısız kanama ile ortaya çıksa da idrarda yanma, idrara çıkarken zorlanma, sık idrara gitme, idrardan sonra rahatlayamama gibi belirtiler de verebilmektedir.
Böylece hastalıklar çok basit tedavilerle iyileştirilebilir ve tedavide geç kalınması durumunda hayatı tehdit edecek hastalıkların önüne geçilebilir. Prostat büyümesi ile benzer belirtiler veren hastalıkların en sık görülenleri arasında; mesane kanseri, aşırı aktif mesane, prostat iltihabı, idrar yolu enfeksiyonu, idrar yolu ve mesanede taşı, şeker hastalığı, parkinson hastalığı, kalp yetmezliği, bel fıtığı, multipl skleroz ve gece sık idrara çıkma hastalığı sayılabilir.
Şeker hastalığının en sık görülen belirtilerinden biri sık sık idrara gitmektir. İdrara şeker geçişi nedeniyle ortaya çıkan bu rahatsızlığın tanısı basit bir idrar tahliliyle konulmaktadır. Hastalığın tedavisi edilmesiyle idrar şikayeti hemen düzelir. Nokturnal poliüri adı verilen gece fazla idrar üretemeye neden olan hastalıkta, hiç prostat büyümesi olmadığı halde gece sık idrara çıkılır. Gece idrara sık gitmek, sıkışma hissi ve idrar kaçırmadan sonra yaşam kalitesini en çok azaltan şikayetlerden biridir.
Uykusuzluk nedeni ile hastalarda dikkat eksikliği ve depresyona kadar giden istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir. Bu hastalığın teşhisi basit bir idrara çıkma günlüğü tutularak konulabilir. Teşhis sonrası akşam sıvı kısıtlaması ve basit bir ilaç tedavisiyle hastalık ortadan kaldırılabilir. Benzer şekilde kalp yetmezliği veya bacaklarda ileri derecede varis olması durumlarında geceleri sık idrara çıkma yakınması olabilmektedir. Bu hastalıkların tedavisi edilmesiyle geceleri idrar yapma yakınması da ortadan kalkacaktır.
Bel fıtığı eğer idrar torbasına giden sinirlerin sıkıştırıyorsa, hastalar çok sık idrara giderler ve idrara çıkmada zorluk yaşarlar. Bel fıtığının tedavisi edilmesiyle idrar şikayetleri de düzelecektir. Multipl skleroz ve ileri yaşlarda görülen Parkinson hastalığı gibi beyin ve sinir sistemini ilgilendiren hastalıklarda, idrar torbasına giden sinirlerin tutulması durumunda idrar kaçırma dahil tüm alt idrar yolu yakınmaları görülebilir. Bu tarz sinir sistemini tutan hastalıklarda ilgili hastalığın tedavi edilmesi sonucunda idrar yolu ile ilgili şikayetler de ortadan kalkacaktır.
“Aşırı aktif mesane” olarak bilinen ve genellikle yaşlılarda görülen rahatsızlıkta da sık sık idrar yapma ve idrara sıkışma hissi ve zaman zaman idrar kaçırma gibi belirtiler gözlemlenmektedir. İyi huylu prostat büyümesi bulunan ve ameliyat edilmesine rağmen şikayetlerinin bir kısmı düzelmeyen hastalarda bu rahatsızlığa da sık rastlanır. Kadınlarda da gözlenebilen bu hastalığın ilaçlarla tedavi edilmesiyle yakınmalar ortadan kaldırılabilmektedir. Bu hastalıklar haricinde; idrar torbasında veya bu bölgeye yakın idrar yollarında bulunan taşlar da idrarda rahatsızlık hissi, sık idrar yapma isteği ve idrarda kanama gibi şikayetlere neden olabilmektedir. Taşların varlığı basit bir ultrasonografi veya röntgen filmi tespit edilebilmektedir. Teşhis ardından endoskopik yöntemlerle tedavi edilerek ciddi sağlık sorunlarına yol açmaları önlenebilmektedir.