Değerli anne babalar, çocuklarda ateş çok rastladığımız ve acil müdahele gerektiren bir durumdur. Ateş bazen önemli bir hastalığın belirtisi olabilir. Bu nedenle ateş durumunda aile, ne yapacağını iyi bilmeli sonrasında ise çocuk doktoruna başvurulmalıdır.
Ateş vücutta bir problem olduğunu gösteren en belirgin şikayettir. Bir belirteçtir. Aynı zamanda belirli bir yoldan vücuda giren mikrobu öldürmeye, yok etmeye yönelik bir savunma mekanizmasıdır.
Çocuk doktoruna poliklinikte başvuruların yüzde 10-20’si, acil servis başvurularının ise yüzde 20-30’u ateş nedeniyle olmaktadır. Çocuklarda ateş, her zaman acil ve öncelikli bir durumdur. Bebek bekletilmeden muayene edilmelidir.
Peki kaç derecenin üstü ateş kabul edilir? Çocuklarda nasıl ve nereden ölçüm yapılmalıdır? Bunlara geçmeden önce normal vücut sıcaklığını bilmemiz gerekir. Normal vücut sıcaklığı 36.3C ile 37.4C arasındadır. 37.4C’nin üstüne çıktığında hafif ateş olarak kabul edilir 38C’nin üstünde ise önemsenmelidir. Bu değerler koltukaltı ölçümü için belirlenmiş değerlerdir. Ateş, vücudun değişik yerlerinden de ölçülebilir. (kulak,makat, ağız, alın gibi). En doğru sonucu makattan ölçüm göstermesine rağmen ben koltukaltından ölçümü öneriyorum. Çünkü pratik uygulamada makattan ölçüm zor ve bazı riskler taşıyor. Koltukaltından ölçüm yaparken dereceyi en az 2-4 dakika koltukaltında bekletmek gerekli. Kulaktan ölçümde vücut ısısı daha yüksektir. Alın gibi uzaktan ölçümlerde ise hata payı çok yüksek olmakta.
Çocuğunuzun ateşini ölçtünüz ve yüksek çıktı. Ne yapmalısınız. İlk olarak kıyafetlerini çıkarın (üzerinde sadece atlet veya body kalsın) ve odanın sıcaklığını biraz düşürün. Bol su-sıvı desteği başlayın. Tekrar ölçtüğünüzde 38-38,5 C’nin altına düşmüyorsa parasetamol veya ibuprofen şurup/fitil verebilirsiniz. (Bu arada doktorunuzu aramalısınız). 30-60 dakika bekledikten sonra hala düşmediyse soğuk uygulamaya başlanmalıdır. Peki soğuk uygulama nasıl olmalıdır? Geniş bir kap içine banyo suyundan 1-2 derece daha ılık (kesinlikle soğuk su değil!) doldurun ve bebeğinizi oturtun. Bir bezle boynunu, koltukaltlarını ıslatın (10-15dk). Çocuğunuz büyükse doğrudan duşa sokabilirsiniz. 10-15 dakika boyunca oyun şeklinde duşun altında tutun. Bununla da düşüremezseniz doktorunuza başvurun. Acil serviste ateşe yönelik bazı uygulamalar gerekebilir.
Çocuklarda ateşin sebeplerine bakacak olursak; en sık neden bir enfeksiyondur. Bunun da başında üst solunum yolu enfeksiyonları(ÜSYE) gelir. Özellikle sonbahar-kış aylarında ÜSYE pik yapar. Ardından mide barsak enfeksiyonları (akut gastroenterit), idrar yolu enfeksiyonu, döküntülü hastalıklar sayılabilir. Enfeksiyon dışında; aşırı ortam ısısı, aşı sonrası, diş çıkarma, vücut sıvı kayıplarına bağlı, romatizmal, onkolojik ve nörolojik hastalıklar nedeniyle de ateş olabilir.
Bazı durumlarda ateş, çok daha önemlidir ve acil durum olarak değerlendirilmelidir. Bunlar; 3 aydan küçük bebekse, ateşli havale (febril konvülsiyon) öyküsü varsa, ateş 39C’nin altına inmiyorsa, uykuya meyil varsa, emmesinde bozulma-sıvı alamama, solunum güçlüğü varsa acilen doktorunuza başvurun.
Sevgili anne-babalar; ateşli çocukta en önemli şey bebeğin genel durumudur. Ateşi hafif olup bebek iyi görünmüyorsa! altta yatan neden ciddi olabilir. Bunun tersi de geçerlidir. Çocuklarda en sık gördüğümüz şikayet olan ateşi önemseyin ve ateşli geçen bir geceden sonra mutlaka doktorunuza başvurun. Sağlıkla kalın.