Soğuk Havalardaki Kabus: Raynaud Fenomeni

Raynaud Fenomeni, tipik olarak soğuğa maruz kalındığı zaman el ve ayak parmaklarının özellikle uç kısımlarında meydana gelen mavi, mor renk değişikliği olarak tanımlanabilir. Raynaud, esas olarak atardamar sistemi ile ilgili bir hastalıktır. Hastalıkta organik bir sorun olmamakla birlikte fonksiyonel bir sorun mevcuttur, fizyolojik tepkilerin aşırı halde görülmesi söz konusudur.

Belirtileri Nelerdir?

Normalde soğuk havalarda el ve ayak parmak uçlarındaki damarlar, düşük ısının etkisi ile büzüşürler ve bu durum fizyolojik olarak damarlardaki kan akımını azaltır. Kişiler bu durumu, ellerde ve ayaklarda üşüme olarak hissederler. Ancak Raynaud Fenomeninde normal olarak sayılabilecek bu fizyolojik tepki normalden uzun ve şiddetlidir. Bu da el ve ayak parmaklarına oksijenlenmiş kanın uzun süre ulaşmamasına ve parmak uçlarında üşüme ile birlikte morarma meydana gelmesine neden olur. Hastalık, el ve ayak parmak uçları haricinde de kendini belli edebilir ve kulak kepçesi, burun, yüz, diz, meme uçları da etkilenebilir. Nadiren tüm kol ve bacakta da bulgular görülebilir. Parmaklarda renk değişiminin yanı sıra iğnelenme, uyuşma, ağrı olabilir. Eğer damarların daralma dönemi uzun sürerse dokular için tehlikeli bir süreç ortaya çıkabilir.

Stres durumlarında da tetiklenebilen bu hastalığın en belirgin nedeni soğuk hava olduğu için hastaların şikayetleri ve doktora başvuruları kış aylarında belirginleşmektedir.

Primer Raynaud ve Sekonder Raynaud

En sık genç kadınlarda görülen Raynaud Fenomeni; başka bir hastalığa bağlı olmadan görülebilmekle birlikte (primer Raynaud) diğer hastalıklara ikincil olarak da ortaya çıkabilmektedir (sekonder Raynaud). Primer Raynaud fenomeninde genetik geçiş ve ailesel faktörler önemlidir. Sekonder Raynaud Fenomeninde ise pek çok hastalık altta yatan faktör olarak karşımıza çıkabilmektedir. Raynaud Fenomeni bazı romatolojik hastalıklara eşlik etme potansiyeli çok olan bir hastalık olduğu için mutlaka Sjogren Sendromu, skleroderme, SLE, antifosfolipid sendromu gibi sistemik romatolojik hastalıklar açısından uyanık olmak ve gerekli muayene ve tetkik yöntemleri ile tarama yapmak gerekmektedir.

Nelere Dikkat Edilmelidir?

Tedavide direkt etkili ilaçlar bulunmamakla birlikte soğuk gibi atakları tetikleyen faktörlerden uzak durmak gerekir. Özellikle soğuk kış aylarında kalın çorap ve eldiven giyilmesi hastalığın ataklarının daha seyrek ve daha az şiddetli olmasını sağlar. Bununla birlikte stresten uzak durulmalı, sigara içilmemelidir. Damarlarda daralmaya neden olabilecek ilaçların (nezle-grip ilaçları, migren ilaçları ve bazı psikiyatrik ilaçlar) kullanımına dikkat edilmelidir. Altta yatan ve Raynaud Fenomenine neden olacak hastalıklar saptanırsa mutlaka o hastalıklara yönelik gerekli tedavilere derhal başlanılmalı ve romatolojik hastalıklar açısından dikkatli olunmalıdır.

Sağlıklı bir hafta dilerim…

Doç. Dr. Cem ARITÜRK

www.pelvikkonjesyonsendromu.com

facebook.com/docdrcemariturk

instagram.com/cem.ariturk

Youtube Kanalı: Doç. Dr. Cem Arıtürk