Hemanjiom, damarsal yapılardan oluşan, genellikle iyi huylu seyreden bir tümör olmakla birlikte damarın içindeki kan basıncı ve damar geliştirici faktörlerin etkisiyle büyüme, yayılma eğilimi gösterir. Bu nedenle, habis özellikler göstermese de kanama eğiliminin olması ve bazı hastalarda karaciğer gibi hayati organlara yakın olması nedeni ile tehlikelidir, tedavi edilmesi gerekmektedir. Hemanjiosarkom ise kan damarı kaynaklı tümörlerin kötü huylu olanlarına verilen isimdir.
Hemanjiom doğumsal bir hastalık olması sebebi ile bebeklik döneminden itibaren görülür. Kimi hemanjiomlar ilk yıllarda kendiliğinden gerileyip kaybolabilirken, bazıları hızlıca büyüyüp ilerleyebilir. Sıklıkla cilt damarlarında görülen tümörler olmakla birlikte, karaciğer gibi iç organlarda da bulunabilirler. Bu nedenle hemanjiomlar tanısı konulması, yakından takip edilmesi ve ihtiyaç halinde uygun yöntemlerle tedavi edilmesi gereken tümörlerdir.
Hemanjiom tanısı nasıl konur?
Hemanjiomlarda ilk şikayet genellikle görsel ve estetik sorunlardır. Hastaların cildinin herhangi bir bölgesinde kırmızı-mor renkli, ciltten kabarık, yumak şeklinde damar yapıları görülür. Normal damar yapısından farklı olan bu tümörler, çok küçük travmalarla ya da kendiliğinden kanayabilirler. Başlangıçta küçük boyutlarda olan bu tümörler, zamanla büyüme eğilimi gösterebilirler.
Belirtiler gözlendiğinde yapılması gereken ilk tetkik doppler ultrasonografidir. Hemanjiomun hangi damardan köken aldığı, cilt altı, kas dokusundaki yayılımı ve organlarda da hemanjiom bulunup bulunmadığı mutlaka gözden geçirilmelidir. Bu nedenle MR veya BT anjiografi yöntemleri kullanılır. Konvansiyonel anjiografi özellikle doppler ultrasonografi tanısı konmuş hemanjiomların anatomik özelliklerini ortaya koymak ve tedavi etmek amacı ile kullanılan bir görüntüleme yöntemidir.
Hemanjiom büyür mü?
Hemanjiomlar doğumdan sonra, bebeğin de büyümesi ile büyüyebilirler. Bu büyüme “damar geliştirici” faktör olarak bilinen ve vücuttan salgılanan bir maddenin etkisi ile meydana gelir. Ancak “her hemanjiom büyür” gibi bir kural bulunmamaktadır. Bazı hemanjiomlar hayat boyu aynı boyutta kalabilirken kimi hemanjiomlar da zamanla küçülerek kaybolabilirler.
Hemanjiom tedavisi, hemanjiomun büyüklüğüne, yerleşimine, köken aldığı damarlara ve iç organlarda hemanjiom bulunup bulunmadığına göre değişir. Bununla birlikte sadece cilt ve kas dokularında bulunan hemanjiomlarda hastanın şikayetleri de tedavi seçimi konusunda önem taşımaktadır.
Büyüme göstermeyen, şikayete neden olmayan yüzeysel hemanjiomlar yıllık takiplerle kontrol edilebilir. Ancak şikayete neden olan, kas içinde de ilerleyen, iç organlarda bulunan hemanjiomlar tanı konduktan sonra tedavi edilmelidir.
Hemanjiom tedavi yöntemleri nelerdir?
İlaçla tedavi: Erken tanısı konan hemanjiomlarda uygulanabilir. Bebeklik döneminde tümörün büyümesine yol açan “damar geliştirici faktör” üzerinden etki eden bazı ilaçlar tümörün büyümesini durdurup, gerilemesine ve kaybolmasına neden olabilir.
Cerrahi tedavi: Geçmişte en sık kullanılan yöntem olan cerrahi günümüzde yerini girişimsel yöntemlere bırakmış olsa da hastanın ve hastalığın durumuna göre hala başvurulabilecek yöntemler arasındaki yerini korumaktadır. Genel anestezi altında uygulanan ameliyatlarda damar tümörü, etrafında bulunan sağlam dokudan da genişçe bir şekilde kesilerek çıkarılır. Hemanjiom için uygulanan cerrahi işlemler, kanama riski yüksek işlemlerdir. Cerrahi müdahaleler sonrasında nüks riski mevcuttur.
Lokal işlemler: Küçük çaplı ve sadece cilde yerleşmiş hemanjiomlarda soğuk tedavi yöntemleri (kriyoterapi) ve sıcak tedavi yöntemleri (koterizasyon ve infrared koagulasyon) uygulanabilmektedir. Bununla birlikte lazer tedavisi de yüzeysel hemanjiomlarda uygulanabilen yöntemlerdendir.
Endovasküler işlemler: Kas gibi derin yerleşimli veya organ yerleşimli (karaciğer, beyin gibi) hemanjiomlar girişimsel yöntemlerle tedavi edilebilirler. Anjiografik olarak hemanjiomun bulunması ve hemanjiomun köken aldığı anatomik lokalizasyonun saptanması sonrasında sorunlu damarların bazı özel cihazlarla veya ilaçlarla kapatılması hemanjiomlarda sıklıkla kullanılan, güvenilir, başarılı tedavi yöntemleri arasında ilk sırada yerini almaktadır.
Doç. Dr. Cem Arıtürk
Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı