Bebeğiniz İçin En İdeal Besin 'Anne Sütü'

ANNE SÜTÜ VE ÖNEMİ

Anne sütü yenidoğanlarda yaşamın ilk yıllarında mükemmel bir besin olarak kabul edilir. Bu bebek beslenmesi için benzersiz bir üründür. Anne sütü karbonhidratlar, proteinler, lipidler, hücreler ve diğer biyolojik önemli bileşenleri içeren çok karmaşık bir yaşam sıvısıdır. Ayrıca yapısında bulundurduğu hormonlar, genler, mineraller, eser elementler, immunoglobulinler bebeğin gelişimini olumlu yönde etkilerken bebeğin besinsel tüm ihtiyaçlarını karşılayan yegane besindir.

Hastalıkları önlemesi, ekonomik olması ve kolay ulaşılabilir olması nedeniyle anne sütü ile beslenme en uygun beslenme biçimi olarak nitelendirilebilir. Emzirme sürecinde anne ile bebek arasında kurulacak olan bağ, çocuğun psikolojik olarak sağlıklı ruhsal gelişim göstermesi yani kendini güvende hissetme duygusu ve bununla beraber annenin daha huzurlu olmasını sağlar. Anne sütü ile beslenmenin, bebek morbidite ve mortalite oranlarını azaltması, optimal büyüme ve gelişmeyi sağlamasının yanı sıra aileye ve ülkeye getirdiği ekonomik yararlar oldukça iyi bilinmektedir.

SÜTÜM BEBEĞİME YETİYOR MU?

Yeni doğum yapan annelerin en çok endişelendiği konulardan biri de bebeği için sütünün yetip yetmediğidir. Bu aşamada aslında ilk yapılması gereken bu şüpheden kendimizi uzaklaştırmaktır. Unutmayın ki bebeğiniz için en mükemmel besin sizin sütünüz ve sütünüzün miktarını belirleyen ilk etken sizin bulunduğunuz ruh hali. Bebeğinizin büyüme eğrileri olması gereken sınırlardaysa ve 5-6 kere altını kirletiyorsa sütünüz bebeğinize yetiyor demektir.

EMZİRMENİN ANNE VE BEBEK SAĞLIĞINA ETKİLERİ

Emzirme, bebeğiniz ile aranızda kuracağınız sevgi bağının ilk yolu. Anne sütü almaya başlayan bebek dış enfeksiyonlara karşı direnç geliştirir ve sağlıklı gelişimi için gerekli olan besin öglerini karşılarken bebeğin diş ve çene gelişimini destekler. Bebeğin ruhsal, bedensel ve zeka gelişimine de yardımcı olur.

Emzirme sadece bebekler için değil anneler için de olumlu etkilere sahiptir. Anne sağlığını korur, kansere yakalanma riskini azaltır. Oksitosin hormonu iyi halin artmasını, daha mutlu olmanızı sağlar. Ayrıca hamilelik döneminde aldığınız kilolarını vermenizi kolaylaştırır ve ideal kilonuza ulaşmanızda oldukça etkilidir.

Peki anne sütünü arttırmak için ne yapmalıyım?

1. Bebeğinizi doğru şekilde emzirdiğinizden emin olun. Ikiniz için de en uygun pozisyonu bulmaya çalışın.

2. Bebeğiniz her ağladığında emzirmeye dikkat edin. Bu zamanlar dışında aç kaldığını hissettiğiniz hareketlerle karşılaşırsanız da emzirme sıklıklarını arttırın.

3. Her zaman aynı memeden emzirmeyin. Her emzirmede diğer memeden başlayarak bebeğinizi emzirin.

4. Stresten uzak durun. Kendinizi mutlu hissedeceğiniz aktiviteler deneyebilirsiniz.

5. Düzenli ve kaliteli bir uyku düzenine sahip olun.

6. Beslenmenize dikkat edin. Yeterli ve dengeli beslendiğinizden emin olun.

Yeni doğum yapmış ya da emzirme döneminde olan bir annenin ihtiyaçları normal bir kişiye göre farklılık göstermektedir. Sadece kendi için değil bebeği için de alması gereken besin ögelerini düşündüğümüzde ihtiyacı olan kalori de artmaktadır.

ANNE SÜTÜNÜ ARTTIRAN BESİNLER

Yüzyıllardır anneler sütlerinin yetmediği düşüncesiyle ilaç ya da buna benzer maddeler ya da anne sütünü arttırdığına inandıkları besinleri tüketmişlerdir. Tüm dünyada kadınlar sütlerini arttırmak için çeşitli diyet programları uygulamışlar, laktasyona yardımcı olduğuna inandıkları çemen, süt devedikeni, rezene, ısırgan otu ve çörek otu gibi besinleri tüketmişlerdir. Anne sütünü arttırtığı düşünülen bütün bitkiler, çaylar ya da ilaçlara ‘galaktagog’ adı verilmektedir.

Anne sütünün içeriği annenin beslenme şekliyle oldukça ilişkilidir. Yapılan çalışmalar annenin aldığı besin grubuna göre süt içeriğinde değişiklikler olduğunu kanıtlamıştır. Bu yüzden tükettiğimiz besinlerin miktarından çok içeriğine dikkat etmemiz de gerekmektedir.

1) Yeterli sıvı alımı çok önemlidir. Günlük 3- 3,5 litre su tüketilmelidir.

2) Protein açısından zengin besinleri tercih etmeliyiz. Süt, yoğurt, peynir yeterli alındığında kalsiyum ihtiyacımızın da önemli bir bölümünü karşılamış oluruz.

3) Rezene çayı süt yapımını arttırdığı gibi bebek için gaz giderici,sakinleştirici etkisi de vardır. Normal çay yerine şeker ilave etmeden rezene çayını tercih edebiliriz...

4) Isırgan otu, anason, çemenotu, fesleğen, nane, susam gibi bitkiler de çaylarını yaparak günde 1-2 fincan tüketilebilir.

5) Tahıllar besleyici olmasının yanında anne sütünü arttırıcı etkiye sahiptir. Yulaf, arpa ve pirinç sıklıkla tercih edilen besinler arasındadır.

6) Sarımsak doğal bir antibiyotik etkiye sahiptir. Siz sarımsak yedikten sonra bebeğinizi emzirdiğinizde bebeğinizin daha iştahla sütünüzü içtiğini göreceksiniz. Ancak; bebeğinizi rahatsız ettiğini hissederseniz tüketmemizde fayda vardır.

7) Zencefil dünya çapında oldukça bilinen ve kullanılan önemli bir galaktagogdur. İçerdiği aktif madeleri; Gingeroller, Şogaol, Zingeron, Paradoldur. Zencefil kayda değer herhangi bir yan etkisi olmadan erken postpartum dönemde anne sütünü artırmada kullanılan doğal bir galaktagog olarak umut vericidir.

8) Yeşil yapraklı sebzeler yapısındaki fitoöstrojenler sayesinde anne sütünü arttırır.

9) Ceviz, fındık, badem içerdiği yağ asitleri ile sütün kalitesini arttırır.

10) Susam; östrojen ve kalsiyum yönünden zengindir.

11) Havuç; A vitamini yönünden zengin ve iyi bir beta-karoten kaynağıdır.

12) Taze beyaz dut, incir, beyaz üzüm de anne sütünü arttırmada olumlu etkilere sahiptir.

13) Maltlı içeceklerin de yapılan çalışmalarda anne sütünü arttırıcı etkiye sahip olduğu kanıtlnamıştır. Piyasada satılan galaktagogların çoğunda malt yer almaktadır.

Yapılan bir çalışmada anne sütü arttırıcı %100 doğal ve bitkisel bir çay kullanılmıştır. Bu çay; yıldız anason, ısırgan otu, rezene, karaman kimyonu, melisa, sedef otu içermektedir. Bu çalışmada hastanede kaldıkları süre içinde anne sütü arttırıcı bitki çayı içen ve içmeyen annelerin süt örnekleri karşılaştırılmış ve örneklerde besin içeriği açısından farklılıklar bulunmuştur. İki grup arasında anne sütünün, bitki çayı içenlerde yağ oranının daha fazla olduğu görülmüş; bununla birlikte anne sütü arttırıcı çay içenlerde protein içeriğinin anlamlı bir şekilde (p<0.05) daha fazla olduğu.

Türkiyede yapılan bir çalışmada ise galaktogogların en sık kullanım alanlarından biri prematürite ve ya diğer nedenlerle bebekleri yenidoğan yoğun bakım ünitesinde yatan annelerin azalan sütlerini arttırmak için olduğu belirtilmiştir. Bu çalışmada annelerin %89,3’ü beslenmenin, fakat sadece %1,2’si uyumanın, %0,3’ü dinlenmenin anne sütünü arttırmada önemli olduğunu belirtmişlerdir. Galaktagog olarak kullanılan besin ve ilaçların çoğu dopamin reseptör antagonisti olup prolaktin salınımını arttırır.

Anne sütünü arttırmak için geleneksel birçok yöntem de deneyen anneler yukarıda saydığımız besinleri tüketirse süt miktarı ve kalitesi artar. Bunun yanında doğru bilinen bir yanlış da şeker ve şekerli içeceklerin anne sütünü arttırıcı etkisi olduğunun düşünülmesidir. Oysa bu sadece kalori alımınızı arttıır, anne sütünü arttırmaz.

Olumlu etkileri olduğunu belirttiğimiz bu besinlerin tüketim miktarı da önemlidir.önerilenden daha fazla almamaya dikkat ediniz.

Dyt. Şeyma BAHAR