Sağlıklı beslenme; yaşamın sürdürülmesi, organların işlevlerini yerine getirebilmesi ve metabolizmanın düzgün çalışması için önemlidir. Beslenme planlarının kişinin yaş, boy, kilo, cinsiyet ve yaşam şekline göre farklılıklar göstermesi gerekir.
Diyet yapma amacı olarak ilk akla gelen kilo kaybıdır. Ancak diyet programları sadece zayıflamak için uygulanmamalıdır. Kilo artışını sağlamak amacıyla; diyabet, tiroid, polikistik over sendromu ve böbrek hastalıkları gibi bir çok hastalığın tedavisine yardımcı olmak amacıyla uygulanabilir. Sağlıklı bir beslenme düzeninin oluşturulması, gün içerisinde yeterli kalorinin alınması ve besin çeşitliliğine özen gösterilmesi de bir diyet yapma şekli sayılabilir.
Günümüzde sosyal medyadan, haber sitelerinden, televizyon ve yazılı basından beslenme ve diyet programları hakkında çok kolay ve hızlı bilgi edinilebilmektedir. Ancak bu bilgilerin kaynaklarına ve doğruluğuna dikkat edilmesi gerekir. Yanlış ve yetersiz beslenme ileride hipertansiyon, yüksek kolesterol, kalp ve damar hastalıkları, vitamin ve mineral eksikliğinden kaynaklanabilecek bir çok hastalığın nedeni olabilir. Yorgunluk, halsizlik, baş ağrısı, baş dönmesi, dikkatsizlik gibi sağlık problemlerinin yaşanmaması için gün içerisinde gerekli olan kalori, besinler ile karşılanmalıdır. Özellikle baş ağrısı ve çabuk acıkma gibi şikayetlerin görülmemesi için su tüketimi de ihmal edilmemeli; günde ortalama 8-10 bardak su içilmelidir. Kişiye özel hazırlanmış ve yeterli besin ögelerini içeren diyet programlarının sağlık durmunu ve ilerleyen zamanlardaki yaşam kalitesini etkilediği unutulmamalıdır. Bu yüzden beslenmeye dair bilgilerin bilimsel kaynaklara dayanması gerektiğine dikkat edilmelidir.
4 Yanlış Diyet Efsanesi
1. Günde 2 öğün yemek yiyin: Yeterli enerjinin sağlanabilmesi ve kan şekerinin dengede kalabilmesi için 2 öğün beslenmek yeterli olmaz. Gün boyunca zinde kalmak, çok sık açlık hissetmemek, kan şekerinin hızlı düşmemesi az ve sık yemek yeme ile mümkün olur. Günde 2 öğün tüketildiği zaman porsiyon kontrolünün de yapılması zorlaşır ve bu durum bir öğünde yüksek kalori alımına neden olabilir. Gün içerisinde 3 ana, 2 veya 3 ara öğün yapılması hem metabolizmanın çalışmasını hızlandırır hem de kan şekerinin dengede kalarak çabuk düşmesini engeller. Öğün aralarının 2,5-3 saat olmasına ve gece yatmadan 2 saat önce besin tüketiminin sonlandırılmasına özen gösterilmelidir.
2. Ekmek tüketmeyin: Karbonhidrat kaynağı olan ekmek; şişmanlığın nedenleri arasında en sık gösterilen besindir. Ancak bu durum besin içeriğinden zengin olan tam buğday, çavdar, kepek ve tahıl ekmeği gibi esmer ekmek çeşitleri için yanlış bir düşüncedir. Kilo artışının oluşmasının nedeni vücuda harcanandan daha fazla kalori alınmasıdır. Ekmek tüketiminde de önemli olan tüketilen ekmeğin çeşidi ve porsiyonudur. Ekmeğin özellikle B grubu vitaminlerinden zengin olması sinir sistemi sağlığı için faydalıdır. Aynı zamanda içeriğindeki lif sayesinde bağırsakların düzenli çalışmasına da katkı sağlar. Diyet yaparken ekmek tüketimi; kalori kontrolü, doygunluk hissi ve kan şekerinin hızlı düşmemesi için önemlidir. Bu yüzden ana öğünlerde esmer ekmek çeşitlerinden mutlaka tüketilmelidir.
3. Meyveden uzak durun: A, C, E ve K vitaminleri gibi bir çok vitamin ve mineral çeşidini içeren meyveler beslenme düzenin olmazsa olmazları arasındadır. İçeriğindeki antioksidanlar sayesinde vücutta oluşan hasarları onarır ve bağışıklığı güçlendirir. Yüksek posa içeriği sayesinde doygunluk hissi vererek ve bağırsak sorunlarını engelleyerek vücut ağırlığının kontrol edilmesini sağlar. Dengesiz beslenmeye bağılı olarak gelişen kalp-damar hastalıkları, yüksek kolesterol, hipertansiyon ve obezite gibi hastalıkların oluşma riskini azaltır. Porsiyon kontrolüne dikkat edildiği sürece vücuda zarardan çok faydasının olacağı unutulmamalıdır. Gün boyunca 2-3 porsiyon meyve tüketilmesi yeterli olur.
4. Light ürünler zayıflatır: Light ürünlerin normal besinlerden farkı içeriğindeki yağ ve şeker oranının azaltılmış olmasıdır. Bu besinlerin yağ içeriğinin azaltılması kalorisinin daha düşük olmasını sağlar. Ancak bu durum light ürünlerin zayıflamayı sağlayacağı ve bu besinlerin sınırsız tüketilebileceği anlamına gelmez. Fazla miktrada tüketilen ve ihtiyaçtan yüksek alınan kalori kilo artışına neden olur. Light ürün de olsa paketli ürünler tüketilirken etikette bulunan ürün içeriği ve besin değerleri kısmı okunmalıdır. Kalori ve porsiyon kontrolü bu sayede yapılabilir.