Günümüzde sosyal medya kullanımının da obezitenin görülme prevelansının da hızla arttığı görülmektedir. Bu iki unsur arasında bağlantı olup olmadığı ise sık sık gündeme gelmektedir. Özellikle sosyal ağların kullanımının artması ve insanlar arasındaki iletişimin sanal ortam üzerinden yapılması insanlara hem avantaj hem de dezavantaj sağlamaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan çalışmada 10 yılda Asya, Avrupa ve Afrika’ daki obezite prevelansında %10-30 arasında bir artış olduğu bulunmuştur. Yapılan araştırmalarda 2008 yılında 400 milyon olan obezite sayısının 2015 yılında 700 milyona; 1,4 milyar olan fazla kilolu sayısının ise 2015 yılında 2,3 milyara ulaştığı saptanmıştır. Obezitenin hızla artan bir halk sağlığı sorunu haline gelmesi tüm dünyada obezite ile mücadele çalışmalarının başlamasını sağlamıştır. Obeziteye ve obezitenin neden olabileceği sağlık sorunlarına dikkat çekilmesi amacıyla internet ve sosyal medyadan yararlanılmaktadır. Diyabetten kalp hastalıklarına, gebelik sürecinden pediatri alanına, sağlık beslenmeden obeziteye kadar insan sağlığını etkileyen pek çok konu hakkında sosyal medyadan bilgi paylaşımı yapılabilmektedir. Ancak faydalı bilgiler kadar bilgi kirliliğinin de olduğu unutulmamalıdır.
Günümüzde akıllı telefonların kullanılmasıyla sosyal medya kullanımı da hızla arttmıştır. Yapılan son araştırmalarda dünyanın yarısından fazlasının en az 1 adet akıllı telefon kullandığı bulunmuştur. En son açıklanan verilere göre internet kullanıcılarının sayısı 2015 yılı ile kıyaslandığında 354 milyon; aktif sosyal medya kullanıcı sayısının ise 482 milyon arttığı saptanmıştır. İnsanlar gün içerisinde ortalama 7 saatini bilgisayarda, 3 saatini telefon üzerinden internette, 2 saatini televizyonda, 3 saatini ise sosyal medyada geçirmektedir. Sosyal medyanın ve internetin bu kadar sık ve yaygın kullanılmasının dezavantajları da vardır. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 2015 yılında yapılan bir çalışmada ülkemizdeki insanların %80’i interneti sosyal medya için; %66’sı ise interneti sağlıkla ilgili bilgi aramak için kullanmaktadır.
İnternetin bu kadar sık kullanıldığı bir toplumda sosyal medyaya bağımlılık özellikle hareketsiz yaşama ve düzensiz beslenmeye temel oluşturmaktadır. Bilgisayar ve telefon karşısında geçirilen uzun saatlar kişide egzersiz ve hareket azlığına neden olmaktadır. Çocuklarda görülen obezitenin en önemli nedeni de hareket azlığıdır. Çocukların bilgisayar, tablet ve televizyonda uzun saatler geçirmesi obezite riskini arttırmakta ve ilerleyen dönemlerde görülebilecek sağlık problemlerine zemin hazırlamaktadır. Sosyal medya hesaplarının sık kontrol edilmesi ve uzun süre vakit geçirilmesi düzensiz beslenmeye ve öğün atlanmasına da neden olabilmektedir. Bu sürede tüketilen besinlere dikkat edilmemesi, hazır gıdaların ve fast food tarzı besinlerin tercih edilmesi de yüksek kalori alımına neden olmaktadır. Sosyal medya ve obezite arasındaki diğer bir ilişki ise yiyecek ve içecek reklamlarıdır. Bu reklamlar özellikle çocukları çok fazla etkilemektedir. Avustralya’da 919 çocuğun katılımı ile yapılan çalışmada sosyal medya ve televizyonda gösterilen hazır gıda reklamlarının çocuklarının beslenmelerini etkilediği ve bu besinleri daha fazla tüketmek istedikleri sonucuna varılmıştır.
Çağımızın sağlık sorunu olan obezitenin görülmesinin en önemli iki nedeni olarak fiziksel aktivite azlığı ve düzensiz beslenme şekli gösterilmektedir. Obezitenin ilerleyen dönemlerde ciddi sağlık problemlerine neden olabileceği ve internet-sosyal medya karşısında geçirilen uzun sürelerin insan yaşamını ve sağlığını her yönden olumsuz etkileyebileceği unutulmamalıdır.
Obeziteye önlem olarak bazı beslenme alışkanlıkları değiştirilebilir:
· Hazır gıdalar yerine hurma, kuru incir, kuru kayısı gibi kuru meyveler; ceviz, badem, fındık gibi kuruyemişler tercih edilebilir.
· Vitamin ve lif kaynağı taze meyvelerin tüketilmesi çocuklar için çok önemlidir. Taze meyve yeme alışkanlığının oluşması için çocuklara ara öğünlerde meyve tabakları hazırlanabilir.
· Özellikle çocuklara internette vakit geçirirken asitli içecekler, hazır meyve suları yerine süt, kefir veya ayran içirilebilir.
· Bilgisayar başında aşırı kafein alımı ve asitli içeceklerin tüketiminin önlenmesi için su tüketimine dikkat edilmelidir. Soğuk içecek olarak maden suyu tercih edilebilir.
Dyt. Cansu Temel
Sağlıklı beslenme, kişiye özel beslenme planları ve zayıflama konularında soru sorabilirsiniz: dytcansutemel@hotmail.com
Websitem: www.diyetisyencansutemel.com