TIKINIRCASINA YEME NEDİR?

Tıkınırcasına yeme, aşırı miktarda ya da aşırı miktar olarak algılanan yemeği, çoğunlukla belli bir süre içerisinde ve kontrol kaybı hissederek yemektir.

Tıkınırcasına yeme ataklarına şunlardan en az üçü eşlik eder:

· Normalden çok daha hızlı yeme

· Fiziksel olarak rahatsız hissedinceye kadar yeme

· Fiziksel olarak aç hissedilmemesine rağmen fazla miktarda yeme

· Yenen miktardan duyulan utanç sebebiyle yalnız yeme

· Yemenin ardından kendinden iğrenme, depresif ve suçlu hissetme.

Tıkınırcasına yeme davranışı ve tıkınırcasına yeme atakları, Bulimia Nervoza’da ve Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu’nda mutlaka ve bazen de Anoreksiya Nervoza’da görülür.

Genelde tıkınırcasına yemenin başında haz ve mutluluk vardır ve yemekten keyif alınır. Ancak bu güzel duygular genellikle geçicidir. Kısa bir süre sonra suçluluk, öfke, nefret, tiksinme, utanç gibi hisler duyulmaya başlar, çünkü kişi adeta yemek tarafından ele geçirildiğini hisseder.

Genellikle hızlı bir şekilde yenir. Farkına varmadan, çiğnemeden, adeta otomatiğe bağlamış şekilde hızlı hızlı yemek oldukça tipiktir. İçecekler de hızlı içilir ve çoğunlukla yiyecekleri yutabilmeye yardımcı olması amaçlanır.

Çoğunlukla bu yeme davranışına/atağına bir huzursuzluk hali eşlik eder. Kişi volta atarak, gezinerek yiyebilir, ayak sallamak, endişeli bakışlar tipiktir, çaresizlik hissetmek sık görülür. Genellikle durdurulamaz ve aşırı güçlü bir yeme isteği/dürtüsü vardır. Bu isteğe karşı koymak adeta imkansızdır ve hatta yemek elde edebilmek/yiyebilmek için her yol mübahtır.

Çoğunlukla ne yediğini, ne kadar yediğini, ne kadar sürede yediğini fark edemeyecek bir trans hali söz konusudur. Otomatikleşmiş şekilde yemek yenir ve çoğunlukla fiziksel bir rahatsızlık hissedilince durum farkedilip durulur. Bazı durumlarda, kişi bu tıkınma halinden dikkatini uzaklaştırmak amacıyla tv seyretmek gibi dikkat dağıtıcı bir aktivitede de bulunabilir.

Tıkınırcasına yeme hemen hemen her zaman gizlidir. Hem tek başına iken gerçekleşir hem de insanlardan saklanır. Çoğunlukla başkalarının yanında ‘normal’ yenir. Ancak saklanarak, kimsenin olmadığı yerler seçilerek yeme atakları atlatılır.

Kontrol kaybı, tıkınırcasına yeme ataklarının tipik bir özelliğidir. Yemeyi engelleyememe, yediğinin farkına varmama, yemeyi durduramama gibi pek çok farklı şekilde ortaya çıkabilir. Bu kontrol kaybı, her gün olabilen aşırı yemeden tıkınırcasına yemeyi ayırır.

Bir tıkınırcasına yeme atağının sıklığı ve süresi değişkenlik gösterebilir. Her ne kadar tanı kaynakları bu konuda net bir tanım yapsa da (2 saatlik bir süre içerisinde, herhangi birinin yiyebileceğinden net olarak daha fazla miktarda yemek yemek) bu sıklık ve sürenin bu kadar keskin olmayabildiğini görüyoruz. Çoğunlukla, bu sayıları tutturmasa da, düzenli olarak ortaya çıkması ve kişinin fiziksel sağlığını ve yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor olması yeterlidir.

Tıkınırcasına yeme esnasında çoğunlukla kişinin normal şartlarda kaçındığı yemekler yenir. Bunlar tatlılar, karbondihratlar ya da yağlı yiyecekler olabilir. Genelde ne yenerek tıkınıldığı çok çeşitlilik gösterir. Ancak yine de ortak özellik, kişinin kendisine yasakladığı ya da yasaklamaya çalıştığı şeylerin yenmesidir. Bunun dışında pek çok besin/gıda bır tıkınırcasına yeme atağı esnasında yenebilir.

Yemeğin miktarı kişiden kişiye değişmektedir. Ama her koşulda kişi tarafından aşırı algılanmaktadır. Bazen miktar gerçekten de fazla olabilir, ki çoğunlukla bulimia ve tıkınırcasına yeme bozukluğunda öyledir. Ancak bazen miktar az bile olsa kişi tarafından yine de çok algılanır, ki anoreksiyada genelde böyledir. Ortalamada da genellikle bir tıkınırcasına yeme esnasında 1000-2000 kalorilik besin alındığı görülmektedir.

Tıkınırcasına yemeyi tetikleyen şeyler genellikle duygusal şeylerdir. Kaygı, huzursuzluk, sıkılmak ve yalnızlık tıkınırcasına yemeden önce en sık hissedilen duygulardır. Bunun yanında, herhangi bir şey yeme, canın bir şey çekmesi, yemek düşünmek gibi yemeyle alakalı şeyler de tetikleyici olmaktadır. Yalnız olmak ise, tıkınırcasına yemenin en büyük tetikleyisidir.

Tıkınırcasına yeme genellikle artık daha fazla yenemeyecak hale gelinince ve midede/karında rahatsızlık, şişlik hissedilince sona erer. Çoğunlukla bu rahatsızlık haline varıncaya dek yemek devam eder. Bazen kısa da olsa bir rahatlama ve haz hissedilir. Ancak kısa sürede suçluluk, utanç, öfke, nefret gibi olumsuz duygular baş gösterir. Bunlara fiziksel rahatsızlık hisleri de eşlik eder.

Tıkınırcasına yeme tüm bu özellikleriyle hayatı oldukça olumsuz etkiler ve çoğunlukla çeşitli fiziksel zararlar da ortaya çıkarır. Daha da ciddisi, tıkınırcasına yeme genellikle uygunsuz kilo kontrol davranışlarını ya da aşırı diyet yapmayı doğurur ve bu bir kısır döngünün başlamasına sebep olur.

Tıkınırcasına yeme, Bulimia Nervoza’da, Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu’nda ve Anoreksiya Nervoza’da görülebilir. Tıkınırcasına yeme ve Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu obez bireylerde de oldukça sık görülür. Bu nedenle eğer tıkınırcasına yeme davranışı söz konusu ise bir an evvel bir uzmandan destek almak gereklidir.