3T - Telefon, Tablet, Televizyon

3T (Telefon, Tablet, Televizyon) ile ilgili olarak uzmanların “cep telefonu kullanmamalı, asla şu yaştan önce televizyon izlememeli” gibi tavsiye ve önerilerinin pekte uygulanamadığını düşünüyorum. Günümüz ebeveynleri üzerinde gündelik yaşam sıkıntıları, geçim derdi ve stres gibi nedenlerle ebeveynler bazen birkaç dakika bir şey düşünmeden hiçbir şeyle ilgilenmeden dinlenmek veya kafasını dağıtmak istiyor. Dolayısıyla bu kısa süreli dinlenme araları için çocuklara verilen cep telefonu ya da televizyonda açılan bir çizgi film aileler için kurtarıcı olarak görülebiliyor. Bu konuda bir problem olduğunu düşünmüyorum açıkçası. Hayat o kadar mükemmel değil dolayısıyla hiçbir anne baba bu konuda kendini üzmemeli.

Ancak cep telefonu, tablet ve televizyonlar için dikkat edilmesi gereken şey kolaycılık adına kullanılmaması gerektiğidir. Örneğin çocuk yalnızca çizgi film izlerken yemek yiyorsa (ki muhtemelen bu duruma ebeveynler alıştırmıştır.) ve bu durumda anne baba bu durumu bir kurtarıcı olarak görüp her yemekte çizgi film açıyorsa bunun adı kolaycılıktır. Biz ebeveynlerin en önemli görevlerinden birisi çocuklarımızın gelişiminde kolaycılıktan uzak durarak problemli bir konuda emek vermeye çalışmak ve çözüm yolları aramaktır. Her yemekte açılan çizgi film eşliğinde yenen yemek sonucunda çocuklar yemek yeme zevkinden mahrum kaldıkları gibi sadece çocuğun karnının bir şeylerle dolması gereken bir durum haline gelmiş olacaktır. Oysaki sağlıklı beslenme için sadece sağlıklı yiyecekler tüketilmesi değil sağlıklı bir şekilde bilinçli olarak yemek yenmesi gerektiğini de düşünüyorum.

Bir başka konu ise 3T’nin bir ödül veya ceza aracı olarak da kullanılmaması gerekiyor. Anne ya da babanın “Bak uslu durursan sana oyun açarım.” gibi yaklaşımlar sergilemesi çocuk ile ebeveynler arasındaki ilişki biçiminde bir koşul oluşturmaktadır. Bu durumda iki tarafında yeter ki mutlu olalım sonucuna bağlandığı bir kazan-kazan üzerine kurulu bir dünya oluşmuş olur.

Kendi hayatımızdan da bir örnek verecek olursam; Kızımın 2 yaş sendromunun en yüksek seviyelerini yaşadığı bir dönem ailece tatile girmeye karar verdik. (Bu kararın aslında ne kadar hatalı olduğunu tatil bittiğinde öğrenecektik.) Gittiğimiz tatil bize tamamen zehir oldu ve 3-4 günlük tatilden hiçbir şey anlamadan evimize geri dönmek zorunda kaldık. Tatilin ilk birkaç saati çok güzel geçti diyebilirim ancak akşam restorana girdiğimiz anda o güzel mutlu aile tablosu yerini kızımın krizleriyle baş etmek zorunda kaldığımız sahnelere bıraktı.

Bugüne kadar eşimle gerçekten hiç öyle bir sahne görmediğimizi söyleyebilirim. Çocuk olan her masada ya cep telefonu ya da mutlaka bir tablet açıktı ve bütün aileler çocuklarına bu şekilde yemek yediriyordu. Tabi bu durumu gören kızım da aynı şekilde bizim de telefon açmamızı istediği için işler çığırından çıktı. Biz cep telefonu açmadıkça kızım kriz geçirdi. Kızım kriz geçirdikçe insanlar rahatsız olmaya başladı (hoş hiç umurumuzda olmadı ) Üstüne üstlük doğru olan diğer ailelermiş gibi masamıza kadar gelip kızımızın bir problemi olup olmadığını soranlar bile oldu. Tabi buradaki problem anne ve babalar, kapatın o telefonları diyemedik. Ailelerin kendi hayatlarına telefon veya tabletleri bu kadar yoğun sokmaları nedeniyle aslında anormal olan bir durumun ne kadar normalleştiğini görmek bizim açımızdan da çok şaşırtıcıydı.

Bu noktada telefona yüklenen anlam gereğinden fazla olduğu durumlarda çocuklar da ister istemez etkileniyorlar. Bizim yaşadığımız örnekte olduğu gibi cep telefonu ve tabletin aslında bir eğlence aracı olmaktan çıkıp hayatın bir parçasına geldiği bu durumlarda çocuklar gelişimleri konusunda bence ciddi etkileri bulunuyor. Dolayısıyla bu anlamda cep telefonu, tablet ve televizyon kullanımında evimizden başlayarak bazı düzenlemeleri yapmamız gerektiğini düşünüyorum. Bence eve girildiği anda telefonu ortadan kaldırıp (eğer uzaya fırlatılacak bir füze sisteminde yetkili olarak onay verecekseniz telefonunuzu kaldırmayın tabi.) çocuklarla oyun oynamak ve birlikte vakit geçirmek en güzeli. Ancak her durumda bu konuda çaba sarf ediyor yine de başarısız olduğunuzu düşünüyorsanız 3T kullanımında en azından bazı konularda daha dikkatli ve özenli davranarak bu süreci daha iyi yönetebilirsiniz.

Öncelikle televizyon izlenirken dikkat edilmesi gerekenleri özetlersem;

• Kesinlikle ama kesinlikle çocuğun yaşının üstünde çizgi film izletilmemesi lazım. Hangi çizgi film hangi yaşa hitap ettiğini ancak siz de izleyerek karar verebilirsiniz. Bazen çizgi filmler başlamadan önce hangi yaş aralığı olduğunu yazabiliyor.
• Eğer televizyonda çizgi film açarsanız siz ne işle ilgileniyorsanız olun bir kulağınızın mutlaka televizyonda olmasında büyük fayda var. Bazen çok masum sanılan çizgi filmlerde manyak manyak diyaloglar duyabiliyorsunuz. Böyle bir durum ile karşılaşırsanız hemen kanalı değiştirin ve bir daha o çizgi filmi açmayın. Emin olun bir kereye mahsus bir durum değildir.
• Çizgi film kanallarına mutlaka dikkat edilmeli. Çizgi filmden daha çok reklam gösteren kanallar var ve bu kanalların bence zararı çizgi film izlenmesinden çok çok daha büyük. Çocukları mümkün olduğunca reklamlardan uzak tutup reklam çıktığı anda kanalı değiştirmek en doğru yöntemdir.
• Televizyon açtığınızda çocuklarınızla bu konuda süre kısıtı koymanız da sağlıklı bir yöntem olacaktır. Çocuklarda belli bir yaşa kadar zaman kavramı olmayacaktır ama en azından belirli bir süre için tv izlemesine izin verdiğinizi bileceklerdir.
• Bir diğer konu ise çocuğunuz çizgi film izlerken dalıp gitmesine yani televizyona kitlenmesine izin vermemelisiniz. Böyle bir durum ile karşılaşırsanız mutlaka çocuğunuzu konuşturmalı ve dikkatini dağıtmalısınız. Örneğin o çizgi filmdeki karakterlerin adını sorabilir ya da o anda çizgi filmde ne olduğunu sorabilirsiniz.

Telefon ve tablet kullanımı için de dikkat edilmesi gereken konular bulunuyor;

• Reklamlar yalnızca televizyonlarda yer almıyor. Youtube da gösterilen çizgi filmlerin çoğu reklamla dolu. Örneğin 1 saatlik bir çizgi filmde her 10 dakikada bir reklam gösterilebiliyor. Dolayısıyla aynı televizyonda olduğu gibi telefon ya da tablette de çocuğunuzun izlediği çizgi filmde reklam olup olmadığına dikkat etmeli ve takip etmelisiniz.
• Çocukların telefonda ne izleyeceğine bence kesinlikle ebeveynler karar vermelidir. Bu yüzden çocukların telefonu kullanmayı öğrenmemesini sağlamak gerekiyor dolayısıyla çocuğun izleyeceği her neyse açıp sonra çocuğa telefonu vermek daha iyi.
• Ancak günümüz çocukları çok akıllı hemen uygulamaları kullanmayı öğreniyorlar ve eğer çocuğunuz zaten uygulamayı nasıl kullanacağını öğrendiyse aynı televizyonda olduğu gibi hangi çizgi filmi ya da programı açtığını mutlaka takip edin. Eğer çocuğunuz sizin onaylamayacağınız bir şey izlerse bu durumda taviz gösterilmemesi gerekiyor.
• Aynı televizyonda olduğu gibi telefon ya da tablet içinde çocuğunuzla baştan bir anlaşma yapıp süre kısıtı koyabilirsiniz.

Son olarak biz kendi hayatımızda neler yapıyoruz? Nelere dikkat ediyoruz?

• Evde televizyon çocuklar uyuduktan sonra açıyoruz. Zaten ben blog yazmaya başladığımdan beri artık pek televizyon izlemiyorum. Eşim de başka şeylerle ilgileniyor.
• Çocuklar uyumadan önce televizyon açılacaksa asla haber kanalı ya da herhangi bir şiddet içeriği olabilecek program izlenmez.
• Televizyon açıksa büyük ihtimalle çizgi film açıktır ve ebeveynlerden biri mutlaka televizyonu takip eder.
• İlginçtir kızıma televizyonda çizgi film açtığımız halde oğlum hiçbir şekilde izlemiyor. Sebebini biz de anlayamadık. Dönüp bakmıyor bile.
• Dışarıya çıktığımızda cep telefonu açmak yerine (tabletimiz zaten yok) oyun hamurları, boyama kitapları ve oyuncakları kullanmayı tercih ediyoruz. Bunun bir dezavantajı yanımızda çok fazla eşya taşıyoruz, ben resmen Cevat Kelle gibi geziyorum ortalıkta. :)
• Her şeye rağmen cep telefonunu açtığımız zamanlarda oluyor elbette ancak bu durumda anne-baba olarak mutlaka bir mutabakatımız oluyor. Bunun çok temel bir sebebi var aslında. Eğer taraflardan birisi işini kolaylaştırma çabasına giriyor ve karşı taraf bunu anlıyorsa, telefonun açılmasına izin vermiyor. Ancak her iki tarafın da pes ettiği ve mutabık olduğu durumlarda açıyoruz ama en son ne zaman cep telefonu açtığımızı eşimle hatırlamaya çalışsak da hatırlayamadık.

Telefon, tablet ve televizyon ile ilgili uzmanların da yazılarını okumalı, takip etmeli ve tavsiyelerine mümkün olduğunca uymalıyız. Ancak bir de yaşadığımız gerçekler karşısında neler yapılabileceğine ilişkin bilgiler paylaşmak istedim. Özet olarak yazımın genelinde söylemeye çalıştığım tek şey aslında; çocuklarımıza 3T açıyorsak bunun kontrollü ve takip edilmesi şartıyla olması gerektiğini belirtiyorum.

Bilgili Baba

Blog: http://bilgilibaba.com

Facebook: https://www.facebook.com/bilgilibirbaba

Instagram: https://www.instagram.com/bilgilibaba