'Zaman önemini yitirecek'

SEYHAN AKINCI- Atatürk Kültür Merkezi’nde tasarımcı Niyazi Erdoğan’la küratörlüğünü yaptığı İstanbul Dijital Sanat Festivali’nin moda bölümü ile ilgili çekim yapmak için bir aradayız. Açılış öncesi kurulum aşaması sürüyor. Tam o anda cep telefonuyla çekim yapan bir adam beni çekmediğini açıklama ihtiyacı duydu. Sonra da yanında durduğum büyük elektrik kablosunun makarasını işaret ederek “Sizin eseriniz mi?” diye sordu. Çağdaş sanattan tam da bunu anlıyoruz galiba. Hem her şeyi hem hiçbir şeyi...

Türkiye’nin uluslararası düzenlenen ilk ve tek dijital sanat festivali olan İstanbul Dijital Sanat Festivali’nin dördüncü edisyonu sadece bu açıdan bakıldığında bile oldukça önemli. 2 Mayıs’ta başlayan festivalde bugün son gün. AKM’de gerçekleşen festivalin bu yılki yenisi modaydı. Moda, dijital sanat ile buluşurken yapay zekâ tarafından desenler tasarlandı. Niyazi Erdoğan’ın küratörlüğünde hazırlanan moda bölümünde; Arzu Kaprol, EzraTuba, Kerim Dündar -YAZAKA, Kıvanç Aykan ve Azerbaycan’ın ilk yapay zekâ tasarımcısı Shusha yer alıyor. Biz de festivalin küratörü Niyazi Erdoğan, katılımcıları Arzu Kaprol ve EzraTuba ile yapay zekâ çağında modayı ve yaratıcılığı konuştuk.

*İstanbul Dijital Sanat Festivali’nde sanat ve modaseverleri neler bekliyor?

Niyazi Erdoğan: Bu sene ‘Gerçekliği Ara’ ana başlığı altında toplanan İstanbul Dijital Sanat Festivali, ilk defa moda dünyasının dijital dünya ile bağlarını yeniden keşfediyor. Bir ilk olması sebebiyle dijital gelişmelere ön ayak olmuş, dört tasarımcı-akademisyen edisyonda konumlandırılıyor. Seçki günümüz moda tasarımında dijital dünyanın dinamiklerini kavramaya olanak sağlarken, diğer bir yandan da gelecek edisyonlar için bir ışık olma niyetinde.

*Moda ve teknoloji arasındaki ilişki her geçen yıl kuvvetleniyor. Bu da daha ‘akıllı’ bir gelecek vaat ediyor. Siz bu ilişkiyi nasıl yorumluyorsunuz?

Moda kavram olarak her zaman yüzünü geleceğe dair bir vizyona dönmüştür. Teknolojik alanlardaki gelişmeler hayatın her alanına nüfus ederken, içinde bir yaşam sürdüğümüz modanın bunun dışında kalması mümkün değil. Bu akıllı gelecekte, modanın en temel bileşeni zamanın artık önemini yitireceğini düşünüyorum. Daha hızlı süreçler devreye girerken, beklentim daha zamansız işlerin ortaya çıkması.

*Yapay zekâ yaratıcılık söz konusu olduğunda tasarımcıların destekçisi mi yoksa rakibi mi?

İnsan aklının sırlarını çözmeye çalışarak ortaya çıkan ve onu kopyalayan bir teknolojinin aslına rakip olması düşünülemez. Yapay zekâ alternatif üretimi konusunda ancak bir tasarımcının destekçisi olabilir.

*Azerbaycan’ın ilk yapay zekâ tasarımcısı Shusha da festivalde yer alıyor. Böyle bir tasarımcıyla çalışmak nasıl bir deneyim?

Shusha çok zengin ve derin bir kültürel zenginliğin yansıması. Bu derin kültürle beslenen yapay zekâdan çıkan işlerin günümüz çağdaş dünya ile kurduğu ilişki ise tasarıma büyük bir zenginlik katıyor. Bu teknolojik boyutun dışında çok net ve sade bir iletişim biçimi olduğu için birlikte üretim çok kolay.

*Teknoloji üretimde hız demek bu da sektörde işgücünü de kaçınılmaz olarak etkiliyor, etkileyecek...

Yeni teknolojilerin modanın üretim iş gücüne kattığı en büyük yenilik verilerin doğru bir şekilde analiz edilerek, kayıpların en aza indirilmesini sağlamak. Bu da iş gücünün en verimli kullanılmasını sağlıyor. Ayrıca yeni teknolojilerin kullanımı daha kalifiye ve yetişmiş insan ihtiyacını arttırıyor. Bu da istihdam konusunda yeni alanlar açıyor.

Arzu Kaprol: Yapay zekâ yaratıcı süreci hızlandırabilir

Moda ve teknolojinin etkileşimi, giydiklerimize, yaşam tarzımıza ve kendimizi ifade etme biçimimize yepyeni boyutlar kazandırıyor. Giyilebilir teknolojiler, akıllı kumaşlar, yapay zekâ ve artırılmış gerçeklik gibi yenilikler, modanın sadece estetik bir kaygıdan öte, sağlık, güvenlik ve sürdürülebilirlik gibi alanlarda da yenilikçi çözümler üretme potansiyeline sahip olduğunu gösteriyor. Yapay zekânın tasarımcıların dostu mu rakibi mi olduğu sorusunun tek bir cevabı yok. Yapay zekâ; yaratıcı süreci hızlandırabilir, karmaşık desenler ve tasarımlar oluşturabilir. Ttrendleri analiz ederek tasarımcılara pazar hakkında daha fazla bilgi sağlayabilir. Yapay zekâ henüz etik sınırları, özlük hakları tasarımcı açışından net kurallara sahip olmayan bir alan, bu da bize, hızlı ve güçlü bir ekipten on araştırma desteği almış olmakla aynı değerde. Yapay zekânın tasarım desteğini bir ön çalışma olarak alıp, tasarımcının özgün dilini bu verilere uyarlayıp, yaratıcı gücünü genişletmesi anlamında önemli katkı sunuyor. Bu yüzden tasarımcıların yapay zekâ ile iş birliği hâlinde daha etkin tasarımlar yapması mümkün.

EzraTuba: Potansiyel bir rakip olabilir

Moda ve teknoloji arasındaki ilişki, gün geçtikçe daha da güçleniyor ve bu güçlü bağ, gelecekte daha akıllı ve sürdürülebilir bir dünya vaat ediyor. Bugünün yapay zekâ evresinde, teknolojinin rolü moda endüstrisindeki dönüşümü derinlemesine etkiliyor. Ancak yapay zekânın yaratıcılıkla ilişkisi karmaşık bir konu. Tasarımcılar için yapay zekâ hem bir destekçi hem de potansiyel bir rakip olarak görülebilir. Yapay zekâ, veri analizi ve öngörü yetenekleriyle tasarımcılara büyük bir destek sağlayabilir. Tasarımcılık artık sadece tasarım yapmayı değil, aynı zamanda geniş bir disiplin yelpazesinde eğitilmiş ve kolektif çalışma becerilerine sahip olmayı gerektiriyor. Bu disiplinlerden biri de yapay zekâyı etkili bir şekilde kullanan prompt mühendisliği eğitimine sahip kişiler. Teknolojiye hakim akıllı ipler veya biyo-elyaflar gibi yenilikçi ürünlerin geliştirilmesinde, farklı mühendislik alanlarında derinleşmiş bilgiye sahip olmak önemli. Geleneksel tasarım becerileri artık yalnızca bir başlangıç noktası. Tasarımcılar; yapay zekâ kullanımı, veri bilimi, giyilebilir teknolojiler  ve yeni nesil üretim süreçleri gibi alanlarda da uzmanlaşmalı. Sonuç olarak, geleceğin tasarımcıları sadece estetik anlamda değil, aynı zamanda teknolojik yenilikleri de kucaklayan ve çeşitli disiplinler arasında etkin bir şekilde uygulayabilen kişiler olacaktır.