Türkiye'den dünyaya unicorn köprüsü

EBRU SUNGUR- Yenilikçi fikirlerin ticarileşmesini, yatırımcıların bu fikirlere yatırım yapmasını ve neticede ülkenin teknolojik trendleri yakalamasını sağlayan girişim ekosistemi her geçen gün büyüyor. Bu alanda önde gelen şirketlerden biri de TT Ventures. Başta sağlık, eğitim ve enerji sektörleri olmak üzere yapay zekâ, IoT ve ICT gibi odak alanlara yatırım yaparak hem girişimcilik ekosistemine katkıda bulunduklarını hem de bu sektörlerin dijitalleşmesine liderlik ettiklerini anlatan TT Ventures Genel Müdürü Muhammed Özhan, "TT Ventures Girişim Sermayesi Yatırım Fonumuz ise büyüme potansiyeli yüksek teknoloji odaklı girişimlere yatırım yapılması, fonun yerli ve yabancı yatırımcılarına da stratejik ve finansal fayda sağlanması yönünde sektöre öncülük ediyor" mesajını veriyor. 

TT Ventures, girişimleri hangi kriterlere göre ve hangi yöntemlerle destekliyor?

2013 yılında hayata geçirdiğimiz Türkiye'nin ilk kurumsal girişim hızlandırma programı PİLOT ile girişimcilik ekosistemini güçlendirip büyütürken, girişimlerle iş birliği yaparak müşterilerimize yenilikçi ürün ve hizmetler sunuyoruz. Bu alandaki vizyonumuzu daha ileriye taşımak amacıyla 2018 yılında kurduğumuz kurumsal girişim sermayesi şirketimiz TT Ventures ile Türkiye'den önemli girişimleri dünyaya açmayı hedefliyoruz. Bu hedefimiz doğrultusunda PİLOT programımız ile toplumsal fayda sağlayacak, temel iş kollarına destek olacak ve şirketleri büyüterek ek değer oluşturacak projeler geliştirmeye odaklanıyoruz. Aradığımız girişimlerin öncelikle teknoloji alanında farklılaşan bir iş fikrinin olması çok kritik. Bu fikri girişime dönüştürürken de pazarın ihtiyaçlarını iyi okumak ve tüketici ihtiyaçları ile trendleri yakından takip etmek gerekiyor. Girişimler, belirledikleri alanlarda ihtiyaçlara odaklanmalı ve bu şekilde hedeflerini tespit etmeli. Programa seçilecek girişimlerle ilgili değerlendirme kriterlerimiz arasında fikrin yenilikçi olması ve uygulanabilirliği elbette önceliğimiz. Geçen sene itibariyle TT Ventures ile PİLOT'u başarıyla tamamlayan girişimlere program sonunda yatırım yapmaya başladığımız için PİLOT'a seçeceğimiz ekipleri yatırımcı perspektifimizle de değerlendiriyoruz. Ekibin yetkinliği, faaliyet gösterilen pazarın büyüklüğü ve büyüme potansiyeli, iş modelinin tutarlılığı da diğer kriterlerimiz. Girişimlerin, Türk Telekom'un faaliyet gösterdiği alanlardan birinde iş yapıyor olmaları avantaj ancak şart değil. Başta sağlık, eğitim ve enerji sektörleri olmak üzere yapay zekâ, IoT ve ICT gibi odak alanlarımıza yatırım yaparak hem girişimcilik ekosistemine katkı sağlıyor hem de bu sektörlerin dijitalleşmesine öncülük ediyoruz. Titiz değerlendirmeler sonucunda belirlenen ekipler için 12 hafta sürecek eğitim dönemini başlatıyoruz. Seçilen girişimler, program süresince geniş mentor ve yatırımcı ağına erişim ve Türk Telekom ile iş birliği yapma imkânı buluyor. Ayrıca seçilen girişimler, TT Ventures'tan 50 bin dolar yatırım ve 100 bin TL nakit desteği almaya hak kazanıyor. Program sonunda seçilen ekipler, Amerika programına katılıyor. Bu sayede girişimler, fikirlerini dünya çapındaki yatırımcılara tanıtma ve global şirketlerle iş birliği yapma olanağına ulaşıyor.

Milyar $'lık 'unicorn'lar

İngilizce tek boynuzlu at anlamına gelen unicorn kelimesi, değeri 1 milyar doları geçen teknoloji ağırlıklı startup şirketler için kullanılıyor. Değeri 10 milyar doları aşan startup'lara ise buradan yola çıkarak decacorn (deca - 10 anlamında) adı veriliyor.

Doğru girişim için 5 Kritik Nokta

Bugüne kadar kaç girişime destek verildi? Bu girişimlerin şu anki toplam yatırım değeri hangi büyüklüğe ulaştı?

Şu anda PİLOT programımızın 11. dönem başvurularını aldık. 10. dönem mezunları ile birlikte bugüne kadar PİLOT'tan mezun olan 104 girişime toplamda 30 milyon TL nakit destek verirken, girişimlerin 2022 yılı sonunda sağladıkları istihdam yaklaşık 2 bine ulaştı. Bugüne kadar PİLOT mezunlarından 49'u çeşitli yatırımcılardan, 11 tanesi de TT Ventures'tan yatırım alarak proje ve fikirlerini geliştirme fırsatı yakaladı. Asya'dan Avrupa'ya, K. Amerika'dan G. Amerika'ya kadar neredeyse tüm ülkelerde faaliyet gösteren PİLOT mezunlarının yerel ve global olmak üzere çeşitli yatırımcılardan aldıkları toplam yatırım tutarı 20 milyon doları aştı. TT Ventures, kurumsal girişim sermayesi şirketi olarak 2018 yılı başında erken ve orta aşama girişimleri Türk Telekom destekleri ve yatırımı ile büyütmek ve değer sağlamak üzere kuruldu. 2022 yılı başında değişen yapısıyla birlikte Türk Telekom grubunun girişimciliğe dair tüm yatırım, program ve destekleri TT Ventures altında toplandı. Bu değişimle birlikte Türk Telekom'un kurumsal girişim hızlandırma programı PİLOT da TT Ventures çatısı altında yoluna devam ediyor. TT Ventures olarak Amerika'da kurduğumuz şirket ve stratejik iş birliklerimiz ile hem portföyümüzdeki girişimlerin hem de Türk Telekom ve grup şirketlerinin global pazarda iş geliştirmelerini, yatırım süreçlerini desteklemeyi, Türk Telekom'un Türkiye ve global pazarlar arasında teknoloji köprüsü olmasını hedefliyoruz. Kuruluşumuzdan bugüne 16 farklı girişime yatırım yaparak, yenilikçi ürünlere sahip girişimleri destekleyerek ülke ekonomisine fayda sağlamayı ve mevcut ana iş kolları ve ürünleriyle sinerji oluşturmayı amaçlıyoruz. Sağlık, eğitim, yapay zekâ temelli dijital çözüm alanlarındaki yatırımlarımızla yeni 'unicorn'lar ortaya çıkarmayı amaçlıyoruz. Özellikle enerji, sağlık, eğitim, yapay zekâ, dijital çözümler, finansal teknolojiler, blokzinciri, IOT ve ICT gibi Türk Telekom ile sinerji yaratacak alanlara odaklanıyoruz. Yeni dönemdeki yatırımlarımızı 2022 yılı sonunda hayata geçirdiğimiz TT Ventures Girişim Sermayesi Yatırım Fonumuz aracılığıyla yapacağız. Çok daha fazla girişime, esnek yatırım modelleri ile yatırım yaparak girişimlerin büyüme yolculuğuna eşlik edeceğiz. 

Desteklediğiniz girişimlerden öne çıkanları, girişim fikri olanlara örnek olabilecekleri kısaca anlatır mısınız?

PİLOT'tan mezun olarak yatırım alıp dünyaya açılan kritik nokta startup'lardan biri MentalUP. Türk Telekom'un ortak olduğu oyunlaştırılmış eğitim platformu MentalUP çok başarılı bir çizgide ilerliyor. Uzaktan eğitim sürecinde MentalUP, yurt içindeki ve dışındaki önemli eğitim kurumlarında kullanılmaya başlandı. Türk Telekom'un 2016'da PİLOT programıyla desteklediği ve daha sonra TT Ventures ile ortak olduğu MentalUP, farklı ve özgün içeriğiyle dikkat çekiyor. Platform, pedagog onaylı ve reklam içeriği barındırmıyor. İçerisindeki oyunlar akademisyenler ve uzman oyun tasarımcıları ile birlikte hazırlanıyor. İçerisinde 100'den fazla oyun ve egzersiz bulunan MentalUP, 2022 yılında aralarında ABD, Avustralya, Kanada, İngiltere gibi ülkelerin de bulunduğu 15 farklı pazarda 5 milyon yeni kullanıcıya hizmet vermeye başladı. Türk Telekom'un 2016'da PİLOT programıyla desteklediği ve ardından TT Ventures ile ortak olduğu girişimin, eğitim alanında fark yaratan çalışmalarına destek olmaktan her zaman gurur duyuyoruz. Online ebeveyn ve yetişkin danışmanlık platformu Kidolog, filolar için dinamik rota yönetimi çözümü Optiyol, yapay zekâ tabanlı desen ve doku üretim yazılımı şirketi MYTH.AI, sosyal medya karar destek çözümü Earnado, görsel veri ve kamera görüntü anonimizasyon çözümü Syntonym, yapay zekâ tabanlı aktif öğrenen platform B2Metric, görsel meditasyon ve deneyim uygulaması Visutate, müşterinin sesi yönetimi platformu Cloud4Feed, yatırım yaptığımız girişimlerimiz arasında. 

Bir startup'ın sunum sırasında emsalleri arasından sıyrılabilmesi, yatırımcıların dikkatini çekmesi için yapması gereken 5 unsuru sıralar mısınız?

Biz farklılaşan girişimleri seçerken özellikle fikrin yaratıcı olması ve uygulanabilirliğine önem veriyoruz. Sonrasında ekibin yetkinliği ve iş modelinin tutarlılığı da çok önemli. Sonucunda yatırım yapılacak pazarın büyüme potansiyeli de kritik bir konu. Bu 5 dinamik, bizi doğru girişimlerle buluşturuyor. Bir fikri girişime dönüştürürken sektörün ihtiyaçlarını iyi okumak, tüketici trendlerini yakından takip etmek, ardından doğru programı ve desteği bulmak gerekiyor. Farklı bir hikâye, ürün var mı, satışa hazır mı? Ürün diğerlerinden farklı mı? Ekip iyi mi? Yatırımcı, girişimin özellikle söylediklerini yapabilecek imkânı ve kapasitesi var mı ona odaklanır. Doğru bir ekip kurup doğru ürün ve gelir modeliyle doğru müşteriye odaklanmak bu işin olmazsa olmazı.

Yapay zeka damga vuracak 

Gelecek 5 yılda hangi alanlardaki girişimlerin yatırımcılar tarafından daha fazla ilgi görmesini, yatırım almasını öngörüyorsunuz?

Yakın dönemde dünyanın çok hızlı bir değişime girdiği çok aşikâr. Özellikle yapay zekâ alanında ortaya çıkan gelişmeler bir dönüşümün başlangıcında olduğumuzu bizlere gösteriyor. TT Ventures olarak bu noktada özellikle Amerika'daki şirketimizi Türkiye teknoloji transferi konusunda ciddi bir şekilde kullanmak istiyoruz. Bu anlamda yapay zekâ önümüzdeki beş yılda çok ciddi etkiler doğuracaktır. Yapay zekânın yanı sıra sağlık ve iklim teknolojileri üzerinde durduğumuz diğer alanlar. Bu teknolojiler çok hızlı ilerlerken TT Ventures olarak hem yeni teknolojilerin Türkiye'ye adapte olmasında hem de Türkiye'deki girişimlerin yeni teknolojiler üzerine odaklanmasına ihtiyaç olduğunu düşünüyoruz. Bu alanlar yatırım stratejimizde önceliklendirdiğimiz alanlardır. Bu stratejik öncelikli yatırım alanları ile ilgili olarak TT Ventures bildiğiniz gibi bir yatırım fonu da kurdu. Türkiye'nin en önemli kurumlarının yatırımcı olduğu ve olmaya devam edeceği fonumuzda bu alanlar bizim için kritik olacaktır. Ayrıca TT Ventures olarak yurtdışında katılmış olduğumuz fonlarla birlikte, bu stratejik kanalları çok daha yakından görme imkânınız bulunmaktadır.

Oyun ve e-ticaret potansiyeli büyük 

Sizce bir girişime verilebilecek en önemli destek nedir? Sermaye mi, deneyim paylaşımı mı, network paylaşımı mı?

TT Ventures olarak girişimlere nakit ve yatırım desteği sağlıyor, geniş mentor ağımıza erişim imkânı veriyor, bilgi ve tecrübelerimizden faydalanma fırsatı sunuyoruz. PİLOT'a aldığımız ve TT Ventures ile yatırım yaptığımız girişimlerin işlerini Türk Telekom'un güçlü altyapısı ve bağlantılarıyla geliştirmelerini sağlıyoruz. Özellikle tohum ve erken aşama girişimlere, onları doğru yönlendirebilecek, kısa, orta ve uzun vadede işlerine değer katabilecek yapı ve bağlantılara ulaşma imkânı tanıyoruz. Bu şekilde girişimlerin de hedeflerine çok daha hızlı ulaşmasını sağlayarak daha kolay ve doğru bir şekilde büyümelerinin kapılarını açıyoruz. 

Türkiye'deki startup ekosistemini, diğer gelişmekte olan ülkelerle kıyasladığınızda neler söylersiniz? Artılar, eksiler...

Bildiğiniz gibi, 2022 yılının sonunda dünyada girişimlere yapılan yatırımlarda düşüş kaydedildi. Buna rağmen Türkiye'deki girişimler bundan daha az etkilendi. Ülkemizde, yeni nesil teknolojiler başta olmak üzere, oyun ve e-ticaret alanında büyük bir potansiyel söz konusu. Bu alandaki girişimlerin de sayısının giderek arttığına şahit oluyoruz. Son birkaç yıldır Türk girişimlerinin dünya sahnesinde gösterdikleri başarı da bunu destekler nitelikte... Kamu politikaları ile de büyüme hacmi artan girişim ekosisteminin, Türkiye'de özellikle son birkaç yıldır yukarı yönlü bir ivme ile şekillenerek, ekonomik kalkınmaya da yön verdiğini düşünüyoruz.