Türk klasik müziğinde bir çınar

Geçtiğimiz gün, 91 yaşında yitirdiğimiz Necil Kazım Akses, Türkiye Cumhuriyeti'ni ilk günlerinden başlayarak, neredeyse yirminci yüzyılın başından sonuna dek solumuş bir sanatçıydı. "Türk Beşleri" grubunun son üyesi Akses, 1908'de İkinci Meşrutiyet'in ilan edildiği yıl, İstanbul'da doğmuş ve Cumhuriyet'in kuruluşuna kadar tüm evreleri görmüştü.
Akses, öğrencisi olduğu o zamanın İstanbul Sultanisi'ndeki yıllarında sessiz sinema ile tanışır ve sahne önünde yer alan küçük orkestra içindeki viyolonselin sesinin büyüsüne kapılır. Mesut Cemil Tel'den dersler almaya başlayan Akses, o yıllarda Cemal Reşit Rey ve Asal kardeşler gibi çağdaş müziğin temel taşları ile tanışır. Paris ve Viyana'dan gelen gençler onu bestecilik dünyasına sürükler. Viyana Müzik Akademisi'ne kabul edilen Akses, orada Joseph Marx'ın kompozisyon, Kleinecke'nin de viyolonsel öğrencisi olur.
1935 yılında Atatürk ünlü Alman besteci Paul Hindemith'i bir konservatuvar kurdurtmak için Türkiye'ye davet eder. Akses, Hindemith ile birlikte Ankara Konservatuvarının müfredatını oluşturur ve 1996'ya kadar süren bir öğretmenlik süreci de başlamış olur. Bu süre içinde İlhan Usmanbaş, Nevit Kodallı, İlhan Baran ve Cengiz Tanç başka olmak üzere nice sanatçılar yetiştiren Akses, bestecilik ve eğitmenlik görevlerinin yanı sıra uzun yıllar yöneticilik de yaparak Türkiye Cumhuriyeti'nin müzik hayatının her aşamasında aktif bir rol üstlendi. Ankara'da operayı gelenek haline getirip, kültür hayatına bir renk katan Akses, aynı zamanda Ulvi Cemal Erkin ile birçok operanın Türkçeleşmesine de ön ayak olmuştur.
1972'den sonra kendini tamamen müziğe adayan Akses, birbirinden önemli birçok eser besteler. 1973 yılında Cumhuriyetin 50.yıl marşı başta olmak üzere birçok senfonik kantatı ve orkastra yapıtına imza atar. Divan müziği, edebiyatı ile geleneksel müziğin makam ve usüllerinden çok etkilenen Akses, 1934'ten sonra kuşağının diğer bestecileri gibi geleneksel Türk Müziği ve Halk Müziği etksinde çok çizgili bir yöntem içinde evrensel boyutta eserler sunar.
Bir yıldır rahatsız olan sanatçının cenazesi bugün düzenlenecek bir törenle defnedilecek.