Toplumun sanata ilgisi arttı

Seray Şahinler - Yıl boyunca düzenlediği görkemli müzayedelerle Türk resminde satış rekorlarına sahne olan Artam Antik A.Ş’de satılan en değerli ilk 10 eser belli oldu. İlk sırada 4 milyon 630 bin TL ile Ömer Uluç’un “Ölüdeniz” adlı eseri var. Uluç’u Fikret Muallâ’nın üç eseri izliyor. 2023’ün son sayısında Türkiye’deki sanat piyasasına bakmak istedik ve Artam Antik A.Ş Yönetim Kurulu Başkanı Turgay Artam ile hem piyasayı hem en rağbet gören eserleri konuştuk.

■ 2023 Artam için nasıl geçti? Bu yıl müzayedelerde öne çıkanlar neler oldu, şaşırtan şeyler yaşandı mı?

2023 yılı sanat piyasası çok hareketli geçti, satış rakamları bir önceki seneye göre iyi bir artış yakaladı fakat dolar bazında durağan kaldığı bir dönemdi. Çevrimiçi müzayedeler ile çok sayıda yeni koleksiyoncuya ulaştık. Bu sene toplumda daha geniş bir kitlenin sanat eserlerine ilgi gösterdiğini görüyoruz. Bu yıl müzayedelerde öne çıkanlar modern Türk resminin usta sanatçıları oldu. Çağdaş Türk resim sanatının öne çıkan sanatçılarına büyük bir ilgi var. 2023 yılının en yüksek değerli eseri Ömer Uluç’un 4.6 milyon TL’ye satılan “Ölüdeniz” konulu eseri oldu. Fikret Muallâ dört eseri ile en değerli 10 listesinde yer aldı. 

■ Bu yılın en çok ilgi gören sanatçıları kimler oldu, geçtiğimiz yıllara göre bu yıl öne çıkan başka isimler var mı?

Bu yıl Erol Akyavaş, Burhan Doğançay, Ömer Uluç, Mübin Orhon, Fikret Muallâ, Nejad Melih Devrim eserlerine ilgi yoğun oldu. Geçtiğimiz seneye göre yaşayan usta isimlerin eserlerine de talep yoğundu. Neş’e Erdok, Mehmet Güleryüz, Canan Tolon, Kemal Önsoy, Gülay Semercioğlu, Mevlüt Akyıldız, Alaettin Aksoy ve Mustafa Ata eserleri de koleksiyoncuların yoğun ilgi gösterdiği isimlerin başında geldi.

■ Satışlar göz önüne alındığında Türkiye’deki sanat piyasası için nasıl bir değerlendirme yapılabilir? Yurt dışı ile kıyaslarsak neler söylenebilir?

Türkiye’deki sanat piyasasının dünya ölçüleri ile kıyaslandığında yeni gelişmekte olan bir piyasa olduğunu açıkça görebiliyoruz. Yeni yükselişe geçen fakat büyük bir potansiyel içeren yeni bir piyasa özelliği taşıyor. Dünyada sanat piyasası yılda 20 milyar doların çok üzerindeyken Türkiye yurt dışına kapalı ve iç piyasanın darlığından kaynaklanan kısıtlı bir döngü içinde. Türkiye’deki sanat ortamının toplamı yıllık 200 milyon doların üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Picasso, Gustav Klimt, Monet, Cezanne, Kooning, Jasper Johns ve Jackson Pollock, Jeff Koons gibi önemli isimlerin eserleri 150 milyon dolar seviyesinin üzerinde, ülkemizde ise bir sanat eseri için en yüksek rekor fiyat şu âna kadar 2016 yılında 4.5 milyon dolara satılan Osman Hamdi Bey’in “Yeşil Cami” adlı tablosuna ait. Ülkelerin gelir seviyesi arttıkça doğru orantılı olarak sanat eserlerine ilgi de artıyor. Dünyanın en büyük 20 ekonomisinden biri olan Türkiye, diğer büyük ekonomilere her alanda yaklaşırken sanat piyasası olarak geride kalması düşünülemez. Fakat günümüzde Türk sanat piyasası henüz yolun çok başındadır. 

■ Bu yılki koleksiyoner profili nasıldı? Yeni koleksiyoner profili var mı? Bu tercih satın almalara nasıl yansıyor?

Şu anda alıcıları; koleksiyoncular, özel müzeler, yatırım amaçlı fonlar ve hobi için alan bireysel alıcılar olarak ana gruplara ayırabiliriz. Öncelikle hobi olarak ya da yatırım amaçlı başlayan alımlar, alınan eserler hakkında bilgi edindikçe, detayları öğrendikçe ve benzerlerini görüp araştırma yaptıkça koleksiyonculuğa dönüşüyor.

İşte bu yılın en pahalı 10 eseri

1 - Ömer Uluç, “Ölüdeniz” (2009) 4,630,320 TL

2 - Fikret Muallâ, “Yeşil Ahenk” (1957) 4,578,000 TL

3 - Fikret Muallâ “Kutlama” (1963) 4.578.000 TL

4 - Fikret Muallâ “Pazar Yeri” 4.447.000 TL

5 - Erol Akyavaş “Soyut” (1979) 3,662,000 TL

6 - Fikret Mualla, “Yürüyüş” (1961) 3.662.000 TL

7 - Erol Akyavaş, “Sarı Lam Elif” (1992) 3,601,360 TL

8 - Orhan Peker, “Şezlongta Oturan Kedi” 3,531,600 TL

9 - Mehmet Güleryüz, “Her Şey Kontrolümüz Altında” 3,472,740 TL

10 - Mübin Orhon, “Soyut Kompozisyon” (1973) 3,270,000 TL