‘Ortak değerler zaman aşımına uğramaz’

SERAY ŞAHİNLER - Türk tiyatrosunun mihenk taşlarından Haldun Taner aramızdan ayrılışının 35. yıl dönümünde eserleriyle anılıyor… 7 Mayıs 1986’da hayata veda eden Haldun Taner’in tiyatrodan öyküye uzanan zengin külliyatı ise her geçen gün büyüyor. Haldun Taner’in sonsuz hazine niteliğindeki yazın dünyasına bir kitap daha katıldı.  Yazarın anısını her daim yaşatan ve metinleri üzerinde titizlikle çalışan eşi Demet Taner, ilk kez 1962’de Şehir Tiyatroları’nda sahnelenen “Huzur Çıkmazı” oyununu kitap halinde okura sundu. Eşinin daktiloyla yazılmış metinlerini inceleyen Demet Taner eksikleri ve yazım hatalarını tespit ederek metni 60 yıl sonra güncelledi.  Yazarın “gerilimsizlikten gerilim çıkarmaya çalışan bir tiyatro araştırması” olarak nitelendirdiği “Huzur Çıkmazı” böylece Haldun Taner külliyatındaki yerini aldı. Sırada “Zilli Zarife” var. “Zilli Zarife”nin  kitaplaşmasıyla birlikte Haldun Taner’in tiyatro külliyatı tamamlanacak.  Demet Taner ile kitap vesilesiyle Haldun Taner’i  konuştuk…

Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının önde gelen yazarlarından Haldun Taner, Milliyet’teki haftalık “Deve Kuşuna Mektuplar” köşesinde hayata ve sanata dair konuları kaleme aldı. Milliyet, yazarın anısına 1987’den beri her yıl Haldun Taner Öykü Ödülü’nü düzenliyor.

Her kelimesine saygı duyardı

Haldun Taner’in Cumhuriyet tarihinin yetiştirdiği en önemli yazarlardan biri olduğunu vurgulayan Demet Taner, eşini şu sözlerle  anlatıyor: “Atatürk’e ve Cumhuriyet’e bağlı idealist bir yazardır. En iyi okullarda yetişmiştir, çok kültürlüdür, namuslu ve dürüsttür. Son nefesine kadar yaşadığı toplumun daha ideal bir toplum olması için çalışmıştır.” Huzur Çıkmazı’na değinen Demet Taner, “Haldun Taner’in bana bıraktığı metinler üzerinde çalıştım. Yazar bir metin üzerinde çalışırken kelime değişiklikleri yapabilir. Ben bunları da gözden geçiriyorum, Haldun Taner yaşasaydı ne yapardı sorusunun cevabını bularak bu metinleri hazırlıyorum. Haldun Taner’e büyük saygım var. Bilgisini, çalışma tarzını, engin kültürünü biliyorum. Her kelimesine saygı duyan bir insandır Haldun Taner” diyor. 

Haldun Taner’in eserleri okunduğu günü yakalar ve güncelliğini hep korur. Demet Taner’e göre bunda yazarın her daim insandan yana olan tutumunun payı büyük: “Günceli yakalamak için ortak değerlerin ortaya çıkması lazım. İnsanlığı ilgilendiren ortak değerler zaman aşımına uğramaz. İnsandan yana, insanın refahından ve mutluluğundan yanaysanız ve bunun için eserler ortaya koyarsanız güncelliğinizi korursunuz. Haldun Taner de böyledir”

‘Ulvi Uraz’ı birlikte izlemiştik’

Üç perdeden oluşan ve geleneksel ‘aşk üçgeni’nden yola çıkan “Huzur Çıkmazı”, 60 yıldır pek çok tiyatro topluluğu tarafından sahneye taşındı. Ankara ve İzmir Devlet Tiyatroları’nda defalarca sahnelendi. Demet Taner ise oyunu 1971’de Haldun Taner ile birlikte Ulvi Uraz Tiyatrosu’nda izlemiş. Ulvi Uraz’ın başrolde olduğu oyun o yıllarda büyük beğeni topladı. Taner “Oyunu Haldun Taner’le birlikte keyifle izlemiştik. O gecenin anısı bugün bile belleğimdeki mutluluğunu ve canlılığını koruyor” diyor.