Kasetler ‘biz de döndük’ diyor

Egemen Limoncuoğlu - 46’lık, 60’lık, 90’lık... Raks, Maxell, TDK...Teypler, walkman’ler, müzik setleri... Bir zamanlar günlük hayatımızın epey büyükçe bir bölümünü kaplayan ‘kadim’ bir kültüre ait kelimeler. Daha doğrusu uzun zamandır kulağa öyle geliyorlar. Bu kelimeleri zikrettiğinizde hiçbir mana veremeyen, zihinlerinde hiçbir çağrışım oluşmayan kuşaklar yetişti. Mp3 çağı, en bir akıllı telefonlar, dijital platformlar, Youtube derken müzik dinlemek için kullandığımız araçlar değişti. Bu zaten gayet farkında olduğumuz bir şey.

Geçtiğimiz hafta arka arkaya düzenlenen festivallerle plakların geri dönüşünün görkeminden bahsetmiştik bu sayfalarda. Plakların nostaljik objeler olmaktan çıkıp günümüze de ait hale gelişinden. Son birkaç senedir de kasetler için benzer bir prosedür işliyor. Her ne kadar henüz plaklar gibi gözle görülür, elle tutulur bir yoğunlukta hayatlara geri dönmemiş olsalar da. Kasetler ‘biz de döndük’ diyor. Depolardan, kutulardan, tavan aralarından eski kasetler çıkıyor. Senelerce jelatini açılmadan gününü beklemiş envai kaset satışa sunuluyor. Kaset koleksiyonlarını, o koleksiyonların nadide parçalarını gururla ve türlü konseptle Instagram gibi mecralarda paylaşanların sayısı sürekli artıyor. Kasetleri sevenler birbirini buluyor. Ana akım müzik piyasasının dışında kalan müzik türlerinde faaliyet gösteren gruplar, bağımsız plak şirketleri kasetleri de tıpkı plaklar gibi hiç yalnız bırakmamış. Çok sınırlı sayılarda da olsa yine yeni albümlerini kaset formatında da piyasaya çıkarmaya devam etmişti. Son birkaç sene içinde müzik dünyasının majör aktörleri de yeni albümlerin kasetlerini basıyor. Ariana Grande’nin de yeni albümünü kaset olarak bulabiliyorsunuz, Lady Gaga’nın da. Zamanında elden ele kasetler yayarak müziğini dinleten hip hop camiası, zarflara demo kasetlerini koyup dünyanın dört bir yanına postalayan metal dünyası için zaten kasetlerin yeri ayrıydı, onlar da bu zamanların tadını çıkarıyor.

İmdadımıza yetişecekler

İlk kez 1963’te Philips tarafından ‘biz böyle bir şey yaptık’ şeklinde dünyaya duyrulmuştu kasetler. Otto van Cassette adlı mühendis mucit tarafından geliştirilen... Demek gayet keyifli olabilirdi, fakat Lou Ottens ve ekibi tarafından  geliştirilen bir ‘teknoloji’ idi kasetler. 60’lar plakların altın çağıydı bir bakıma. O yüzen kasetlerin hayatlara girişi 70’lerle birlikte oldu. Ses kalitesi, dayanıklığı gibi özelliklerinden çok pratikliği ağır bastı. Otomobillerde ‘oto teyp’ler yerini aldı. Evlerdeki cihazlara kaset çalarlar eklendi. 80’lere dair en güzel anılarda hep bir walkman, ya da portatif müzik seti de rol alır. Zira müziği yanımızda taşımak mühimdi. Kasetler buna vesile oluyordu. CD’ler teşrif edip de kasetleri çöp haline getirdiğinde, tabii ki bir gün kendilerinin de internet marifetiyle çöpe konacağını kestirememişlerdi. Kader ortağı oldular kasetler ve CD’ler. Hiçbir zaman plakların gördüğü saygıyı da göremedikleri için nostaljik objelere dönüştüler.

Kaset kültürü geri ne kadar dönecek kestirmek güç. Radyoya kulak kesilip sevdiğiniz şarkı çıkar çıkmaz kayıt tuşuna bastığınız günler geride kaldı. Arkadaşlarınıza karışık kasetler hazırladığınız günler de. Aşk ilanı için özenle seçilmiş şarkılarla A yüzü hangi şarkıyla başlayacak, B yüzü hangi şarkıyla bitecek üzerine uzaya mekik gönderecekmiş edasıyla kafa patlatmak da. Anonslu kasetler, Türkiye’de yayımlanmadığı için çekme kaset olarak edindiğimiz albümler de mazide kaldı. Bir kalem ve bir kaset arasındaki ilişkinin ehemmiyetini unuttuk. Teyp kaseti sarınca karşımızda bulduğumuz spagettiye dönmüş kahverengi bant yumağını da. Hoş, bu kısmı unutmak iyi oldu belki. Gözümüz gibi baktığımız kasetleri haşat eden teyplere kin tutmak yakışmaz müziksevere. Geri dönen kaset kültürü bunlarla birlikte gelmeyecek. Böylesi bir duygusal bağ kurlulamayacak. Bunları ekseriyetle belli bir yaş grubu, başka bir yaş grubuna anlatacak. Fakat geri dönen kasetler belki de kendi kültürlerini yeniden tanımlayacak. Güncellenmiş bir duygusal bağ yaratacak.

Geçtiğimiz hafta yaşanan büyük Facebook, Whatsapp, Instagram krizinden anladık ki, dijital platformların verdiği hizmet kesintiye uğradığında, istesek de istemesek de onlara bağımlı hale gelen yaşamlarımız sekteye uğrayabiliyor. Böylesi bir senaryo müzik platformları için de geçerli olabilir. Ve artık elimizde gözümüz gibi baktığımız müzik ihtiva eden objeler yok. Belki işte kasetler, ve de plaklar, ve hatta CD ve DVD’ler böyle anlarda imdada yetişmek üzere hazır bekleyecek tekrar. Müzikle vakit geçirmeye elle tutulur deneyimlere de dönüştüren bu formatlar, hayatlarımızdaki yerini farklı dozlarda tekrar alacak. Kasetlerin, tıpkı plaklar gibi günümüze de ait hale gelip gelmeyeceğini birlikte göreceğiz. Henüz plak çalan cihazlar gibi zincir marketler satılan kasetçalarlar görmüyoruz. Fakat eski ve yeni walkman’ler, teyp’ler bir yerlerden çıkıyor gözümüze çarpıyor. Kasetlerin yeni sezonunda bizi ne gibi serüvenler bekliyor acaba?