‘Geçmişin hafızası, geleceğin umudu’

MELİSA VARDAL- İstanbul... Binlerce yıllık tarihiyle, sayısız medeniyete ev sahipliği yapmış, âdeta yaşayan, nefes alan bir şehir. Orhan Veli’nin o unutulmaz dizesinde dediği gibi, “İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı...” Peki ya gözlerimizi açtığımızda bu kadim şehir bize neler fısıldıyor? İşte tam da bu sorunun cevabını, Ayşe Türemiş’in “Bilge Yapılar” sergisi aracılığıyla buluyoruz. Özgür Bükülmez’in küratörlüğüyle Çukurcuma’daki Oytun Berktan Atelier& Galeri’de sanatseverlerle buluşan sergi İstanbul’un sessiz tanıklarına, bilge yapılarına kulak vermeye davet ediyor.

Canlı tanıklar

Bu davete icabet ettiğimizde, galerinin ilk katında Ayşe Türemiş’in daha önceki İstanbul yolculuklarının izleriyle karşılaşıyoruz. Fransız Geçidi’nin zamana meydan okuyan silüeti, Sirkeci’nin kendine has dokusu, Ses Tiyatrosu’nun eskimeyen yüzü, İstanbul’un çok katmanlı kimliğine kapı aralıyor. Merdivenleri tırmanıp ikinci kata ulaştığımızda serginin kalbi, İstanbul’un “Bilge Yapıları” bizleri karşılıyor. Girişinde “Geçmişin hafızası, geleceğin umudu” sözlerinin yazıldığı bu katta İstanbul’un binlerce yıllık tarihinde nice nesiller yetiştirmiş, toplumsal hafızanın canlı tanıkları olan okullar, Ayşe Türemiş’in fırçasıyla yeniden hayat buluyor. Galatasaray Lisesi’nin heybetli duruşu, Taksim Ticaret Lisesi’nin modern çizgileri, Çapa Fen Lisesi’nin büyüleyici atmosferi... Her bir eser, sadece bir binayı değil, o binanın içinde yeşeren anıları, hayalleri ve geleceğe dair umutları da taşıyor. Bakırköy Taş Mektep’ten Fener Rum Okulu’na, Vefa Lisesi’nden Saint Benoit Fransız Lisesi’ne uzanan bu seçki, İstanbul’un eğitim tarihinde bir zaman yolculuğuna çıkarıyor izleyiciyi.

Zamanın ruhu

Ayşe Türemiş’in bu özel seçimi yapmasındaki en büyük etkenlerden biri de kendi kişisel tarihi ve aile bağları. Öğretmen bir aileden gelmesi, okul kavramını onun için bambaşka bir anlam taşıyor. Kendi okulu Mimar Sinan Üniversitesi’nden dedesinin emekli olduğu Çapa Öğretmen Okulu’na kadar, bu yapılar sanatçının hafızasında özel bir yer tutuyor. “Bir vefa borcum vardı ve İstanbul’un okulları diye bir seçki yapmak istedim” diyen Türemiş’in bu yaklaşımı, çizgilerine de yansıyor. Sanatçının 19’uncu ve 20’nci yüzyıl başı yapılarına duyduğu estetik hayranlık da sergideki eserlerde kendini hissettiriyor. Ancak onun için önemli olan sadece görsel güzellik değil, aynı zamanda bu yapıların zamanın etkisiyle kazandığı o eşsiz ruh. “En önemli şey zaman aslında. Zaman ayrıca bir de ruh katıyor çünkü mekânlara” sözleri, Türemiş’in eserlerine kattığı anlamın sırrını aralıyor. Ayşe Türemiş, Orhan Veli’nin gözlerini kapatarak dinlediği İstanbul’u, bu kez açık gözlerle dinlemeye davet ediyor. Bu davete kulak vermek, şehrin kalbindeki bilge yapıların fısıltılarını duymak için sergi 18 Mayıs’a kadar ziyarete açık.

Sıradaki okullar hangisi olsun?

Sergideki haritalandırma bölümünde bu bilge yapıların İstanbul’un dört bir yanındaki konumları yer alıyor. Soruların bulunduğu pano ziyaretçileri aktif bir katılıma davet ediyor. “Bu okulların hangisinde öğrenci olmak isterdiniz?”, “Sınıfta hangi manzara ile karşılaşmak isterdiniz?” gibi sorular, sergiyi sadece bir görsel deneyim olmaktan çıkarıp hayallerle örülü bir iç yolculuğa da dönüştürüyor. Sergiyi ziyaret ettiğinizde bu soruları yanıtlamayı ihmal etmeyin. Ayrıca “Bu seçkide eksikliğini hissettiğiniz okul hangisi?” sorusuna yanıt vererek Türemiş’in devam edeceği bu koleksiyona yön verebilirsiniz.