2020 NDS Edebiyat Ödülü sahibini buldu

Notre-Dame de Sion Fransız Lisesi ile Notre-Dame de Sion'lular Derneği tarafından 2008 yılından itibaren düzenlenen NDS Edebiyat Ödülü'nü bu yıl, İran kökenli Fransız yazar Maryam Madjidi, Marx ve Oyuncak Bebek adlı romanıyla kazanmıştır. Barış Tut tarafından Türkçeye çevrilen roman Profil Kitap yayınevi tarafından 2018'de yayınlandı.

Jüri Başkanı Tomris Alpay bu sene ödül alan eseri şöyle tanıtıyor:

Doğduğu topraklardan, ana dilinden, aile yakınlarından kopuş, sonra yeni bir ülkeye, değişik bir dile alışma, kök salma çabalarının arasında kalan Maryam Madjidi kendi dilini yaratmış ve günümüzde göçün evrensel ikilemini şiirsel bir üslup, zeki mizah dokunuşları ve güçlü imgeleriyle Marx ve Oyuncak Bebek eserinde incelikle anlatmıştır. Maryam Madjidi bu eseriyle 2020 yılı NDS Edebiyat Ödülü’nü kazanmıştır.

NDS Edebiyat Ödülü törenleri, her yıl Mayıs ayında Fransa'nın Türkiye Büyükelçisi himayesinde Fransız Sarayı'nda gerçekleştiriliyordu ancak bu sene yaşadığımız koşullar nedeniyle daha ilerideki bir tarihte yazarın katılımıyla gerçekleşecektir.

Marx ve Oyuncak Bebek  

Daha annesinin karnındayken İran Devrimi’nin ilk saatlerine tanıklık ediyor Maryam. Altı yıl sonra, annesiyle birlikte, Paris’te sürgünde olan babasının yanına göçüyor. Birbirine eklemlenen ilk anıları eşliğinde, Maryam ülkesinden ayrılmasını, ailesinden uzaklaşmasını, Fransızca öğrenmek adına Farsçasının giderek silinmesini ve yıllar boyunca toprağa gömdüğü̈ anadilini anlatıyor.

Maryam Madjidi, kişisel serüveninden hareketle Doğu-Batı uygarlıkları arasındaki uçuruma mercek tutarak, yersiz yurtsuzluğun insanın gerçek kimliği olabilmesi fikrine kanat açıyor.

Marx ve Oyuncak Bebek, yazarın ilk romanı olmasına rağmen bir ilk kitaptan çok daha fazlasını içinde barındırıyor: Okuru ilk satırlardan başlayarak saran şiirsel bir anlatımla insanın köklerinden uzağa savruluşunu, sonra hep yeniden yuvaya dönüşünü ustalıkla dile getirme becerisi.

Bir fabl tadında olduğu kadar, bir günlük olarak da okunabilecek bu anlatıda Maryam Madjidi, ince bir mizah ve samimiyetle, köklerinin bir yük, sığındığı bir kale, sosyalleşme aracı, hatta baştan çıkarma silahı olabilmesinin öyküsünü̈ dile getiriyor.

Maryam Madjidi

1980 yılında Tahran’da doğdu. Altı yaşındayken ailesiyle birlikte Paris’e yerleşti. Paris’in varoşları ve şık mahallelerindeki ortaokul ve liselerde, motor hareketleri gelişmemiş çocuklara ve zihinsel engellilere, Çinli ve Türk öğrencilere, tutuklulara öğretmenlik yaptıktan sonra, günümüzde yabancı çocuklara Fransızca öğretiyor. Dört yıl Pekin’de, iki yıl İstanbul’da yaşadı.

Otobiyografik romanı Marx ve Oyuncak Bebek’le 2017 Goncourt İlk Roman Ödülü’ne değer görüldü.