Yüzde 55 aşısızlarla çalışmak istemiyor

‘Kovid-19 aşısı olmama hakkı’ sıcak tartışma konusu

67 haftadır salgının toplumumuz üzerindeki etkilerini takip ediyoruz. Vaka sayılarında yükselişler-düşüşler, arka arkaya dalgalar, kısıtlamalar, karantinalar, aşı kampanyaları, yeni virüs varyantları derken sürekli bir hareket içindeyiz. Gidişat stabil olamadı, hâlâ da değil. Delta varyantının devreye girmesi ile vaka sayılarının yeniden artışa geçtiği bir dönemdeyiz. Bu arada kısıtlamalar hemen hemen kalkmış durumda.

Temmuz başından itibaren çalışanları korumaya yönelik kısa çalışma ödeneği, ücretsiz izin desteği, işten çıkarma yasağı gibi önlemler de sona erdi. Bir yandan salgının yeniden gemini kopartması diğer yandan koruma önlemlerinin sona ermesi çalışan kesimin endişelerini körüklüyor. İşini kaybetmekten korkanların oranı 3 hafta içinde %44’ten %59’a yükseldi. Bunun çok anlaşılır nedenleri var. Araştırmaya katılanların %20’sinden fazlası işten çıkarma yasağı kalktığından beri hanelerinde işini kaybedenler olduğunu söylüyor. Her on katılımcıdan dördü ise çevresinde işini kaybedenler olduğunu belirtiyor. Ve çalışanların yarısından fazlası işleri üzerinde olumsuz etki yapacağına inanıyor, bir kaç hafta önce bu oran %40’dan azdı.

Bir yandan çalışmak istiyoruz, işimizi kaybetmek istemiyoruz, diğer yandan ise elbette salgından korunmak istiyoruz. Aşı konusu kritik olmaya devam ediyor. “Aşı olmama hakkı” sıcak bir tartışma konusu. Önceki haftalarda aşı olmayanlar ile aynı iş yerinde çalışma/çalışmama tercihinde çalışan kesim eşit iki parçaya ayrılmışken, son hafta “istemem” diyenlerin oranı artmış görünüyor. Geçen hafta araştırmamıza katılan çalışan vatandaşların %55’i, aşı olmayanlar ile aynı iş yerinde çalışmak istemeyeceğini belirtiyor. Kendisi aşı olanlar ya da sırası gelince olacaklar arasında bu oran %65’e yakın. Öte yandan çalışanların hiç de azımsanmayacak bir kısmı, neredeyse her on çalışandan üçü aşı olmayanlar ile aynı iş yerinde çalışabileceğini söylemeye devam ediyor. Bu da çok önemli bir detay. Bazı ülkelerde bu konuda düzenlemeler oluşmaya başladı. Okulların açılması yaklaşırken bu konuda kamu otoritesinin bir kural bir kural tanımlaması çok elzem.

‘Aşı olmayanla çalışabilirim’ diyenlerin oranı %31

Soru: Bazı kişiler aşı olmamakta. Siz aşı olmak istemeyen kişiler ile aynı iş yerinde çalışmak ister misiniz?

27-30 Temmuz haftasına gelindiğinde çalışanların %55’i aşı olmak istemeyen kişilerle aynı iş yerinde çalışmak istemediğini belirtiyor. Bu oran bir önceki hafta %41 seviyesindeydi. Diğer taraftan çalışanları 3’te 1’i aşı olmayan kişilerle aynı iş yerinde çalışabileceğini söylüyor.

Sırası gelince aşı olacaklarda daha yüksek

Soru: Bazı kişiler aşı olmamakta. Siz aşı olmak istemeyen kişiler ile aynı iş yerinde çalışmak ister misiniz?

Tüm çalışanların %55’i aşı olmayan kişilerle aynı iş yerinde çalışmak istemediğini belirtirken bu oran aşı olmuş ya da sırası geldiğinde aşısını olacak çalışanlar nezdinde %64 seviyesinde.

Salgında endişe seviyesi yükselişe geçti

Soru: Koronavirüs salgınını göz önüne aldığınızda, aşağıdaki konular hakkında endişeli olup olmadığınızı belirtir misiniz?

Gerek dünyada gerekse de Türkiye’de vaka sayılarındaki artışla birlikte toplumda endişe duygusu yükseliyor. Bu endişe duygusu ve aynı zamanda işten çıkartılma yasağının kaldırılması çalışanların da işlerini kaybetme endişesine sebep oluyor. Bayram öncesi çalışanların %44’ü işini kaybetme konusunda çok endişeli hissederken, bugüne gelindiğinde çok endişeli olanların oranı %59’a çıkmış durumda. Kısmen endişeli olanları da eklediğimizde ise 27-30 Temmuz haftasında endişeli olanların oranı toplam %81.

Soru: Önümüzdeki dönemi düşündüğünüzde koronavirüs salgınının işiniz üzerinde nasıl bir etkisi olacağını düşünüyorsunuz?

Salgının iş yerlerine olumsuz etkisi olacağını düşünen çalışanların oranı da Temmuz başına göre 17 puan artarak %59’a yükseldi. Bugün her 10 çalışandan 6’sı işlerinin geleceği konusunda daha ümitsiz.

Yasak kalktıktan sonra işini kaybeden oldu

Çalışanlar nezdindeki endişe duygusunun yükselmesinde işten çıkartılma yasağının sona ermesinin de etkisi var. Yasağın kalkmasından sonra hanelerin yüzde 23’ünde işini kaybeden bir kişi olmuş. Çevrelerinde ise bu oran yüzde 38.

Koronavirüs Salgını ve Toplum: Genel Kamuoyu Araştırması 27-30 TEMMUZ 2021