‘Türkiye sığınmacı sağanağına tutuldu’

Fırat’ın doğusundaki bölgenin terörden arındırılması ve Türkiye’ye sığınan Suriyeli misafirlerin bu yerlere gönderilmesi, Türkiye’nin gündem maddeleri arasında. Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler’in son durumunu, Türk Alman Üniversitesi Göç ve Uyum Araştırmaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Murat Erdoğan ile konuştuk.

Göçle ilgili çok sayıda bilimsel ve sosyolojik araştırmaya imza atan Prof. Dr. Erdoğan şöyle dedi;

“Geçici Koruma Altındaki Suriyelilerin neredeyse tamamına yakınının kayıt altında olduğunu belirterek, “Bugün gündeme gelmeyip, gözden kaçıyor ancak asıl sorun İran ve Irak sınırında kaçak yollarla Türkiye’ye giren Afgan, Pakistanlı ve Iraklı mülteciler. Resmi rakamlara göre bu gruptakilerin sayısı 350 bin olarak telaffuz ediliyor ancak başka kaynakların verileri dikkate alındığında söz konusu sayının 700 bini geçtiğini gösteriyor. Son 1 yılda Suriyeli olmayan 350 bin yabancı yakalandı. Türk devleti bunları ‘yasadışı göçmen’ olarak adlandırıyor. Ama aralarında uluslararası koruma talebinde bulunanlar da var. Statüleri ve amaçları bir yana, her gün yaklaşık 1000 yabancı yasadışı yollardan Irak, İran sınırından Türkiye’ye giriyor. Yakalanamayanları düşününce adeta sığınmacı sağanağına tutulmuş olduğumuzu görüyorum.” 

4 milyon yabancı

Türkiye’de 3 milyon 671 bin Suriyelinin ‘Geçici Koruma’ statüsünde olduğunu, 2011’den bugüne kadar 102 bin Suriyeli’ye vatandaşlık verildiğini dile getiren Prof.Dr.Erdoğan, “100 bin Suriyeli sığınmacı ise ikamet izni ile kalırken, 100 binden fazlasının kayıt altına alınmadığı tahmin ediliyor. Sonuçta rakamları topladığımızda Türkiye’ye gelenlerin sayısı 4 milyona ulaştı. 2011 sonunda sorun çok ciddi değildi. O tarihte toplam sayı 8 ayda 14 bin kişiyi bulmuştu. 2012 sonunda sayı 224 bine ulaştı. Ancak büyük kırılma 2014’de yaşandı. Suriye’de 2013-2014’de DEAŞ’ın devreye girmesiyle işler çığırından çıktı. 2014’de 1.2 milyona ulaşan Suriyeli sayısı zaman içinde 4 milyona ulaştı” diye konuştu.

3 kat fazla

Türkiye’de son 8 yıllık dönemde doğan toplam Suriyeli bebek sayısının 500 bini geçtiğini, ülke genelinde hergün 465 Suriyeli bebeğin dünyaya geldiğini anlatan, Prof. Dr. Erdoğan, şunları anlattı:

“Ülkemizdeki 1.2 milyon Suriyeli çalışırken, 700 bin civarında çocuk okula gidiyor. Bu insanlar, kendilerine yeni bir hayat kurdular. Birçoğu geri dönmek istemiyor.

Suriyeli sayısı 10 yıl sonra 5.5-6 milyon, 20 yıl sonra 8-10 milyon rakamına ulaşabilir. Suriyelilerin doğum oranı Türkiye’de doğum oranının üç katına yakın. Gelenlerin sayısı zaman içinde milyon rakamını geçince, bu insanları kontrol alanında tutmakta güçlük yaşanmaya başlandı. Dünya’da bizim başımıza gelen mülteci akınının başka benzeri yok.”

Eğitim sorunu ciddi boyutta

“Toplum Suriyelilere tahammül gösteriyor ancak geleceğini paylaşmıyor ve paylaşmak da istemiyor” diyen Prof. Dr. Murat Erdoğan, her iki toplumu anlayacak, gerçeklikleri dikkate alan politikalar üretilmesi gerektiğine dikkat çekerek şu ifadeleri kullandı:

“Uyum çalışmaları bunun parçası. ‘Gitsinler’ demek bunu istemek başka bir şey, ancak bir arada yaşamanın çerçevesini düşünmemiz gerekiyor. Türkiye’de 1 milyon 70 bin okul çağında çocuk var. Bunların eğitimi ne olacak? Suriyeli çocukların tamamını eğitim alması için fazladan 1350 okul ile 50-70 bin öğretmene ihtiyaç var Dünya’daki tüm mülteci hareketlerinin gerçeğidir; mülteci akını 2 seneyi aştığında ve bu insanları sınır bölgesinde tutmadığınız noktada, geri dönmediklerini biliyoruz. Türkiye’de 27 bin Suriyeli üniversite öğrencisi var. Aralarında 500 civarında da doktora öğrencisi bulunuyor. Birlikte yaşam için en önemli katkıyı verecek kitle üniversiteliler. Önümüzdeki dönemde Suriyeliler arasında gelişecek milliyetçilik duyguları, toplumsal kriz ve kavgalara neden olabilir.”

Prof.Dr. Erdoğan, asıl krizin İran, Irak sınırından kaçak Türkiye’ye giren sığınmacılar konusunda yaşanacağına dikkat çekerek şunları söyledi: “Kimse bu konuyu ele almıyor. Türkiye eskiden transit ülkeydi şu an hedef ülke haline geldi. İran’daki 3 milyon Afgan mülteci önümüzdeki dönem ülkemize sızmaya çalışabilir. Bu ciddi bir Milli Güvenlik sorunudur. Geçen yıl 25 bin Afgan geri gönderildi ancak çok daha fazlası Türkiye’de kaldı ve yeni gelenler de var. Önlem alınmazsa 10 yıl sonra Afgan, Pakistanlı, Iraklı, Somalililerin sayısı milyonları aşabilir.”