‘Patates hatlar güvenlik sorunu’
13.08.2022 - 07:01 | Son Güncellenme:
BTK, gerçek faillerin yakalanamaması nedeniyle ‘patates hat’ olarak bilinen ‘açık hatların’ kamu düzeni, kamu güvenliği ve milli güvenlik için tehlike oluşturduğunu bildirdi. BTK, bu hatlarla işlenen suçlar nedeniyle vatandaşların yüklü borçlar ile karşı karşıya kaldıklarına ya da ömür boyu hapse kadar varan ağır cezalarla yargılandıklarına işaret etti
ÖNDER YILMAZ - Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), kamuoyunda “patates hat” olarak bilinen “açık hatların” kişilerin bilgi ve rızaları dışında açıldığını ve kim tarafından kullanıldığının bilinemediğini belirtirken, bu hatların dolandırıcılıktan teröre kadar pek çok suçun işletmesinde kullanıldığını kaydetti. Gerçek faillerin yakalanamaması nedeniyle bu hatların “kamu düzeni, kamu güvenliği ve milli güvenlik için tehlike” oluşturduğunu ifade etti. BTK, bu hatlar üzerinden işlenen suçlar nedeniyle vatandaşların yüklü borçlar ile karşı karşıya kaldıklarına ya da ömür boyu hapse kadar varan ağır cezalarla yargılandıklarına işaret etti. Masumiyetlerini kanıtlamak zorunda kaldıklarını kaydetti.
Belgesi iptal ediliyor
BTK, TBMM Dilekçe Komisyonu’na gönderdiği raporda, dolandırıcılığın önlenmesi amacıyla arayan hat bilgisinin işletmeciler ve aboneler tarafından değiştirilmemesi gerektiğinin mevzuatta düzenlendiğini, bunun ihlali halinde işletmeci yetkilendirme belgesinin iptal edildiğini belirtti. Bugüne kadar arayan hat bilgisi kapsamındaki ihlaller nedeniyle bir çok işletmecinin yetkilendirmesinin feshedildiğini bildirdi. Kuruma iletilen, 850’li numaralar üzerinden gerçekleştirilen ticari aramalara ilişkin şikâyetlerin incelenmesi sonucu, bazı abonelik sözleşmelerine ilişkin hatların, sektörde “açık hat” (patates hat) olarak bilinen, kişilerin bilgi ve rızaları dışında açılan ve kim tarafından da kullanıldığı bilinmeyen hatlar olduğu tespitinin yapıldığı aktarılan raporda, şöyle denildi:
Kanıtlamak zorunda
“Kişiler bilgi ve rızaları dışında taraf haline getirildikleri sözleşmelerden doğan borçlar nedeniyle icra takibi veya hukuk davalarına muhatap olmak zorunda kalmakta, söz konusu hatların dolandırıcılıktan teröre kadar pek çok suçun işlenmesinde kullanılması nedeniyle, adli makamlar önünde masumiyetlerini kanıtlamak zorunda kalmakta. Bireysel sonuçlarının yanında suç faaliyetlerinde kullanılmaları ve kullanıcısının kim olduğu bilinmediği gerçek faillerin yakalanamaması nedeniyle de kamu düzeni, kamu güvenliği ve milli güvenliği için de tehlike oluşturan açık hatların önlenmesi için Kurumumuz tarafından bugüne kadar pek çok düzenleme yapılmış ve birtakım tedbirler alınmıştır.”
Bu konuda yapılabilecek ilave bir işlem bulunmadığı vurgulanan raporda, özellikle “konumdan bağımsız numaraların tahsisi ile telefon dolandırıcılığıyla mücadelede” kamu kurum ve kuruluşlarının rolü konularında netlik sağlanması gerektiğine dikkat çekti.
BTK, açık hatlar dışında kalan ve abonelerin bilgisi dâhilinde açılan hatlar için “telefon dolandırıcılığı” ifadesi yerine pazarlama ve tanıtımdan kaynaklanan “haksız ticari uygulamaların” söz konusu olduğunu vurguladı. Tüketiciye yönelik haksız ticari uygulamaların yasak olduğunu, Ticaret Bakanlığı Reklam Kurulu’nun bu konuda sert tedbirlerinin söz konusu olduğunu kaydeden BTK, vatandaşın 0 850 hatlar üzerinden dolandırıcılık olarak gördüğü haksız ticari uygulamalara ilişkin Reklam Kurulu’nun 11 bin 429 TL idari para cezası ve söz konusu ticari uygulamayı durdurma cezalarını uyguladığını bildirdi.
Sınırlandırılabilir
Haberleşme hürriyetinin anayasal güvence altında olduğuna dikkat çeken BTK; kişiler arasında haberleşmenin gizliliğinin dokunulmaz olduğunu, hâkim veya yetkili merci emri bulunmadıkça haberleşmenin engellenemeyeceğini ancak Anayasada belirtilen gerekçeler kapsamında kişilerin haberleşme hürriyetinin sınırlandırılabileceğine işaret etti.
Ceza düzenlemesi önerisi
Raporda şöyle denildi:
“Bu kapsamda, şikâyet konusu aramalara ilişkin olarak gerçek veya tüzel kişilere uygulanan idari cezalar yanında önleyici birtakım tedbirlerin de alınmasının faydalı olabileceği, bu itibarla -şikâyet konusu aramaların sadece elektronik haberleşme sektörüne özgü olmadığı da dikkate alınarak- hizmet alınan diğer sektörlerin (sağlık, e-ticaret, finans vb.) faaliyet alanına giren konularda da tüketicilerin şikâyet konusu aramalara maruz kaldığı göz önünde bulundurulduğunda yaşanan/yaşanabilecek tüketici mağduriyetlerinin önüne geçilebilmesini teminen Ticaret Bakanlığı yetkisinde Anayasa’ya uygun olarak tüketici haklarına ilişkin genel kanun olan ve çerçeve hükümleri haiz 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna dercedilecek bir hüküm marifetiyle haksız ticari uygulamalarda kullanıldığı tespit edilen sabit veya mobil hatların kapatılması veya iptal edilmesi gibi önleyici tedbirlere havi genel uygulamaya şamil bir düzenleme yapılmasının yerinde olabileceği değerlendirilmiştir. Ayrıca bahse konu uygulamalara yönelik caydırıcılığın sağlanabilmesini teminen mevzuatta uygulanan idari para cezalarına ilişkin hususların gerçek ve tüzel kişiler bakımından ayrıştırılarak tüzel kişiler yönüyle nispi idari para cezası düzenlenmesinin faydalı olabileceği değerlendirilmiş, bu yöndeki görüşlerimiz 6502 sayılı Kanunun tadiline ilişkin kurumumuza iletilen yazıya cevaben Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına iletilmiştir.”
YARIN: BTK’NIN TELEFON DOLANDIRICILIĞININ ÖNLENMESİNE İLİŞKİN ÖNERİ VE TEDBİRLERİ NELER?
