Nijer'in ardından Gabon'da da darbe: Elektrik, internet ulaşılamaz durumda

Dünyanın gözü kulağı Afrika kıtasında. Nijer'in ardından Gabon'da da bir darbe gerçekleşti. Nijer Devlet Başkanı Mohamed Bazoum'un rehin alınmasından sadece 5 hafta geçmişken Gabon Devlet Başkanı Ali Bongo da darbeyle devrildi ve ev hapsine alındı. Peki Afrika'da neler oluyor? Ardı ardına darbeler neden gerçekleşiyor? CNN Türk Spikeri Kaan Temeltaş darbenin gerçekleştiği ülke Gabon'un Sivil Toplum Kuruluşları Ağı Ulusal Yürütme Başkanı Georges Mpaga ile konuştu.

SORU: Nijer'deki darbenin ardından Gabon'da da askeri cunta yönetime el koydu. Peki öncelikle son durumla başlamak isterim. Darbe tam olarak gerçekleşti diyebilir miyiz?

CEVAP: Darbenin son durumda başarılı olduğunu söyleyebilirim. İnsanların desteği hakkında ne söyleyebiliriz, neredeyse herkes darbeyi destekliyor gibi görünüyor. Gabon'un en büyük şehirlerinde, başkent Libreville'de Port-Gentil'de, Franceville, Tchibanga vb. Bu darbenin önderleriyle birlikteliktir. Bu durumda, yaşanan darbenin halk arasında tercih edilen yol olduğunu söyleyebilirim.

SORU: Darbenin arkasında kim var? Uluslararası güçler tarafından bu darbenin desteklendiği iddiasına katılır mısınız?

CEVAP: Darbenin liderleri, demek istediğim askeri yönetimin başındaki kişiler, Gabon halkının ordusu ve generalleri, cumhuriyeti koruma sorumluluğunu elinde tutanlar. Çünkü onlar yönetimi korumaya gönüllüler. Bizler geçen yıl gönüllüler olarak yapılan seçimi denetledik. Dünya genelinden yurttaşlar olarak bir ekip kurduk. Böylece uluslararası örgütlerin ve diğer ülkelerin seçime müdahale etmesini engellemeye çalıştık. Seçimlerde basına ket vuruldu, önüne geçildi. Bu yüzden bu çalışmayı yaptık. Böylece seçim sonuçlarına itiraz edildi. Bu yaptıklarımızın bir yıl ardından ordu yönetime el koydu. Ve sistemin değiştiğini, rejimin düştüğünü açıkladı.

SORU: Tabii bir de Rusya iddiası var. O da önemli. Sizce bu darbe Rusya'nın desteklediği güçler tarafından mı gerçekleştirildi?

CEVAP: Burkina Faso, Mali, Nijer'in aksine biz burada Rusya'nın rolü olmadığını düşünüyoruz. Bu benim düşüncem. Burada darbeyi isteyen yurttaşlar oldu. Ali Bongo'nun diktatörlüğünden, tiranlığından sıkılan yurttaşlar darbe istedi. 2016 bu darbenin tetiklenmesinde rol oynadı. Ordu Ali Bongo'nun kirli işlerini tespit etti. Onun birçok kurbanını buldu. O darbe bir katliam olmuştu. Bence bu kez ordu Bongo'yu reddetti. Bu sadece ordunun değil, Gabonluların da gönüllü olduğu bir darbedir. Bence bunda ne Rusya'nın ne de başka bir ülkenin etkisi yok. Bongo ailesi aslında tam olarak 56 yıldır hükümette. Bu bir imparatorluk, Bongo Gabon'un Fransız Leon MBA'dan sonraki ilk cumhurbaşkanı. MBA 1967'de Fransa'da doğup ardından Afrika'da Fransızca konuşan ülkelere hizmet etmeye başladı. Petrol, ordu, yeraltı kaynaklarının olduğu bir ülkenin başına getirildi. Bongo ise Fransafrik'in siyasi, askeri ilişkilere sahip şefi olarak bilinir. O, Fransa Paris ve Gabon arasında gidip gelen biri. O ancak bir imparator gibi görülebilir. O Gabon'un Fransanın güdümüne girmesi için uğraşan bir hükümdar. Bence bu darbe, bu rejimin bitişini işaret ediyor. Sivil toplum artık o aileyi kabul etmeyecek. Bu yeni bir havanın başlangıcı olacak. Ülke yeniden inşa edilecek. 56 yıllık bir trajedinin ardından ayağa kalkacağız.

SORU: Afrika'da neden darbeler artıyor? Halkın değişim talepleri yükseliyor mu?

CEVAP: Afrika'daki ardışık darbelerin çok nedeni var. İlk neden, bazı hükümetlerin liderlerinin değişmesi için gösterilen gönüllülük... O ailelerden kurtulma isteği. Tüm anayasayı değiştirmek istiyoruz. Rejimleri değiştirmek istiyoruz. Halk tarafından, yaşamasına izin verilmeyen halk tarafından bu darbeler isteniyor. Genellikle çaresizlik içinde halk. O yüzden şu anda daha kötüsündense darbeyi tercih ediyorlar. Yeni nesil ülkelerimizin çaresizliği kabul etmek istemiyor. Bu aile oligarşilerini kabul etmiyor, bu ailelerin tüm kurumlara yerleşmesini kabul etmiyor. Bu aileler ve bu siyasi durum nedeniyle darbeleri harekete geçiriyor ve tetikliyorlar. Kamerun'da da Gine'de de aynısının olduğunu düşünüyorum. Bence Orta Afrika'da da darbeler tetiklenecek ve hatta daha büyük bir şok Afrika'yı bekliyor.

SORU: Gabonlular ne istiyor? Demokrasi mi istiyor? Kendi kaynaklarını kullanmak mı istiyorlar?

CEVAP: Gabonlular, yeni demokratik bir rejimin kurulmasını istiyorlar. Daha kalıcı ve güçlü kurumlar istiyorlar. Bu konsepti ilk olarak Barack

Obama tanımlamıştı. Ali Bongo güçlü bir adamdı ama rejim mafyalar tarafından şekillendirilmiş bir rejimdi. Yolsuzluklar vardı, şeffaflık yoktu. Şimdi Gabonlular şeffaf bir demokrasi istiyor. Bağımsız bir yönetim istiyorlar. Yasama, yürütme ve yargının birbirinden ayrı olduğu, kuvvetler ayrılığı olan bir ülke istiyorlar. Gabonlular genel bir reform istiyor. Bu yüzden şu anda ciddi bir değişim sesi var. Seçimler kesin olmalı, adil olmalı, Gabonlular seçimlerin sonuçlarına saygı duyar. Gabon çok zengin bir ülke, ama halk şimdiye kadar hiç bu zenginlikten yararlanamadı. Petrolü tüketmekte satmakta bağımsız değiliz. 12 ayın 9'unda elektrik Gabonlulara açık değil. İnterneti kullanmak çok zor, hatta ulaşılamaz durumda. Ali Bongo hükümeti bize hayal projeler sattı yıllardır. Gabonlular ulusumuz için gerçek bir yeniden üretim programı istiyor. Ülkemizi yeniden inşa etmek zorundayız. Yeni kişilerle ve yeni paradigmalarla ülkemizi kurmalıyız. Gabonlular sadece demokrasi istemiyorlar, ayrıca sosyal adalet de istiyorlar."