'NFT' servet kazandırıyor! Peki ya Türkiye'de neler yaşanıyor?
12.10.2021 - 17:25 | Son Güncellenme:
Kripto para dünyasında 'NFT' (benzersiz dijital varlık) furyası yaşanıyor! En son komedyen Cem Yılmaz’ın çizimlerini NFT olarak satışa çıkarması ve Galatasaray'ın 1 Ekim’de piyasaya sunduğu Ali Sami Yen NFT Koleksiyonu, dikkatleri iyice bu alana çekti. Peki sanat ve spor haricinde pek çok alanda da uygulamalarına şahit olacağımız, dijital devrimin bir yansıması olarak tanımlanan NFT nedir? Türkiye'de neler yaşanıyor? Tüm merak edilenler haberimizde...
İhsan Dindar - Selçuk Bulut / Milliyet.com.tr - Kripto paralar birkaç yıldır dünyanın gündemini belirlemeye başladı. Bunun bir uzantısı olan NFT (benzersiz dijital varlık) de artık yatırımcılar kadar sanatçıların da ilgi odağı haline geldi. Türkiye'de ağırlıklı olarak futbol takımlarının sunmaya başladığı taraftar token'larının ardından, sanatçıların da eserleri NFT olarak satın alınıyor. Dijital bir sertifika olarak değerlendirebileceğimiz NFT’de ömür boyu sahiplilik de söz konusu.
Türkiye’de de Cem Yılmaz'ın geçtiğimiz günlerde NFT olarak satışa çıkardığı bir dijital çalışması, en güncel örnek olarak karşımızda. Peki, NFT hikâyesi nasıl başladı? Bugünkü noktaya nasıl geldi? Sanatçılar ve bu alanda çalışanlar NFT'nin geleceği hakkında neler düşünüyor?
NFT ya da açılımıyla "non-fungible token" yani değiştirilmez token'lar, son dönemde sıklıkla karşımıza çıkan bir kavram. Yıllık hacmi 2,5 milyar dolara ulaşan NFT, resim, ses dosyası veya videoların dijital varlık karşılıkları olarak da nitelendirilebiliyor. Günümüzde ağırlıklı olarak dijital sanat eserleri için kullanılsa da özellikle futbol takımları ve dijital oyunların da dahil olduğu bu pazar günden güne daha da büyüyor.
NFT 2014 YILINDAN BU YANA HAYATIMIZDA
NFT, hayatımıza 2014 yılında girdi. New Yorklu sanatçı Kevin McCoy, yazılım uzmanı arkadaşı Anil Dash ile birlikte dijital sanat eseri Quantum'u satışa çıkardılar. Dijital ortamda satılabilecek, takip edilebilecek ve telif hakları da korunan bir sistemi oluşturmak amacıyla yola çıkan ikilinin ilk adımlarını attığı NFT, aradan geçen yıllarda artan bir grafik göstererek bugün hatırı sayılır bir pazar haline geldi.
1.4 MİLYON DOLARA SATILDI
Kevin McCoy ve Anil Dash'ın ortaya çıkardığı sekizgen bir animasyon olan Quantum, sanatseverlerle ilk buluştuğu dönem pek rağbet görmemişti. Ancak aradan geçen 7 yılın sonunda eser geçtiğimiz günlerde eser 1.4 milyon dolara alıcı bulmayı başardı.
SATIŞ HACMİ HER GEÇEN GÜN ARTIYOR
NFT piyasasındaki gelişmeleri değerlendiren Huobi Global Bölge Genel Müdürü Alphan Göğüş, 2020'nin ilk yarısında 13.7 milyon dolar olan işlem hacminin katlanarak arttığının altını çiziyor. 2021 yılının aynı döneminde oluşan işlem hacminin 2.5 milyar dolara ulaştığını belirten Göğüş, dikkat çeken artışın sanat dünyasının yanı sıra moda alanında da karşılık bulduğunu ifade ediyor.
LÜKS GİYİM MARKALARI DA NFT PİYASASINDA
Alphan Göğüş'ün aktardığı verilere göre Gucci, 2021 sonbahar koleksiyonu için ünlü müzayede kuruluşu Christie's ile 25 bin dolara satılan "Aria" adlı bir video oluşturdu. Öte yandan Louis Vuitton da kuruluş yıl dönümüne özel 30 NFT koleksiyonunu ortaya çıkardı.
Yurt dışında özellikle 2021 yılında büyük bir yükselme kaydeden NFT piyasasına Türkiye'den de benzer reaksiyonların geldiğini söylemek mümkün.
Tarık Tolunay’ın 92 bin dolara satılan 'Haydarpaşa Panaroma' adlı eseri
TARIK TOLUNAY BİR İLK OLDU
Ünlü çizer Tarık Tolunay’ın dijital eseri, 2021’in mart ayında NFT olarak satışa çıkarıldı ve Türkiye’nin NFT olarak satılan ilk eseri oldu. Tarık Tolunay’ın ardından farklı alanlarda çalışmalarıyla dikkat çeken sanatçılar da NFT piyasasında karşılık bulmaya başladı. Bu isimler arasında da Hande Şekerciler ve Arda Yalkın gibi isimler de yer alıyor.
'DİJİTAL DEVRİMİN BİR YANSIMASI'
Konu hakkında görüşlerine başvurduğumuz Tarık Tolunay, başlangıçta herkes gibi bu dünyaya yabancı olduğunu, kafasında anlamlandırmaya çalıştığını ifade etti. 1 yıl boyunca NFT konusunda çeşitli araştırmalar yaptığını ifade eden Tarık Tolunay, sonrasında 7 eserini NFT piyasasında sanatseverlere sunduğunu açıkladı. Gördüğü ilginin kendisini şaşırtmadığını belirten Tarık Tolunay, 90’lı yıllardan beri yaşadığımız ve adına dijital devrim denen bu kırılmanın sanat dünyasında da bu şekilde bir karşılık bulduğunu belirti.
DÜNYA ÇAPINDA SATIŞLAR SÖZ KONUSU
Günümüzde Türk sanatçıların dünya çapında satış yapabildiğini ifade eden Tarık Tolunay, bu açıdan NFT’nin büyük bir avantaj sunduğunu da sözlerini ekledi.
Günümüzde Pablo Picasso’nun bir tablosunun 200 milyon dolara satıldığını ancak sanatçı hayattayken o eserinin belki de 200 dolara alıcı bulduğunu ifade eden Tarık Tolunay, NFT sayesinde oluşturulan algoritma ile sanatçının sonraki satışlardan da pay alabildiğini vurguladı.
NFT’ye ilgi müzisyenler arasında da son dönemde artış gösteriyor. Özellikle yurt dışında albümlerini NFT olarak piyasaya sunan sanatçılar, bu içerikleri herkesten önce alıcıların beğenisine sunmuş oluyor. Özellikle müzisyenlerin sıkı takipçileri tarafından olumlu karşılanan bu durum, ilerleyen süreçte daha da fazla ilgi göreceğe benziyor.
NFT dünyasında yer alan bir diğer sanatçı olan Sinem Cender de bu tokenların bitcoin ve diğer türevlerinden farklı olduğunu vurgularken sözlerine şu şekilde devam etti: "Bir NFT eser yarattığınızda aslında bir token basmış oluyorsunuz ve bu kripto paralar, bitcoin veya altcoinlerden farklı olarak bölünemiyor, çoğaltılamıyor. Bu anlamda varlığın eşsizliğini sertifikalayan bir dijital tapu, sonsuza kadar teliflendirebildiğiniz değişmez bir dijital sözleşme."
NFT’DE DE RİSKLER MEVCUT
Herkesin ortaya bir NFT çıkarabileceğini ifade eden Sinem Cender, bir eserin değerini belirleyen unsurun onun varlığı olduğunun da altını çiziyor. Yatırımcıların bir eseri günümüzdeki mevcut değerinden ziyade gelecekte ulaşacağı potansiyel üzerinden anlam biçtiğini belirten Cender, yatırımın da bu doğrultuda şekillendiğini vurguluyor.
NFT’nin de riskleri bulunduğunu sözlerine ekleyen Cender, bir Banksy hayranın eser için ödeme yaparken başına gelen şifre kırdırma vakasını hatırlattı. Ödeme yaparken parasını bir internet korsanına kaptıran Banksy hayranı, bu konuda büyük bir mağduriyet yaşamış ve yaklaşık 245 bin sterlin kaybetmişti.
ALİ SAMİ YEN KOLEKSİYONU 59 SANİYEDE TÜKENDİ
Sanat dünyasının yanı sıra spor da NFT’nin Türkiye’de karşılık bulduğu bir diğer alan. Bu konuda ilk adımı atan spor kulübü ise Galatasaray oldu. 1 Ekim’de piyasaya sunulan ve 59 saniyede tükenen Ali Sami Yen NFT Koleksiyonu, bu açıdan da bir ilk olarak kayıtlara geçti. Sarı-Kırmızılılar 1 dakikada 185 bin euro kazandı.
