Koronavirüs kirli havayı seviyor

Mert İnan -İstanbul’da yapılan Kovid-19 araştırmasında, gelir düzeyinin düşük, hava kirliliğinin yüksek olduğu bölgelerde Kovid-19 kaynaklı ölümlerin arttığı ortaya çıktı. İstanbul’da artan nüfus, yapılaşma, sanayi ile trafik yükü beraberinde hava kirliliğine bağlı sağlık sorunlarına neden oluyor. Hava kirliliğinin yarattığı riskler ise bilim insanları tarafından sürekli araştırılıp, tartışılıyor.

SONUÇLAR ÇOK ÇARPICI

39 ilçe ve 962 mahalleye sahip megakentte Kovid-19 ölümlerinin sosyo-ekonomik düzey ve hava kirliliği ile olan ilişkisini ortaya koymayı amaçlayan son bilimsel araştırmadan çarpıcı sonuçlar elde edildi. Göğüs hastalıkları uzmanı Dr. Nilüfer Aykaç ile halk sağlığı uzmanı Prof. Dr. Nilay Etiler’in yaptığı ‘İstanbul’da Kovid-19’a Bağlı Ölümlerde Hava Kirliliği ve Sosyoekonomik Düzeyin Etkisi’ başlıklı araştırmada pandemi öncesi dönemdeki partikül madde (PM10), kükürt dioksit (SO2) ve nitrojen bileşikleri ile pandemi dönemindeki veriler karşılaştırılmalı olarak analiz edildi. İlçe bazında gerçekleştirilen karşılaştırmalı analizlerle, hava kirliliğinin daha yüksek olduğu bölgelerde Kovid-19 kaynaklı ölümlerin de arttığı tespit edildi. Öte yandan ilçe düzeyinde sosyoekonomik durumdaki her yüzde 20’lik kötüleşmenin ek ölümlerde yüzde 4’lük artışa yol açtığı saptandı.

GELİR DÜŞÜK, ÖLÜM YÜKSEK

Çalışmada ayrıca, ilçedeki yaşlı nüfusun yüzde 10’un üzerinde olmasıyla, toplam nüfustaki Kovid-19 ölümlerinin yüzde 35, 65 yaş üstü nüfustaki ölümlerin ise yüzde 3 oranında arttığı görüldü. Araştırmaya imza atan isimlerden göğüs hastalıkları uzmanı Dr. Nilüfer Aykaç, “İstanbul’da Kovid-19 pandemisi boyunca gerçekleşen ölümler yaş, sosyo-ekonomik durum, hane halkı büyüklüğü ve hava kirliliği ile ilişkili çıktı. Öyle ki, Kovid-19’a bağlı ölümlerin sosyo-ekonomik düzey ile doğrudan ilişkisi var ve kişi başına gelirin düşük olduğu kişilerde hastalığın ve ölümlerin de daha yüksek olduğunu saptadık” ifadelerini kullandı.

ÖLÜMLER GENÇ NÜFUSU KAPSIYOR

Dr. Nilüfer Aykaç, çalışma hakkında şu bilgileri paylaştı: “İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Hava Kalitesi İzleme Merkezi’ne ait 26 ve Marmara Temiz Hava Bölge Müdürlüğü’ne ait 12 sabit hava kalitesi ölçüm istasyon verilerini kullandık. İstanbul’da hava kalitesini ölçen bu 37 istasyonun 1 Ekim 2019 ile 31 Mart 2020 arasındaki günlük ölçüm değerlerini hesapladık. Sonrasında, İBB Coğrafi Bilgi Sistemleri Müdürlüğü istasyonlarının 1 km ve 5 km çapı içindeki mahallelerin listesi elde edildi. Ölçüm istasyonlarının 1 km çapı içinde 209 mahalle yer alırken diğer 561 mahalle, istasyonun 5 kilometrelik çapı içinde kaldı. Böylece 770 mahallenin hava kalitesi değerlerine ulaşmayı başardık. Ancak şunu belirtmemiz gerekir ki, 39 ilçedeki nüfus, nüfus yoğunluğu, hane halkı büyüklüğü, 65 yaş üstü kesimin oran ve sosyo-ekonomik durumu oldukça heterojen. İlçelerin nüfusu 16 bin ile 957 bin arasında. Kilometrekareye düşen kişi sayısı 48 ile 134 bin arasında değişiyor. Hane halkı büyüklüğü 24 kişi, 65 yaş üstü kesimin oranı bazı ilçelerde nüfusun yüzde 35’ini, bazı yerlerde ise yüzde 19.7’sini oluşturuyor. İstanbul’da 2020’de gerçekleşen ek ölümlerin 65 yaş üstü nüfus yüzdesinden bağımsız olması, ek ölümlerin görece genç nüfusu da kapsadığını ve yaştan bağımsız başka bir sosyal belirleyicinin ek ölümler üzerinde daha etkili olduğuna işaret ediyor.”