Kalıtımda yeni buluş peşinde
10.10.2021 - 07:00 | Son Güncellenme:
Oxford Üniversitesi Zooloji Bölümü’nde çalışmalarını sürdüren Türk bilim kadını Dr. İrem Sepil, Nobel Kimya Ödülü sahibi bilim kadını ‘Dorothy Hodgkin’ adına verilen bursu kazandı.
Meltem Günay - Dr. Sepil, evrimsel biyoloji çalışmaları sayesinde erkeklerde yaşlanmanın ve beslenmenin yavruları üzerindeki etkisini inceleyerek bazı hastalıkların nedenlerine nedenlerinin peşine düştü. Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü mezunu olan Sepil, ekoloji ve evrim biyolojisi üzerine kariyerine yön verdi. University of California (UCLA) da çalışmalar yapan Dr. Sepil, 2008 yılından beri Oxford Üniversitesi’nde.
Hedefleri büyük
Dr. Sepil, erkeklerde yaşlanmanın ve beslenmenin yavrular üzerinde etkisini inceleyen kendi grubuyla çalışmalarını sürdürüyor.
Bu burs sayesinde kendisini çok heyecanlandıran bir alanda çalışmalarına devam edeceğini ve önemli gelişmelere imza atmayı hedeflediğini dile getiren Dr. Sepil çalışmalarını da şöyle anlattı; “Projede erkeklerde yaşlanmanın üremeyi nasıl etkilediğine, bu değişikliklere neyin yol açtığına ve bunun kaçınılmaz olup olmadığına baktık. Meyve sineklerini kullanarak yaşlılıkta üreme kapasitesinin düştüğünü, buna yol açan asıl etmenin sperm sayısı ve kalitesinde yaşanan düşüş olduğunu ama aynı zamanda menideki proteinlerin de yapısal değişikliklere uğradığını bulduk. İnsülin salgılanmasını baskılayan bir manipülasyon kullanarak yaşlanmada görülen kısırlığı yavaşlatabileceğimizi de gösterdik.
Şimdi geç yaşta baba olunmasının ve babanın beslenmesinin yavrunun sağlığını nasıl etkilediğine ve bu etkilere yol açan mekanizmalara bakacağım. İnsan ve fare çalışmalarından bu konuda bazı bilgilere sahibiz. Mesela insan çalışmaları geç yaşta baba olanların çocuklarında otizm ve şizofreni görülme olasılığının daha yüksek olduğunu göstermekte. Buna yol açan ise spermdeki bazı epigenetik değişiklikler. Ben meyve sineklerini kullanarak yüksek kontrollü deney ortamında bu ve benzeri sorulara cevap bulmaya çalışacağım. Üremedeki düşüşü yavaşlatan manipülasyonlar yavrulardaki bu etkileri de değiştirebiliyor mu ayrıca bakmak isterim. Bir sonraki projemde bu etkilerin kalıcılığına ve kuşaklar arası nasıl iletildiğine bakmak isterim. Bir de meyve sineklerindeki bulguların geçerliliğini anlamak için benzer deneyleri başka organizmalarda mesela farelerde denemek isterim.
Yine yapmak istediğim bir çalışma da, erkek meyve sineklerine yaşlanmayı geciktiren ilaçlar yedirmek ve üreme kapasitelerinin ve yavrularının sağlığının nasıl etkilendiğine bakmak.”
