‘İki doz BioNTech’e ek doza gerek yok’

MERT İNAN İstanbul - Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Yönetim Kurulu üyesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji uzmanı Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, 3. doz aşıya sair merak edilen tüm soruları Milliyet için cevapladı.

Üçüncü doz aşı kararı için antikor baktırmalı mıyım?

Mevcut antikor testleri ile belirlenen seviyelerin hangi değerden itibaren ve ne kadar süre koruyucu olduğu bilinmediğinden test yaptırmaya gerek yok.

İki doz inaktif aşı olanlar, 3.doz mRNA aşısını ne zaman olmalı? BioNTech dışında başka bir aşı olamaz mıyız?  

Sinovac aşısı olan kişilerdeki bağışıklık 6. ayın sonunda giderek azalıyor. Sinovac aşısının Delta varyantına karşı etkisi sınırlı. İki doz inaktif aşı olanlar 3’üncü aydan itibaren hatırlatma aşısını olabilir. Delta varyantıyla karşılaşma olasılığı yüksek kişilerin 3. doz aşıyı BioNTech ile olmasını öneriyoruz.

Yan etki azalıyor

BioNTech aşısı ileri yaştaki kişilerde daha çok yan etki yapıyor mu?

Yan etkiler yaş ilerledikçe azalırken, koruyuculukta önemli bir değişiklik olmuyor. Sinovac aşısının koruyuculuğu ise ileri yaştaki kişilerde azalabiliyor.

Hastalığı geçirmiş olan kişilerin aşılanması gerekli mi? Ne zaman aşılansınlar?

“Bugüne kadarki bilimsel veriler hastalığı belirtili olarak geçiren kişilerin bağışıklığının yaklaşık 1 yıl devam ettiğini gösteriyor. Bu kişiler 6’ncı aydan itibaren aşılanabilir.”

Hastalığı geçirenler hangi aşıyı tercih etmeli? 

Tek doz BioNTech aşısının uygulanması ile yüksek düzeyde bağışıklık yanıtı oluştuğunu gösteren çalışmalar mevcut ancak hastalığı geçirmiş olan kişilere iki doz Sinovac aşısı uygulamasının da yüksek düzeyde bağışıklık sağladığı ortaya kondu. Hastalığı geçirenlere 6 ay sonra BioNTech olması daha akılcı.

İki doz aşı olup hastalananlar 3. dozu ne zaman olmalı?

Bir veya iki doz sonrasında Kovid-19 geçiren kişiler tıpkı aşılanmamış ve Kovid-19 geçirmiş kişiler gibi hastalıktan 6 ay sonra aşılanabilir.

Acil kullanım onayı çok hızlı verilmesi güven sorunu yaratmıyor mu?

Kovid-19 aşılarının hızlı geliştirilmiş olmaları ve kullanılmaya başlanmaları aşıların güvensiz olduğu anlamına gelmez. Teknolojik alt yapının hazır olması, salgının en başında virüsün genetik haritasının çıkartılmış olması, ulusal ve uluslararası kuruluşların büyük desteği, aşıların bu kadar hızlı geliştirilmesini sağladı. Hem Sinovac hem BioNTech aşı dünya genelinde güvenle uygulanmaya devam ediyor.

İkinci doz aşıyı farklı bir aşı olabilir miyim?

İki doz uygulanan aşılarda ilk aşılama şemasının yani iki dozun aynı aşı ile yapılması gerekir. Ancak iki doz aşıyı aynı aşıyla olduktan sonra hatırlatma dozları farklı türde bir aşıyla yapılabilir. 

Kovid-19 hastasıyla temas edip riskli durumda olanlar da aşı olabilir mi? 

Bu kişiler karantina sürelerinin dolmasını beklemeli.

Kısırlık yapmaz

Aşı kısırlık yapar mı? 

Aşılar kısırlık yapmaz. Aşı hamilelere yapıldığında bile bebeğe zarar vermez. Gebe veya gebe kalmak isteyenler de Kovid-19 aşısı yaptırabilir. Hiçbir aşının gelecekte gerçekleşecek bir gebelik üzerinde olumsuz etkisi yoktur. Ayrıca emziren anneler de Kovid-19 karşı aşılanmalı. 

Yumurta alerjisi olanlar hangi aşıyı olmalı?

Grip aşılarından farklı olarak mevcut aşıların hiçbiri yumurtada üretilmiyor. Yumurtaya karşı alerjisi olanlar diğer alerjik bünyeli kişiler gibi Sinovac veya BioNTech aşısı olabilirler.

Kanser hastaları hangi aşıyı ne zaman olmalı?

Hem Sinovac hem BioNTech kanser hastalarında güvenle uygulanabilir. Ancak BioNTech aşısı bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde daha yüksek oranda koruma sağladığı için tercih edilebilir. İdeal zamanlama kemoterapi başlamadan önce aşılamanın yapılması. Kemoterapiden birkaç gün önce de aşı yapılabilir.

Multiple Skleroz veya başka sinir hastalığı olanlar aşı olabilir mi?

Kovid-19 aşılarının sinir sistemi üzerinde olumsuz etkileri gösterilmediği gibi bu tür hastalığı olanlarda da güvenle kullanılabilir.

HIV pozitif bireyler aşılanabilir mi?

Kovid-19’u ağır geçirebilirler bu yüzden aşı olmaları gerekir.

Romatizma veya otoimmün hastalığı olanlar BioNTech aşısı olabilir mi?

BioNTech aşısı bağışıklık sistemini güçlü uyarması, romatizmal hastalığı olan bazı kişilerde hastalık belirtilerinde bir miktar artışa yol açabilir. Ancak bu artış geçici olduğu gibi hastalığın uzun süreli seyrini de etkilemez.

Alerjik bünyesi olanlar BioNTech olabilir mi?

Alerjik bünyesi olanlar, daha önce bir maddeye veya ilaca (penisilin gibi) karşı ciddi alerjisi gelişmiş kişiler sağlık kuruluşunda gözetim altında olmak kaydıyla BioNTech aşısı olabilir. 

Antibiyotik kullanırken aşı olabilir miyim?

Antibiyotik kullanırken Kovid-19 aşısı olunabilir. Ancak vücutta ateşle seyreden bir infeksiyon varken aşı uygulandığında aşıya karşı yanıt azalabilir.

Gençlerde kalp iltihabı riski

Aşı olduğum gün alkol kullanabilir miyim?

Aşı olunan gün tüketilen aza miktarda alkol aşıya karşı yanıtı etkilemez. Aşırı alkol tüketiminin ise yanıtı azaltabileceği unutulmamalı.

BioNTech aşısı kalp kası iltihabı yaptığına yönelik iddialar doğru mu? 

Ülkemizden henüz böyle bir bildirim olmadı. Ancak ABD’den veriler BioNTech aşısının uygulandığı 25 yaş altı grupta kalp kası iltihabı görülme sıklığının aynı yaş grubunda beklenen sıklıktan fazla olduğunu gösteriyor. Bununla birlikte Amerikan Kardiyoloji Derneği bu artışın sınırlı olduğunu, hastaların iyi seyrettiğini ve doğrudan aşıya henüz bağlanamadığını belirtiyor.

BioNTech aşısı genetik yapımızı bozar mı?

BioNTech ve benzer teknolojili aşılarda bulunan genetik şifre bileşeni (mRNA) bağışıklık sistemini uyaran proteinlerin hücrelerimizde sentezlenmesini sağlarlar. Ancak bu şifre (mRNA) hücre çekirdeğine giremez, genlerimize ulaşamaz, genlerimizi değiştiremez.”