Genetik taramada dışa bağımlılıktan kurtulduk

HANDE ATILGAN / Ankara - Kalıtsal verinin anahtarı olan genetik tarama panelleri, son yıllarda artan yerli üretimle giderek daha erişilebilir hale geldi. Avrupa Tıp Uzmanları Birliği (ATUB) ve Nadir Hastalıklar Gönüllüleri Derneği, SMA, fenilketonüri gibi nadir hastalıklardaki son duruma ilişkin düzenlediği bilgilendirme toplantısında, bu hastalıkların tespiti için şart olan geniş genetik tarama panellerine dair son durumu açıkladı.

ATUB Nadir Hastalıklar Komitesi Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Serdar Ceylaner, 2010’dan beri Türkiye’de tüm dünyayla aynı anda yeni nesil dizileme çalışmalarına başladıklarını söyleyerek, “Bu teknoloji hem kanser dokusu gibi zorlu alanlarda çalışmaya hem de nadir hastalıklar konusunda büyük gen panelleriyle çalışılabilmesini mümkün kıldı. Yıllar içinde maliyetler de önemli oranda düştü. Daha önce yurtdışına gönderdiğimiz çoğu testi artık kendimiz yapıyoruz. Bir merkezde yapılamayan test olursa, hemen başka bir merkeze yönlendiriliyor, vatandaş yanıtsız kalmıyor” dedi.

8 bin kadar hastalığa tanı konuluyor

Ceylaner, Türkiye’deki yaklaşık 130 genetik tarama merkezinde 8 bin kadar hastalığa tanı konulabildiğini ve bu testlerin yurtdışındaki muadillerine göre 3’te 1’e varan oranda daha uygun fiyatlarla yapılabildiğini belirtti. Buna göre, yurtdışında 150-200 bin TL’yi bulabilen bazı tarama faaliyetleri, Türkiye’de 50-60 bin TL civarında maliyetle yapılabiliyor. Bunların devlet tarafından karşılandığı durumlar ise ülkeden ülkeye farklılık gösteriyor. Türkiye, 2000’lerin başında genetik çalışmalarda başlattığı atılımla, neredeyse tüm tarama testlerini ülkede yapmayı başardı. Bu tarama panellerinin ekipmanları da büyük oranda Türkiye içinde üretilmeye başlandı.