Flamingo çığlığı

İzmir ve Manisa sınırları arasında yer alan Gediz Deltası, akademisyenlerin ve sivil toplum örgütlerinin koruma çalışmalarıyla flamingoların her mevsim yuvası olmuştu. Yuvalara geçen yıl yaklaşık 20 bin çift flamingo üremek için gelirken, bölgede yapılaşmanın önüne geçmek için çalışmalar sürdürülmüştü. Ancak 2008 yılında, İzmir Kuş Cennetini Koruma ve Geliştirme Birliği (İZKUŞ) ile Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü arasında imzalanan ‘İzmir Kuş Cenneti’ protokolü geçen yıl yenilenmedi. Gediz Deltası’ndan geçeceği duyurulan İzmir Körfez Geçiş Projesi’ne, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ‘Çevresel Etki Değerlendirilmesi’ (ÇED) olumlu kararı vermesi çevrecileri telaşlandırdı. 40 bin hektarlık alanın doğal yapısının yok olacağını düşünen Doğa Derneği, EGEÇEP, TMMOB (Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği) ve 85 İzmirli köprü projesine karşı dava açtı.

Uluslararası önemde

Bir grup gazeteciyi Gediz Deltası’na götüren Doğa Derneği Genel Koordinatörü Dicle Tuba Kılıç, bölgede delta için 158 yıldır sürdürülen bilimsel araştırmaları anlattı. Kış günlerinde bile binlerce flamingonun görüntülendiği deltanın 1998 yılından bu yana ‘Ramsar Sözleşmesi’ kapsamında ‘Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alan’ statüsünde korunduğunu kaydeden Kılıç şunları söyledi:

‘Bir benzeri yok’

“Doğal sit alanı Gediz Deltası, UNESCO’nun eşsiz doğal güzelliklere ve estetik öneme sahip olmak; önemli fizyografik özellikler göstermek; kara, tatlı su, kıyı ve deniz ekosistemleri ile canlı topluluklarının gelişiminde önem taşımak ve tehlike altındaki türleri içeren yaşam alanlarına sahip olmak konulu dört kriterini sağlıyor. 100 binin üzerinde değişik kuş bu alanı kışlamak ve beslenmek için kullanıyor. Bu kadar değerli ve nesli tehlikede canlıya ev sahipliği yapan başka bir sulak alan dünyada yok. ‘Dünya doğa mirası’ unvanını fazlasıyla hak ettiğini ortaya koyuyor. Ama İzmir Körfez Otobanı gibi bir yıkım projesi ile karşı karşıya. 3-5 yılda başka bir büyük tehdit ortaya çıkıyor. Geçen yıl ÇED olumlu kararı çıkan otoban projesi, deltayı ve barındırdığı yaşamı yok edecek. Projenin 2030 yılına yönelik ulaşım planında olmaması, bu yola ihtiyaç olmadığını gösteriyor. Alanın UNESCO dünya mirası kabul edilmesini ve projenin iptalini istiyoruz.”

Dünyadaki 10 flamingodan biri burada

Doğa Derneği’nin aktardığı bilgilere göre, Gediz Deltası aynı zamanda dünya ölçeğinde bir ‘önemli doğa ve kuş alanı’. Nesli küresel ölçekte tehlike altında olan tepeli pelikan, Akdeniz foku ve ‘Caretta caretta’ deniz kaplumbağasının birlikte yaşadığı tek alan. Dünyadaki tüm flamingoların yüzde 10’u burada yaşıyor. Yani dünyada 10 flamingodan biri Gediz Deltası’nda. Ayrıca 289 kuş türü bulunuyor. Delta, Ege Denizi’ndeki en önemli balık yavrulama ve beslenme alanlarından biri ve Türkiye’deki tuz üretiminin üçte biri burada gerçekleşmekte.