Erzurum'daki suda kanser riski var

ATATÜRK Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Nuhi Demircioğlu’nun, 8 yüksek lisans öğrencisiyle ‘su kimyası’ dersinde yaptığı su analizinin sonuçları korkuttu. Palandöken Barajı’ndan gelen Erzurum'un içme suyunda nomalin 83 katı ‘zehirli fenol’ maddesi saptadıklarını açıklayan Yrd. Doç. Dr. Demircioğlu, Türk içme suyu standartlarına göre 0.002 miligram/litre olması gereken fenolün, kentin içme suyunda 0.166 miligram/litre olduğunu söyledi. Yrd. Doç. Dr. Demircioğlu, “Sudaki fenol, arıtma tesisinde kullanılan ve epoksi reçine adı verilen boyadan bulaşmış olabilir. Çıkan sonuç çok önemli. Olması gerekenden 83 kat fazla fenol maddesi var. Şebeke bir an önce temizlenmeli. Bu su kesinlikle içilmemeli. Suyun içilmesi halinde 2- 3 yıl sonra kanser vakalarında artış gözlenebilir” dedi. Erzurum Su ve Kanalizasyon İUdaresi (ESKİ) Genel Müdürü ve Hıfzısıhha yetkiliri ise suda fenol maddesi bulunmadığını savundu.

Yüksek lisans öğrencisi çevre mühendisleriyle ‘su kimyası’ dersini geçen hafta Boğaz Mevkii'ndeki arıtma tesisinde işlediklerini belirten Yrd. Doç. Dr. Nuhi Demircioğlu, tesisin ilk noktası olan havalandırma çıkışı ve şebekeye verilen sudan numune alarak analiz yaptıklarını anlattı. Spektrofotometrik adı verilen metodun yanı sıra, daha sağlıklı sonuç alabilmek için fenol kitlerinden yararlanarak yaptıkları analizlerde, havalandırma çıkışındaki suda 0.203 miligram/litre fenol maddesine rastladıklarını kaydeden Yrd. Doç. Dr. Demircioğlu, şebekeye verilen noktada ise 0.166- 0.170 miligram/litre fenol belirlediklerini söyledi.

“KLORLA BİRLEŞMESİ DAHA TEHLİKELİ”

Arıtma tesisindeki her iki noktadan 19 ve 21 Aralık tarihleri arasında aldıkları numuneleri 5’er kez analiz ettiklerini vurgulayan Yrd. Doç. Dr. Demircioğlu, içme sularında görülen fenol ya da fenol türevli bileşiklerin zehirli olduğunu, suyun klorla dezenfekte yapılması halinde zararlı etkisinin daha da artacağını belirtti.

Fenolün klorla birleşmesiyle klorofenollerin oluştuğunu anlatan Yrd. Doç. Dr. Demircioğlu şunları söyledi:

“Analiz sonuçlarını görünce biz de şoke olduk. Maalesef içme suyunda fenol maddesi var. Türk içme suyu standartlarına göre fenolün üst sınırı yani suda olması gereken maksimum değeri 0.002 miligram/litre’dir. Ancak burada yaklaşık 83 kat, yani standartın çok çok üzerinde bir durum sözkonusu. Fenol zayıf asit özelliği gösteren zehirli bir madde. Eğer sorun giderilmez ve su bu şekilde tüketilirse, 2- 3 yıl sonra kanser vakalarında artış olabilir. Öncelikle bu suyun klorla değil ozon ile dezenfekte yapılması lazım.”

‘BOYADAN BULAŞMIŞ OLABİLİR’

Fenol maddesinin genellikle endüstrinin yoğun olduğu bölgelerde görüldüğünü anımsatan Yrd. Doç. Dr. Nuhi Demircioğlu, Palandöken Barajı’ndan suyun toplanma noktasına kadar her yere baktıklarını, ancak bölgede endüstriyel bir tesis olmadığını söyledi. Fenol maddesinin içme suyuna, arıtma tesisinin ‘epoksi reçine’ adı verilen boya ile sıvanmasıyla karıştığını tahmin ettiklerini dile getiren Yrd. Doç. Dr. Demircioğlu sözlerini şöyle sürdürdü:

“Erzurum’da fenol ya da fenol türevlerinin bulunma ihtimalini çok düşündük. Bölgeyi taradık ancak burası sanayinin olmadığı bir yer. Kağıt, oksidasyon, plastik gibi üretimler yapan bir endüstri yeri yok. Benim tahminime göre arıtma tesisinin havuz yüzeyi epoksil reçineyle sıvanmış. Bu ürün zemin ve dış yüzey duvarları kaplamalarda kullanılıyor. Büyük ihtimalle bundan geçmiştir. Hala kaynağını araştırıyoruz.”

ESKİ: SU PIRIL PIRIL

Erzurum Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (ESKİ) Genel Müdürü Vahit Kılınboz, Palandöken Barajı’ndan gelen içme suyunun pırıl pırıl olduğunu savunarak analiz sonuçlarına tepki gösterdi. Arıtma tesisi laboratuvarlarında sık sık tahlil yaptıklarını dile getiren Genel Müdür Kılınboz, “Böyle şey olmaz. Barajdan gelen suda en küçük sorun yok. 95 bin abonemize sağlıklı su veriyoruz. Üstelik hemen hergün analiz yapıyoruz. Ayrıca Hıfzıssıhha’nın analiz sonuçları dışında hiçbir rapora itibar etmeyiz” diye konuştu.

HIFZISIHHA: SUDA FENOL YOK

Erzurum Hıfzısıhha Bölge Müdürü Erhan Dudu ise ESKİ Genel Müdürlüğü’nün isteği üzerine 26 Aralık’ta yaptıkları analizlerde içme suyunda fenol tespit edilmediğini açıkladı.

Suda kimyasal ve mikrobiyolojik olarak değerlerde hiçbir anormallik olmadığını belirten Bölge Müdürü Dudu, “Ancak suyun tadı ve rengi uygun değil. Bu da klordan kaynaklanıyor. Bizim için önemli olan halkın sağlığıdır bu nedenle sürekli ESKİ ile bağlantı halindeyiz ve üç günde bir mutlaka analiz yapıyoruz” dedi.

CHP’Lİ ÖGÜT UYARMIŞTI

Geçen hafta Erzurum’a gelen CHP Ardahan Milletvekili Ensar Öğüt, düzenlediği basın toplantısında Erzurum’un içme suyunda kirlilik olduğunu iddia etmiş ve Sağlık Bakanı Recep Akdağ’a tepki göstermişti. CHP’li Öğüt şu iddiları dile getirmişti:

“Erzurum’un içme suyu olayını araştırınca tüylerim diken diken oldu. Başbakan Erdoğan, Kasım ayı başlarında Erzurum’a gelirken apar topar Palandöken Barajı'ndan getirilen su, sadece havuzlarda dinlendirilerek kente verilmeye başlanmış. Çamaşır suyu kokan kirli ve sarı renkli su özellikle Palandöken semtinde insanları hasta etmiş, zehirlemiş. Kamu kuruluşları bu gerçeği biliyor ama örtbas ediyorlar. Baraj gölüne hayvan dışkıları akıyor. Büyükşehir Belediye Başkanı ile Sağlık Bakanını davet ediyorum. Palandöken Barajı'ndan gelen suyu basının önünde içsinler. Hodri meydan. Sayın Başbakan sizi kandırdılar. Arsenikli, kolibasili suyu halka vermek ayıptır. Sağlık Bakanı Erzurumlu ve 6.5 yıldır bu görevde. Erzurumlu doğru dürüst su içemiyor.”

VATANDAŞ ÇEŞMELERE AKIN EDİYOR

Erzurum'un Boğaz Mevkii'nde kurulan ‘çamur yoğunlaştırma, kum filtreleri ve klorlama tanklarından’ geçirilerek kente saatte 3 bin 500 metreküp verilen içme suyunun koku, renk ve tadının bozuk olduğu gerekçesiyle birçok kişi içme suyu ihtiyaçlarını bir süredir çeşmelerden karşılıyor.

Barajdan gelen suyu içemediklerini söyleyenler, “Eskiden musluklarımızdan akan suyu kaynatmadan içerdik. Şimdi ise kaynatmamıza rağmen içilmeyecek durumda. Üstelik tadı da çok kötü. Sanki çamur içiyoruz. Bir zamanlar havası ve suyuyla meşhur olan Erzurum’da artık bunları görmek mümkün değil” diye tepki gösterdi.

30 milyon dolarlık tesis

TÜRKİYE'nin en modern arıtma tesislerini kurduklarını belirten Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanı AKP’li Ahmet Küçükler ise belediyenin internet sitesine yaptığı açıklamada, arıtma tesisini kent tarihinin en önemli ve en pahalı yatırımlarından biri olarak gösterdi.

30 milyon dolar harvanan ve açılışı Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından 9 Kasım’da yapılan tesisle birlikte kentin 50 yıllık içme suyu ihtiyacını karşıladıklarını ifade eden Başkan Küçükler, “Palandöken Barajı’ndan şehre su vermek için 19 kilometrelik isale hattı ile besleme hattı yaptık. İçmesuyu, çamur yoğunlaştırma, kum filtreleri ve klorlama tanklarından geçirilerek veriliyor. Ayrıca kentteki su kesintileri de tamamen ortadan kalktı” dedi.