‘Engelsiz toplum’ için ulusal model

ÖNDER YILMAZ Ankara - Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, birçok engelliliği oluşmadan ortadan kaldırmak ve asgariye indirmek amacıyla "Engelli Çocuklara Yönelik Aile Temelli Erken Müdahale Sistemi Programı" geliştirmek için çalışma başlattı. Dünyadaki başarılı ülke örneklerini inceleyen Bakanlık, "ulusal model" oluşturacak. Bu çerçevede analizler yapılabilmesi için riskli toplum, riskli aile ve riskli bebek haritaları çıkarılacak. Engellilerin kaldırımlarda rahatça hareket edilmesi için "kaldırım kılavuzu" hazırlanacak ve engellilerin dağınık olan erişebilirlik mevzuatı da tek çatı altında toplanacak.

65 MİLYAR TL ÖDEME 

Meclis'te milletvekillerine dağıtılan bilgi notuna göre bakanlık, engellilere yönelik Türkiye'nin yol haritasını belirlemek üzere "2030 Engelsiz Vizyon Belgesi" hazırladı. Vizyon belgesi 8 temel politika, 31 hedef ve 111 eylem planı üzerine inşa edildi.

Ulusal Engelli Veri Sistemi'nde halen 2.6 milyon engelli vatandaşın kayıtlı olduğunu belirtilen bilgi notunda, "aile odaklı bakım hizmetlerine" öncelik verildiği vurgulandı.

Bilgi notuna göre, bugüne kadar yaklaşık 536 bin kişi için 65 milyar TL civarında evde bakım yardımı ödemesi yapıldı. Engellilerin toplum yaşamına katılımlarını sağlayan 152 umutevinden 843 kişi yararlandı. Gündüz engelsiz yaşam merkezi sayısı ise 128'e ulaştı. Bakanlık tarafından da 398 bakım merkezinde yaklaşık 29 bin engelliye yatılı bakım hizmeti veriliyor. Ücretsiz seyahat gelir desteği kapsamında 66 ilde yapılan ödeme tutarı da 1.2 milyar TL.

KALDIRIMLARA GÖZALTI

Bilgi notunda, toplumsal farkındalığın artırılması ve teşvik edilmesi amacıyla bu yıl "Erişebilirlik Ödülleri" verileceği, dağınık şekilde yer alan mevuzat hükümleri ile standartların tek çatı altında toplanarak "Erişebilirlik Mevzuatı" hazırlanacağını bildirildi.

Vekillere yapılan bilgilendirmeye göre bakanlık "Kaldırımlar İçin Erişebilirlik Kılavuzu" hazırlayacak ve belediyelerin kullanımına açacak. Buna göre; yaya kaldırımlarının engelliler için uygunluğu santim santim belirlenecek. Düşük, orta ve yüksek yoğunluktaki kaldırımlarda taşıt yolu tarafından emniyet şeridi ve mülkiyet şeridi genişliklerinde birimlerin belirlediği ölçüler sağlanacak.

Yaya kaldırımında kesinti noktaları, kaldırımın enine ve boyuna ne kadar eğimli olduğu belirlenecek. Yaya kaldırımı üzerindeki nesnelerin engel teşil etme durumu tespit edilecek. Yaya kaldırımlarında taşıt, elektrik direkleri, elektrik kutuları, posta kutuları, levhalar ve ağaçlar gibi neslelerin bir engel teşkil etmemesi için yaya emniyet şeridi ve mülkiyet şeridi konumlandırılacak. Yaya kaldırım güzergâhındaki rampa ve merdivenlerin tespiti yapılacak. Yaya kaldırım yüksekliği tespit edilecek. Yaya kaldırımı boyunca veya parçalı olarak uygulanmış otoparkların tespiti yapılacak.

Bakanlık, Türkiye'de ilk kez gelişimsel riski bulunan bebek ve çocuklara yönelik; "Engelli Çocuklara Yönelik Aile Temelli Erken Müdahale Sisteminin Desteklenmesi Projesi"ni de hayata geçirecek. Bu kapsamda başarılı ülke uygulamalarını incelemeye alan Bakanlık, erken müdahale için "ulusal model" geliştirecek.

Erken dönemde tanılanan çocukların sağlık hizmetlerine erişimlerinin yanı sıra aile destek programı kurularak bebek ve çocukların gelişimleri açısından riskler tespit edilecek, gelişimleri takip edilecek ve aileler sürece dahil edilecek.

OLUŞMADAN ENGELLENECEK

Ulusal erken müdahale modeli ile birlikte riskli toplum, riskli aile ve riskli bebek haritaları çıkarılacak. Bu sayede aileye ait genetik hastalıkların varlığı, gebe beslenmesinin eksikliği, akraba evliliği gibi riskler belirlenecek. Çocuğa ait erken doğum, zor doğum gibi riskler ile yoksulluk, göç, olumsuz fiziksel çevre koşulları gibi toplumsal risklerin birlikte ele alınıp tespit ve izlemesi yapılacak.

Bakanlık notunda çalışmaya ilişkin, “Bu programla yeni doğan döneminden itibaren erken tanı ve müdahale ile beceri ve yeti kayıplarını en aza indirmeyi ve birçok engelliliği oluşmadan ortadan kaldırmayı amaçlıyoruz” ifadelerine yer verdi.