Diyarbakır'da gizemli ABD rozeti

UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ndeki Zerzevan Kalesi'nde rozet bulundu. Rozet, üzerindeki ABD’nin kuruluş sembolleriyle dikkat çekti. Bugüne kadar bölgede, Roma dönemi Mithras tapınağı, savunma kulesi, kilise, yönetim binası, konutlar, tahıl ve silah depoları, sığınaklar, kaya mezarları, su kanalları gibi birçok eser ortaya çıkarıldı. Zerzevan Kalesi'nin girişindeki surların doğu kısmında, toprağın 125 santim altında bulunan rozetin üzerinde bilimsel analizler yapıldı. Analizlerin sonucunda rozetin yaklaşık 250- 300 yıl toprağın altında kaldığı belirlendi.

'ÜZERİNDEKİ MOTİFLER İLGİ ÇEKİCİ'

Kazı Başkanı ve Dicle Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aytaç Coşkun, rozetin üzerinde Latince 'E Pluribus Unum' (çokluktan oluşan tek/ çokluktan birlik) yazısının yer aldığını söyledi. Sembolün ABD’nin kuruluş yıllarına kadar gittiğine vurgu yapan Coşkun, “Üzerindeki motif oldukça ilgi çekici. Motifin Amerika'nın kuruluş sembolü olduğunu gördük. Rozet ya da düğme olarak düşünüyorduk. Üzerindeki arma Amerika'nın kuruluş sembolü. Amerika 1776’da kuruldu. 1782’de buna benzer bir motif çizildi. Üzerinde Latince 'E Pluribus Unum' yazısı var. Bu, Amerika'nın ilk resmi sloganıydı. Benzerlerini araştırdık, benzerlerine baktığımız zaman Amerika'da ilk defa buna benzer düğmelerin ya da sembollerin kullanıldığı dönem 1850’ler, askerlerin üniformalarının düğmeleri olarak kullanılıyor. Rozetin üzerindeki motif ise 1902’lerden itibaren Amerika'da üretilmeye başlanmış. Hem Amerika hem İngiltere üretimleri var. 1902’den sonra 1914'te yine Birinci Dünya Savaşı'nda asker üniformalarında düğme şeklinde kullanılıyor” ifadelerini kullandı.

'ROZET NASIL GELDİ BİLMİYORUZ'

Coşkun, rozetin Zerzevan’a nasıl geldiğini bilmediklerini, sembollerin halen ABD’de kullanıldığını söyleyerek, “Arkeolojik kazıda bu eserin çıkması oldukça ilgi çekici. Rozetin toprağın altında kaldığı süre Amerika'nın kuruluş yılına denk geliyor, bu da oldukça ilginç bir durum. Semboller daha önce kullanılan, Amerika'nın kuruluş sembolü ve birçok yerde karşımıza çıkıyor. 13 ok, 13 tane yıldız, kartalın ağzındaki parşömen, bunların hepsinin bir anlamı var. Amerika'da uzun bir süre kullanılmış motif günümüzde de hala kullanılıyor” dedi.

İNCELEMELER SÜRÜYOR

İncelemelerin sürdüğünü ifade eden Coşkun, çalışmaların tamamlanmasının ardından rozetin müzede sergilenebileceğini söyledi. Zerzevan Kalesi’nde bakır-çinko alaşımı bu rozetin ortaya çıkarılmasının ilginç olduğunu ifade eden Coşkun, “Yapılan araştırmalarımızda bizim tespit ettiğimiz kadarıyla Türkiye’de ya da yurt dışında arkeolojik kazıda bu tip bir buluntuya rastlanmamıştır. Benzer örnekler sadece ABD ve İngiltere’de karşımıza çıkmaktadır. Rozet üzerinde Arkeometrik P-EDXRF ve SEM-EDS detaylı analizleri yapılmıştır. Analizler sonrası rozetin üretiminde 15’inci yüzyıl sonrası bir teknoloji kullanıldığı anlaşılmıştır” diye konuştu.

�