Deneysel covid-19 aşıları ABD-Çin çekişmesine dönüştü

Salgından çıkışın umudu olan aşı çalışmalarında önemli mesafeler kaydedildi. Türk bilim insanları da aşı çalışmalarını tüm hızıyla sürdürüyor. Türkiye’ye 11 Aralık’tan sonra gelmesi planlanan Çinli SinoVac firmasının geliştirdiği “CoronaVac” adlı deneysel Kovid-19 aşısının özellikleri ve güvenilirliğine ilişkin kuşkular da sürüyor. Türkiye’ye, aralık, ocak, şubat ayında Çin kaynaklı 50 milyon doz Kovid-19 aşısının getirileceğinin açıklanmasından sonra, sosyal medya üzerinden başlayan tartışmalar da devam ediyor. Özellikle aşı karşıtları tarafından ortaya atılan komplo teorilerinin yanı sıra Çin aşısının Faz 3 sonuçlarının açıklanmamış olması da bazı çevreler tarafından kuşkuyla karşılanıyor. Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Serhat Ünal, vatandaşın kafasını karıştıran iddialara karşı bilinmeyenleri Milliyet’e anlattı.

Faz 3 sonucu sonrası..

Çin ile yapılan görüşmelerde Faz 3 sonuçlarının olumlu çıkması durumunda bu ülkeye ait aşının alınacağı mutabakatına varıldığını aktaran Prof. Dr. Ünal, Pfizer/BioNTech şirketlerinin Faz 3 çalışmalarına başladığı zaman tüm dünyaya 100 milyon aşıyı sattığını söyledi. ABD menşeili Kovid-19 aşısının Faz 3 aşamasında özellikle ekonomik seviyesi yüksek ülkeler tarafından sahiplenildiğine dikkat çeken Ünal, “Birçok ülke sadece Pfizer’ın değil, Moderna ve Sinovac aşısını da edinmeye çalışıyor. Bazı yanlış bilgiler söz konusu. Moderna dışarıya aşı satmıyor ve üretim kapasitesi kısıtlı. Pfizer ile Sağlık Bakanlığı arasındaki görüşmelerin sürdüğünü biliyorum. Çin’e ‘Faz 3 sonuçları olumlu çıkarsa aşıyı alırız’ dedik. Faz 3 sonuçlarını görmeden aşı alınması gibi bir durum söz konusu değil. Ayrıca salgın döneminde otoriteler Faz 3 sonuçlarını görmeden bile aşı veya ilaç satın alımına yönelebilir. İngiltere Faz 3’ü gördü ancak araştırma testlerini yapmadan aşı satın aldı.”

Aşı siyaseti

Prof. Dr. Serhat Ünal, aşı üzerinden yürütülmek istenen siyasete dikkat çekerek, aşılama süreciyle ilgili şu bilgileri verdi:

“Ne yazık ki ABD ve Çin üzerinden yürüyen bir aşı çekişmesi olduğunu görüyoruz. Çin devleti, Kovid-19 aşısı için tüm dünyaya Faz 3 çalışmalarının ortak yürütülmesi için çağrıda bulundu. Ancak ABD ve AB öncülüğündeki batı bloku buna engel oldu, istemedi. Faz 3 çalışması virüs yayılımı olan belli bir altyapıya sahip ülkelerde yapılır. Çin aşısı dışında, Rus aşısı da AB ve ABD’ye sokulmadı. Meselenin bu boyutu bizlerin konusu değil ancak insanlarımız bazı gerçekleri görmeli. Sputnik 5 aşısı için çaldığı her kapı yüzüne kapanan Rusya mecburen Pakistan ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelerde Faz 3 çalışmasına başladı. Kovid-19, siyaset üzeri bir sağlık sorunudur. Pfizer aşısı ABD dışında, Almanya, Brezilya ve Türkiye’de Faz 3 çalışması yaptı. Çin aşısının Faz 3 çalışması ise Brezilya ve Türkiye’de yapılıyor.

‘Bekleme lüksümüz yok’

Faz 3 sonuçlarını görmeden yaygara kopartılmasını anlamak çok güç. İnsanlar Faz 3 kavramını bilmeden sosyal medyada komplo teorileri ortaya atıyorlar. Biz kendi sağlık kuruluşumuzda hem ABD, hem Çin aşısının Faz 3 çalışmasını yürütüyoruz. Sağlık çalışanları olarak denek oldu. Kendi kendimize zarar vermemizin akılla izahı mümkün değil. Sağlık Bakanlığı vatandaşının sağlığını bozacak bir uygulamanın içinde neden yer almak istesin? Bir kısım vatandaş, aşı olanlar olsun 5, 6 ay sonra sonuçlara göre ben de aşı olurum düşüncesi içerisinde. Bunu düşünenlerin canı kıymetli, aşıyı yaptıranların kıymetsiz mi?  Faz 3 aşı çalışmalarına gönüllü olarak katılanlar bu ülkenin kahraman, fedakar insanlarıdır. ‘Karşı komşum yapsın, ben sonra aşı yaptırırım’ zihniyetini körükleyen, yurtseverlikten bahsetmesin. Birileri dört, beş yıl beklemek, 100 bin denekten elde edilecek sonuçları görmek istiyorsa, böyle bir durumda milyonlarca insanın hayatını kaybedeceğini unutmasın. 3 ay, 5 ay, 1 sene bekleme lüksümüz yok.”

Endonezya 1.5 milyon dozunu aldı

Türkiye’nin 50 milyon doz sipariş ettiği Çin aşısı CoronaVac’ın diğer müşterileri olan Brezilya ve Endonezya’ya ilk dozlar ulaştı. Endonezya hükümeti, önceki gece 1.5 milyon doz aşının ülkeye ulaştığını açıkladı. Aşıyı üreten Sinovac şirketinin, ocak ayının ilk günlerinde ülkeye 1.8 milyon doz daha aşı göndereceği belirtildi. Sinovac ile anlaşma yapan bir diğer ülke olan Brezilya da ilk dozlarını geçen perşembe günü almıştı.

Sinovac 3 faz aşı çalışmalarını aralarında Türkiye, Brezilya ve Endonezya’nın da bulunduğu ülkelerde sürdürüyor. Türkiye’de 25 merkezde 13 bin kişi üzerinde yapılan deneyler ekimde öncelikle sağlık çalışanlarıyla başlamıştı. Kasım ayında ise sağlık çalışanları dışında da denekler kullanılmaya başlandı. Şirketin 18 Kasım’da yaptığı açıklamaya göre 700 kişiden gelen ilk sonuçlar aşının hızlı bir şekilde bağışıklık oluşturduğunu gösteriyor. Bu sonuçlar ilk ve ikinci faz deneylerin sonuçları. Üçüncü faz deneylere dair sonuçların da bu hafta açıklanması bekleniyor.