Cinayet vakaları artıyor... Fail de mağdur da çocuk!
Çocukların hem mağdur hem de fail olduğu şiddet vakaları artarken, uzmanlar bu tablonun psikososyal ihmallerden kaynaklandığını vurguluyor. Uzmanlar, şiddet içeriklerinin çocuklar üzerinde ciddi bir risk faktörü oluşturduğunu belirtiyor.
Türkiye’de çocuklar artık yalnızca suça kurban gitmiyor, suçu işleyen tarafa da hızla kayıyor. Türkiye Şiddet Haritası 2024 verilerine göre, kişilerarası şiddet olaylarında mağdurların yüzüde 11,6’sı 0-17 yaş aralığındaki çocuklardan oluşuyor. Her on şiddet mağdurundan biri çocuk. Bu oran endişe vericiyken, bir yandan da çocukların yalnızca mağdur değil, aynı zamanda faili olduğu cinayet vakaları her geçen gün artıyor. Uzmanlar, şiddetin neden bu kadar yaygınlaştığını ve yaş sınırının neden bu kadar düştüğünü Milliyet’e değerlendirdi.
‘GÖZLEMLE ÖĞRENİYORLAR’
Türk Psikologlar Derneği Genel Merkez Yönetim Kurulu Başkanı Gökhan Malkoç, şu değerlendirmelerde bulundu: “Çocukların ruhsal ve bedensel gelişimlerinin sistemli bir biçimde izlenmesi gerekir. Yıllar önce Albert Bandura’nın ortaya koyduğu sosyal öğrenme kuramı, bu konuyu anlamada önemli bir çerçeve sunuyor. İnsanlar, doğrudan deneyim yaşamadan da, gözlem yoluyla öğrenebilir. Özellikle çocuklar, çevrelerinde ya da medyada şiddete maruz kaldıklarında veya tanık olduklarında, benzer tepkiler geliştirme eğilimi gösterebilir.
Şiddet ortamında büyüyen bir çocuğun, ilerleyen dönemlerde başka etkenlerle birlikte şiddet eğilimli davranışlar sergileme olasılığı artar. Elbette her şiddet gören çocuk şiddet uygulamaz ama bu, göz ardı edilemeyecek kadar önemli bir etkendir. Bugün yaşanan olaylarda çocukların hem fail hem mağdur olması, onların psikososyal gelişimlerinin yeterince desteklenmediğini gösteriyor. Ruhsal gelişimlerinin sağlıklı bir şekilde izlenebilmesi büyük önem taşıyor. Medya ve dijital platformlarda şiddet içerikleri sıklıkla paylaşılıyor. Şiddete maruz kalmak ya da şiddeti bir çözüm yolu olarak görmek, bir çocuğun ileride bu tür davranışları sergileme ihtimalini artırır. Her çocuk şiddet eğilimli olacak demek değildir ama bu durum çok ciddi bir risk faktörüdür.”
PAZARDA BIÇAKLAYIP ÖLDÜRDÜ
2025 yılı, çocukların taraf olduğu ölümlü olaylarla daha ilk çeyrekte karanlık bir tablo çizmeye başladı. 2025 yılında basına yansıyan olayldan bazıları ise şöyle:
■ İstanbul Kadıköy’de, ünlü İtalyan aşçı Andrea Minguzzi’nin 14 yaşındaki oğlu Mattia Ahmet Minguzzi, alışveriş yaptığı sırada bir başka çocuk tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Faillerin de mağdurun da çocuk olduğu bu olay, artık sokakta karşılaşmanın bile ölümle sonuçlanabileceği bir döneme girildiğini gösterdi.
■ Kayseri’de Suriye uyruklu 14 yaşındaki M.A.S., iki kardeş tarafından bıçaklandı ve yaşamını yitirdi. Faillerin yaşları 14 ve 15’ti.
■ İstanbul Arnavutköy’de 16 yaşındaki Y.K., cebindeki bıçağı çıkararak arkadaşı Yasin Bozuklu’yu beş yerinden bıçaklayarak öldürdü.
■ İstanbul’da 14 yaşındaki Selim Attal, 16 yaşındaki başka bir çocuk tarafından öldürüldü.
■ Balıkesir’de, 14 yaşındaki R.Ç., babası Metin Çetinkaya’yı ekmek bıçağıyla bıçaklayarak öldürdü.
‘SOSYAL MEDYA ŞİDDETİ MEŞRULAŞTIRIYOR’
Akdeniz Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Suat Kolukırık’a göre şiddetin bu denli yaygınlaşmasının temelinde, aile kurumunun zayıflaması yatıyor. Kolukırık, “Anne babalar çalışıyor, çocuklar evde yalnız kalıyor. Aile, çocuğu sağlıklı bir birey olarak yetiştirmekte zorlanıyor. Bu durumda çocuk, dış dünyadan ve özellikle dijital içeriklerden etkilenmeye açık hale geliyor” dedi. Sosyal medyanın ciddi tehlikeler barındırdığını vurgulayan Kolukırık, sosyal medya platformlarının çocuklar için başlıca sosyalleşme alanına dönüştüğünü belirtti. Kolukırık, “Gençler sosyal medyada gördükleri karakterleri rol model alıyorlar. Bu karakterler çoğu zaman şiddeti, baskıyı ve zorbalığı meşrulaştıran figürler. Dijital içerikler, kültürel değerleri yeterince yansıtmıyor ve çocukları agresif davranışlara yönlendirebiliyor” diye konuştu. Medya içeriklerinin gençler üzerindeki etkisine de dikkat çeken Kolukırık, “Şiddeti yücelten yapımlar, gençlerin davranışlarını doğrudan etkiliyor” dedi. Kolukırık, Milli Eğitim Bakanlığı, Gençlik ve Spor Bakanlığı başta olmak üzere tüm kurumların sorumluluk alması gerektiğini belirtti.
‘SİBER MAĞDURİYET’
Klinik Psikolog Doç. Dr. Gizem Akçan ise “Teknolojinin yanlış kullanımıyla birlikte siber mağduriyet çok arttı. Artık sadece fiziksel değil, dijital dünyada da ciddi travmalar yaşanıyor. Toplumda öfke seviyesi çok yüksek. İnsanlar artık korkmuyor çünkü cezai yaptırımlar yetersiz” dedi. Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Barış Erdoğan da, “Özellikle kimlik arayışı içinde olan ergenler ve gençler, sosyal medyada karşılaştıkları şiddet içerikleriyle bu tür davranışları zamanla normalleştirebiliyor” ifadelerini kullandı.
KEŞFETYENİ
Sosyal medya fenomeni Aleyna Dalveren, geçtiğimiz akşam evlendi. Aşiret düğünü yapan ismin sosyal medya paylaşımları ağızları açık bıraktı. İbrahim Tatlıses ve Şafak Sezer de kilolarca altının yarıştığı düğüne katıldı.
