Belgesiz cerraha işlem yasağı

HANDE ATILGAN- Türkiye’deki obezite cerrahisi, son dönemdeki operasyonel ihmallerle türlü eleştirilerin odağına konulmuş durumdayken, Sağlık Bakanlığı bu alanda hizmet veren merkezler ve uzmanların faaliyetlerine yönelik düzenleme içeren yönetmelik Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlandı. 

Yönetmelik ile obezite merkezlerinin, merkezdeki yönetici ve hekimlerin ve buraya başvuran hastaların sorumlulukları belirlendi. Hastalara, daha önce sağlık merkezleri tarafından farklı formatlarda sunulan rıza formları tek tip hale getirildi. Hastanın asgari beden kilo indeksi gibi operasyon kriterleri operasyonun yapılabilme şartları arasına alınarak uzman inisiyatifi devre dışı bırakıldı.

Obezite cerrahisi yapmak isteyen ana dalı genel cerrahi uzmanlığı olan hekimlere Sağlık Bakanlığı “obezite cerrahisi uygulama belgesi” düzenlenmesi zorunluluğu yönetmeliğin en çarpıcı hükümleri arasında yer aldı. Buna göre, 15 ameliyatını belgeleyen hekimlere 16 saatlik bir teorik eğitim de öngören bu belgeye sahip olmayan hekimler, işlem yapamayacak.

‘Hak ve yetki alınamaz’

Eski merkezler, 1 yıl içinde yönetmeliğe uyumlu hale getirilecek. Şartları taşımayan merkezler, cerrahi operasyon ruhsatının iptali, katlanan idari para cezaları ve acil servis hariç tüm poliklinik hizmetlerinin 10 gün  durdurulmasıyla karşılaşacak.  ​​​​​Bariatrik ve Metabolik Cerrahi Derneği kurucusu Prof. Dr. Mahir Özmen, düzenlemeyi Milliyet’e değerlendirirken, yeni sertifikaların yönetmelikle dayatılmasının hukuksuz olduğunu söyledi. Düzenlemenin yargıya taşınacağını kaydeden Özmen şu görüşleri dile getirdi:

“İstihare uykusuna yatmış gibi 15 kuralını belirlemişler. Yasaya göre, genel cerrahi eğitimini almış herkes bu operasyonları yapabilir. Bu hak ve yetki, bir yönetmelikle uzmanların elinden alınamaz. Yetkinlik, başhekim yazısıyla ölçülemez. Konu özelinde cerrahları hizalamaktır. Sağlık turizmiyle gelen hastalara operasyon yapılabilmesi için de kriterler getirilmiş, çünkü bu alanı kontrol etmekte zorlanıyorlar.”

‘Davranışlarda çözmek gerek’

Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü 2022 yılı sonunda Türkiye Beslenme Rehberini güncelledi. Rehberde, obeziteyle mücadelede uluslararası standartlara atıflar yapılırken, obezitenin oluşumunda genetik etmenlerin yüzde 25-40 rol oynadığına ve cerrahi işlemler dışında “davranışçı tedavi” yöntemlerinin kullanılmasına yapılan vurgu dikkati çekti.

‘Cerraha kelepçe vuruluyor’

Bariatrik ve Metabolik Cerrahi Derneği kurucusu Prof. Dr. Mahir Özmen, şunları dedi:

“Türkiye’deki 600 dolayında obezite metabolik cerrahi alanındaki yetkin hekimden 150 isim bu operasyonları aktif olarak yapıyor. Türkiye’de bu ameliyat sayılarını net söyleyebileceğimiz bir sistem olmadığı için bunu Asya ve Avrupa’daki uluslararası örgütlerin kaynaklarından öğreniyoruz. Getirilen standartlarla hem sağlık turizmi alanında hem de ülkemizdeki hastalar için bazı operasyonlar mümkün olmayacak. Yönetmelikle; obezitede koruyucu önlemlerin bir kenara bırakıldığı, zincir hastanelerde yapılacak operasyonlar ve ‘alternatif’ tıp (her ne demekse) çalışan arkadaşların yapacağı ‘tedavilerin’ teşvik edileceğini görüyoruz. Hastalara operasyon sonrası 3 ay takip programına katılma zorunluluğu, beslenme ve egzersiz gibi kısıtlamalar getirilmiş. Bu, cerrahlara da hastalara da kelepçe vuran bir uygulamadır.”