‘Ayşe teyze hava sıcak dışarı çıkma’

ÖNDER YILMAZ Ankara İklim değişikliğine bağlı taşkın ve sel gibi afetler ile ultraviyole ışınları gibi aşırı sıcaktan kaynaklanan zararlardan korunmak için, “cepten” ve “WhatsApp”tan on-line erken uyarı modeline geçiliyor. Mülki amirler WhatsApp’tan, “Sayın valim iliniz yoğun yağış alıyor, iki saat sonra sel, taşkın riski var” diye alarma geçirilecek. Yaşlı ve kronik hastalığı bulunan riskli gruptaki vatandaşlar da, “Sıcaklık yüksek, hava kalitesi olumsuz, dışarı çıkma, tedbir al” şeklinde uyarılacak.

İlk pilot uygulama

TBMM İklim Araştırma Komisyonu’na iklim değişikliği zararlarına karşı, “erken uyarı modeli” projesini sunan Adnan Menderes Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Didem Evci Kiraz, Aydın’da pilot uygulamanın yapıldığını ve başarılı olduklarını açıkladı. Kiraz, şunları kaydetti: “Aslında basit bir erken uyarı sistemi. Ultraviyole ve hava kalitesi indeksinin halka bildirilmesi için oluşturduk. Bu hava ve iklim parametlerinin limit değerlerini ölçtük, bir bilgisayar programı aracılığıyla da riskli grupta belirlenen 500 kişiye SMS ya da e-mail aracılığıyla bu değerleri gönderdik.

Limit değerler aşıldığında o gün vatandaşın neler yapması gerektiğini anında ilettik ve bir ay süreyle uyguladığımız bu ufak müdahalenin insanlarda çok fazla farkındalık yarattığını gördük.” Kiraz, şehir içinde belli bir yerde hava sıcaklığını gösteren uyarı panosu dışında daha mahallere dönük, kırılgan gruptaki insanlara akıllı telefonlarla ulaşacak bir sistemin yaygınlaştırılması gerektiğini, yerel yönetimlerin önemli bir kilometre taşı olabileceğini kaydetti.
Tarım ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürü Bilal Dikmen de, belli havzalarda pilot olarak uygulamaya soktukları ve tüm Türkiye’ye yaygınlaştırma kararı aldıkları, sel ve taşkınlara karşı online uyarı sistemini açıkladı.

Bilal Dikmen, “Bugüne kadar 23 havzamızda taşkın yönetim planı tamamlanmış durumda ve Marmara havzasında da taşkın yönetim planı hazırlama çalışmalarımız devam ediyor” dedi. Dikmen, bugüne kadar 170 taşkın uyarısı verdiklerini ve isabet oranının yüzde 75’i bulduğunu kaydetti.

‘Tüm Türkiye’de yaygınlaşacak’

Bilal Dikmen, şöyle konuştu: “Türkiye’yi 11 bin 800 havzaya bölmüş durumdayız. Havzalara düşecek yağışları 6 saat önceden tahmin olarak alıyoruz. Kendi geliştirmiş olduğumuz yazılımla 20 milimetrenin üzerinde düşecek yağışları buradan alma imkânına sahibiz ve taşkın olmadan iki saat önce de WhatsApp mesajlarıyla, mail adresleriyle mülki amirlere bunun bilgilendirmelerini yapıyoruz. Tahmin ve erken uyarıyla ilgili bir projeye de bu sene başlıyoruz inşallah. 15 alt havzada erken uyarı sistemini kuracağız. Bunu tüm Türkiye’ye yaygınlaştırmayı hedefliyoruz.”