Gündem57. Piyade Alayı'nın hikayesi nedir? 57. Piyade Alayı Şehitliği nerede, komutanı kimdi?

57. Piyade Alayı'nın hikayesi nedir? 57. Piyade Alayı Şehitliği nerede, komutanı kimdi?

18.03.2021 - 10:35 | Son Güncellenme:

Çanakkale Zaferi'nin bugün 106. yıl dönümü! Çanakkale Savaşı'nda kara muharebelerinde gösterdiği başarılar ile adından söz ettiren 57. alay tarihi zaferin yıl dönümünde araştırma konusu olmaya devam ediyor. Çanakkale Kara muharebeleri sırasında Anzak çıkarması ve sonraki muharebelerdeki başarısı ile bilinir. Peki 57. alayın hikayesi nedir, şehitliği nerede?

57. Piyade Alayının hikayesi nedir 57. Piyade Alayı Şehitliği nerede, komutanı kimdi

Çanakkale Zaferi'nin 106. yıl dönümünde 57. Piyade Alayı konusunda araştırmalar sıkşlaştı. İtilaf ve İttifak devletleri arasında yaşanan birinci dünya savaşında İngiltere ve Fransa'nın müttefikleri olan Çarlık Rusya'ya yardım götürmek istemesi ve boğazların kontrolünü ele geçirmek istemesi üzerine açılan Çanakkale Cephesi deniz ve kara muharebeleri ile bilinmektedir. Deniz muharabelerinde başarısız olan İngiliz ve Fransızlar kara muharabeleri ile İstanbul'a yürümeyi hedeflese de başarılı olamamıştır. Çanakkale Kara muharebelerinde adından söz ettiren 57. Alay'ın hikayesi de bu özel günde araştırma konusu olmaya devam ediyor. Peki 57. Alay nerede, komutanı kimdi, hikayesi nedir?

Haberin Devamı

57. ALAY NEDİR, ÇANAKKALE SAVAŞI'NDAKİ ÖNEMİ VE ROLÜ

57. Piyade Alayı, Osmanlı İmparatorluğu ordusuna mensup alay. Çanakkale Kara Muharebeleri'nin başlangıcı kabul edilen Anzak Çıkarması ve sonrasında gerçekleşen muharebelerdeki başarısıyla bilinir. Alay, 30 Kasım 1915 tarihinde Osmanlı Padişahı V. Mehmed tarafından Altın ve Gümüş İmtiyaz Madalyaları ve Harp Madalyası ile ödüllendirilmiştir.

Kuruluş tarihi 1891 olarak kabul edilen 57. Piyade alayı, bazı arşiv kayıtlarına göre 1880 yılında, 15. Tümene bağlı 29. Tugayın bünyesinde bulunmaktaydı. Bir dönem 3. Redif İzmit Alayı adını alan alayın 1880 tarihindeki komutanı Albay Mehmet Rıza Bey, 1891 tarihindeki komutanı da Albay Mehmet İzzet Bey idi.

Haberin Devamı

ÇANAKKALE CEPHESİ

Balkan Savaşı'ndan sonra 19. Tümen kuruluşundan çıkarılan 57. Alay, 1 Şubat 1915 tarihinde Tekirdağ, Yerçeşme'de yeniden kurularak, tekrar 3. Kolordu bünyesindeki 19. Fırka'ya bağlandı. 22 Şubat 1915 tarihinde törenle sancağı verildikten sonra Çanakkale'ye doğru yola çıktı ve 25 Şubat 1915'te Maydos'a (Eceabat) geldi. Mart ayında 5. Ordu Komutanlığının kurulmasından sonra, bağlı bulunduğu 19. Tümen ile birlikte 5. Ordu'nun genel ihtiyatı (yedek) olarak 26 Mart 1915'te Bigalı Köyü’ne konuşlandırıldı. Bu tarihten 24 Nisan 1915'e kadar Yarbay Mustafa Kemal ve Binbaşı Hüseyin Avni tarafından eğitime tabi tutulan 57. Alay, Bigalı Köyü ve Turşun bölgesinde tatbikatlar yaptı. Bigalı Köyü'nde eğitim ve tatbikat faaliyetlerini yürüttüğü sırada 57. Alay'ın bağlı bulunduğu 5. Ordu tarafından birkaç kez yeri değiştirilmek istenmişse de Yarbay Mustafa Kemal, çıkartmanın beklendiği yere en yakın noktalardan biri olmasından ötürü, alayın Bigalı Köyü'nde kalması yönünde ısrarcı oldu. Bu ısrarlar sonuç verdi ve 57. Alay Bigalı Köyü'nde kalmaya devam etti.

Çanakkale Kara Muharebelerinin başladığı gün olan 25 Nisan 1915 sabahı, 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal, kendisine bu yönde bir emir gelmemiş olmasına rağmen düşman çıkartmasını haber alır almaz yanına 57. Alay'ı ve bir dağ bataryasını alarak, kişisel inisiyatifiyle stratejik açıdan önemli olan Conkbayırı'na doğru hareket etti. 57. Alayın Conkbayırı'na hareket eden 3 taburu ve bir dağ bataryasını oluşturan 3.600 subay ve asker, Conkbayırı'na varıldığı anda bizzat Yarbay Mustafa Kemal'in emriyle, kendisinden yaklaşık 2-3 kat daha büyük olan Anzak birliklerine karşı taarruza geçerek, sabah 4:30'dan beri düşmanla çatışma halinde bulunan Yarbay Mehmet Şefik Bey komutasındaki 27. Alay'ın yardımına yetişmiş oldu. 25 Nisan-3 Mayıs tarihleri arasındaki Arıburnu Muharebeleri'nde ciddi zayiat veren alay, savaş ortalarında takviye edildi. Alay, savaşın siper harbine dönüşmesiyle, Merkeztepe-Bombasırtı civarında konuşlandı ve savaş sonuna kadar bu bölgeyi başarıyla savundu. Arıburnu Muharebelerindeki başarısı nedeniyle yarbaylığa terfi ettirilen alay komutanı Hüseyin Avni Bey, 13 Ağustos 1915 Cuma günü, Ramazan Bayramı'nın ikinci gününde, Kesikdere'deki alay karargahı yakınlarına düşen bir top mermisiyle hayatını kaybetti. Yerine 24 Ağustos tarihinde 3. Tabur Komutanı Ali Hayri (Arıburun) Bey atandı.

Haberin Devamı

57. ALAY ŞEHİTLİĞİ NEREDE?

Haberin Devamı

Hayatını kaybeden 57. Alay'a bağlı 628 asker için Gelibolu Yarımadası'nda, Bombasırtı üzerinde 12 Aralık 1992 tarihinde sembolik bir şehitlik açılmıştır. 57. Alay'ın ve komşu birliği 27. Alay'ın siperleri üzerine sonraki yıllarda bir otopark inşa edilmiştir. Alayın hatırasını yaşatmak için Adana'da 57. Alay Şehitleri Camii yapılmıştır.