Son dakika... Burun buruna geldiler! Çin'den çok sert tepki...
07.05.2021 - 07:12 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
ABD ile Çin donanmasına ait gemiler tartışmalı sularda karşı karşıya geldi. ABD, yasaya uygun rutin operasyon gerçekleştirdiğini söylerken Pekin yönetimi küplere bindi ve geminin 'kovulduğunu' öne sürdü. Washington kanadından ise sert tepkiye aynı şekilde karşılık geldi.
Çin, savaş gemisini topraklarına 'yasadışı olarak' girmekle suçladı ve geminin deniz ve hava kuvvetleri tarafından 'kovulduğunu' söyledi.
Ancak ABD Donanmasının 7. Filosu, geminin 'kovulmadığını' ve Çin'in bu suları kontrol etme hakkı olmadığını söyledi. Bu, Vietnam ve Tayvan tarafından da iddia ediliyor.
Bu tür operasyonlar, olayı "amatörce ve sorumsuz" olarak nitelendiren ve "yanlış anlamalar, yanlış yargılar ve deniz kazaları" riskini artırdığını söyleyen Pekin'i öfkelendiriyor.
ABD 'KOVULMADIK' DEDİ
Bir sözcü, "Çin'in egemenliğini ve güvenliğini ciddi şekilde ihlal etti ve Güney Çin Denizi'nin barış ve istikrarını baltaladı" dedi. Ancak ABD bu ifadeyi 'yanlış' olarak nitelendirdi ve ekledi: "USS Curtis Wilbur hiçbir ülkenin topraklarından 'kovulmadı'".
"Operasyon uluslararası hukuka uygun olarak yürütüldü ve ardından uluslararası sularda normal operasyonlar yapmaya devam etti.
"[Çin'in] açıklaması, yasal ABD deniz operasyonlarını yanlış tanıtmak ve Güney Çin Denizi'ndeki aşırıya kaçan ve gayri meşru deniz iddialarını ileri sürmek için yapılan uzun bir dizi eylemin sonuncusudur."
Perşembe günkü görev, aynı geminin Pekin'i kızdıran bir başka rutin ABD tatbikatında Tayvan Boğazı'ndan geçmesinden sadece bir gün sonra geldi.
ABD Donanması o sırada, "Geminin Tayvan Boğazı'ndan geçişi, ABD'nin özgür ve açık bir Hint-Pasifik'e olan bağlılığını gösteriyor. ABD ordusu, uluslararası hukukun izin verdiği her yerde uçmaya, yelken açmaya ve faaliyet göstermeye devam edecek" dedi.
Çin askeri sözcüsü, olaya sert tepki gösterdi ve operasyonu kınadı: "ABD eylemleri, Tayvan bağımsızlık güçlerine yanlış sinyaller gönderiyor, bölgedeki durumu kasıtlı olarak bozuyor ve Tayvan Boğazı boyunca barış ve istikrarı tehlikeye atıyor.
Sözcü, Çin kuvvetlerinin yolculuğu boyunca gemiyi adım adım izlediğini de sözlerine ekledi.
ÇİN'İN EN HASSAS MESELESİ
Tayvan, Çin'in en hassas bölgesel sorunu. Çin'de 2005 yılında Ulusal Halk Kongresi'nin yıllık toplantısında, Tayvan’ın bağımsızlığına karşı gündeme alınan yasa tasarısı oybirliğiyle kabul edilmişti. Söz konusu yasa, resmi olarak bağımsızlık ilan etmesi halinde Tayvan’a karşı askeri güç kullanılmasını öngörüyor.
Çin Tayvan'ı bir gün anakara ile bir araya gelecek bir eyaleti olarak görse de, birçok Tayvanlı ülkelerinin bağımsız olduğunu savunuyor. Çin ayrıca uluslararası alanda tecrit etmeye çalıştığı Tayvan'la, diplomatik ilişkileri olan az sayıdaki ülkeye de baskı uyguluyor.
Pekin yönetimi 2019'un başında Tayvan'ın bağımsızlığının bir felaket olacağını duyurmuş, Şi Jinping ada ülkesinin egemenliklerini kabul etmemesi halinde saldırabileceklerini söylemişti. Ada ülkesindeki bağımsızlık yanlılarını tehdit eden Çin lideri Şi, "Tayvan'daki herkes, bağımsızlığın, büyük bir felaket olacağını anlamalıdır" demişti:
"Ayrılıkçı herhangi bir adıma izin vermeyeceğiz. Kuvvet kullanmamak noktasında bir söz vermeyeceğimiz gibi, tüm gerekli adımları atmak konusunda da hakkımızı saklı tutacağız". Şi Jinping'in açıklamalarından sonra Çin ordusu Tayvan adası yakınlarında savaş uçakları ve gemilerin katıldığı gövde gösterilerine girişmişti.
Tayvan lideri Tsai Ing-wen ise, Pekin yönetimine verdiği yanıtta ülkesinin asla 'Tek ülke, iki sistem' düzenine geçmeyi kabul etmeyeceğini ilan ederek "Çin'in imzaladığı 1992 Mutabakatı 'Tek Çin' düzenine işaret ediyor. Şi Jinping'in sözleri kaygılarımızın yersiz olmadığını gösterdi" diye konuşmuştu.
Tayvan ordusu, aynı yılın Mayıs ayında gerçek füzeler ve mermilerle Çin işgaline karşı arka arkaya tatbikatlar düzenlemişti. Güney kenti Pingtung kıyılarındaki tatbikatta savaş gemileri ateş açmış, tank ve top atışları yapılmış, jetle ve helikopterler füze fırlatmıştı.
Aynı hafta içinde üç savaş uçağı muhtemel bir Çin saldırısına karşı bir otoyola iniş yapmış, görüntüler günlerce dünyada konuşulmuştu. Doğudaki Hualien açıklarında gerçekleşen bir başka tatbikatta ise savaş gemisinden anti denizaltı füzeleri ateşlenmişti.
ABD DESTEĞİ
Tayvan'ın en önemli müttefiki ise, ABD. Washington, Nisan ve Mayıs 2019'da Çin'in muhalefetine rağmen Tayvan Boğazı'na savaş gemileri gönderdi. ABD Tayvan'la diplomatik ilişkisi kurmasa da çeşitli anlaşmalar gereği Tayvan'ı koruma altında tutuyor ve bu ülkeye silah satıyor. Pentagon'un açıkladığı verilere göre, son 10 yılda Tayvan'a 15 milyar dolardan fazla silah satışı yapıldı.
Tayvan Boğazı, Çin'le Tayvan'ı birbirinden ayırıyor. Boğazın genişliği ise, 180 kilometre. 1949 yılında Çin iç savaşı sırasında, komünistlere yenilen milliyetçiler, Tayvan adasına kaçmışlardı.
Nüfusunun yüzde 90'ından fazlası Han kökenli Çinli olan Tayvan, Çin ile ticari ve kültürel ilişkileri bulunmakla birlikte, ülkenin demokratik niteliğini de korumak istiyor.
