Ay’ın yüzeyindeki dev çukurlar nasıl oluştu?
17.12.2024 - 17:30 | Son Güncellenme:
Ay’ı detaylı inceleme fırsatı bulanlar, yüzeyindeki kocaman ve derin çukurlara mutlaka dikkat etmiştir. Peki, siz bu dev çukurlara ne olduklarını, neden var olduklarını biliyor musunuz? Aslında, bu çukurlar bir zamanlar uzaydan gelen büyük cisimlerin Ay’a çarpması sonucu oluşmuşlardır. Peki, nasıl bu kadar büyük ve sayıca çok olabiliyorlar? Ay’ın yüzeyindeki çukurların sırrını öğrenmek için, Ay’ın geçmişine doğru küçük bir yolculuğa çıkmamız gerekiyor.
Ay’ın yüzeyindeki çukurlar, aslında milyarlarca yıl önce uzaydan gelen asteroitler ve gök taşlarının etkisiyle oluşmuş dev kraterlerdir. Ay, atmosferi olmadığı için, Dünya'dan farklı olarak bu çarpışmaların etkisi uzun süre geçmez ve yüzeyde kalıcı izler bırakır. Yani, Dünya’nın bir atmosferi olmasaydı, şu an Ay’a benzer şekilde görünüyor olabilir ve biz hiç olmayabilirdik.
AY’IN ATMOSFERİ YOK
Ay’ın atmosferi olmaması, bu çukurların yani kraterlerin oluşumunun arkasındaki temel etkendir. Dünya’daki gibi atmosferik basınç veya rüzgârın olmaması, Ay’ın yüzeyindeki çukurların zamanla kaybolmasına engel olur. Ay’a düşen uzay cisimleri, kalıntılarını ve izlerini uzun yıllar boyunca aynı şekilde koruyabilir. Ayrıca, atmosferinin olmamasından ötürü, küçük-büyük fark etmeksizin tüm gök cisimleri ay yüzeyinde hasara neden olur. Dünya’nın bir atmosferi olmasından birçok gök cismi, atmosfere giriş esnasında yanarak daha küçük parçalara ayrılır hatta tamamen yok olur.
METEORLARIN ÇARPMASIYLA OLUŞAN ÇUKURLAR
Ay’ın yüzeyindeki bu büyük çukurlar, meteorların ve asteroitlerin çarpması sonucu oluşur. Bu gök cisimleri, hızla Ay’a çarptıklarında büyük bir enerji açığa çıkar ve çarpma sonucu Ay’ın yüzeyinde devasa çukurlar ve kraterler oluştururlar. Meteorlar, genellikle saatte 30 bin kilometre hızla Ay'a çarparlar. Bu büyük hız, çarpan cisimlerin Ay yüzeyinde büyük hasarlar bırakmasına yol açar.
85 KM UZUNLUĞUNDA BİR ÇUKUR
Ay’ın yüzeyindeki en büyük çukurlardan biri olan ‘Tycho Krateri’nin, çapı yaklaşık 85 kilometre ve derinliği ise 4.8 kilometredir. Bu kraterler, milyonlarca yıl boyunca aynı kalırlar çünkü Ay’da atmosfer olmadığından dolayı rüzgâr, su ve hava gibi erozyon faktörleri de bulunmamaktadır. Bu sebepten dolayı, çarpmanın bıraktığı izler, Ay’ın yüzeyinde milyonlarca yıl boyunca durabilir ve zamanla sadece meteorlardan gelen ince tozlarla kapanabilirler.
