Miras Habersiz Satılmış İse Hak İddia Edilebilir Mi?

Bir kişinin ölümü ile varislerine kalan malların, borçların ve hakların tümüne miras denir. Yasal ve atanmış / mansup mirasçı olmak üzere iki tür mirasçı vardır. Atanmış mirasçı, miras bırakanın iradesi ile yasal mirasçı olmadığı halde mirasçı olarak atanan kişidir. Türk Medeni Kanunu'nda miras için zümre ya da derece sistemi geçerlidir. Miras paylaşımına dahil olmak için mutlaka bir dereceye dahil olmak gerekir. Peki miras habersiz satılmışsa hak iddia edilebilir mi?

Derece sistemi ve miras paylaşımı

Miras paylaşımında Türk Medeni Kanunu derece sistemini kabul etmiştir. Kanunda birinci, ikinci ve üçüncü derece mirasçılar tanımlanmıştır. Birinci derece mirasçılar miras bırakanın alt soyunu, ikinci derece mirasçılar miras bırakanın anne ve babasını, üçüncü derece mirasçılar ise miras bırakanın büyük anne ve büyük babasını ifade eder.Bir önceki derecede mirasçı bulunuyorsa, miras bir sonraki dereceye dahil olan mirasçılara geçmez. Ayrıca mirasçılar miras bırakandan önce ölürse miras, mirasçıların kendi alt soylarına geçer. Örneğin, birinci derecede yer alan çocuklardan biri miras bırakandan önce ölürse miras payı, ölen çocuğun alt soyuna geçer.

Malikin tasarruf hakkı

Miras bırakan yaşarken malları üzerinde mülkiyet hakkına sahiptir. Mülkiyet hakkı kişiye mal üzerinde her türlü tasarruf hakkını verir. Bir malın mülkiyeti basitçe intifa hakkı ve kuru mülkiyet olarak ikiye ayrılır. İntifa hakkı, kuru mülkiyet hakkından ayrı olarak başkasına devredilebilir. Diğer bir ifadeyle bir kişi bir malının mülkiyet hakkını ve intifa hakkını birbirinden bağımsız olarak farklı kişilere devredebilir.Örneğin bir kişi sattığı yani mülkiyet hakkını başkasına devrettiği bir malın intifa hakkını ölene kadar yararlanması için başkasına devredebilir. İntifa hakkı kişiye bağlı bir hak olduğu için, mülkiyet el değiştirse de geçerlidir. Ancak intifa hakkı sona erdiğinde kuru mülkiyet ve intifa hakkı birleşir.

Miras payı üzerindeki intifa hakkı

İntifa hakkı kişiye bağlı bir haktır ve sona erene kadar mülkiyeti kısıtlar. Yani kuru mülkiyet başkasında olsa bile intifa hakkı sahibi yasaya göre o malın kullanım hakkına sahiptir. Örneğin bir baba, bir dairenin intifa hakkını eşine vermiş ancak daireyi üç çocuğundan birine satmış olabilir. Bu durumda baba öldüğünde, eşi daire üzerindeki intifa hakkını kullanmaya devam eder. Anne öldüğünde ise dairenin yararlanma hakkı da, dairenin satıldığı çocuğa geçer.Diğer çocuklar bu daire üzerinde hak iddiası öne süremez. Eğer dairenin satıldığı çocuk da ölmüşse, dairenin mülkiyet hakkı bu çocuğun eşi veya alt soyuna intikal eder. "Miras habersiz satılmışsa hak iddia edilebilir mi?" sorusunun cevabı satış işleminde muvazaa olmaması şartıyla "hayır"dır. Ancak bağışla verilmiş bir dairenin tapu işleminde satış gibi gösterildiği ispatlanabilirse, bu işlem dava konusu olabilir.