Zora düşen bankaya 40’ıncı madde desteği

Merkez Bankası (MB), küresel krizin etkilerinin daha fazla hissedilmesi beklenen 2009’a ilişkin yol haritasını hazırladı. MB, bankacılık sisteminde belirsizlik oluşması ve fon çekişi halinde, ihtiyaç duyan bankalara kredi sağlayacak.
Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, 2009 para ve kur politikasını açıkladı. Yılmaz, 2009’da likidite sıkışıklığının ilk çeyrekte makul olmasını, ikinci çeyrekten itibaren artmasını beklediklerini söyledi.

40’ıncı madde devreye girebilir
Haklarında belirsizlik ve güvensizlik oluşan bankalara, Merkez Bankası’nca kredi verilmesini sağlayacak bir borçlanma aracının daha bulunduğunu ve 2009’da devreye girebileceğini kaydeden Yılmaz, acil durumlarda kullanılacak bu borç verme aracının kullanım esaslarını açıklayacaklarını söyledi.
Yılmaz, şöyle konuştu:
“Bankalarla ilgili bir sorun görmüyoruz. Ama önceden tedbirli olmak açısından, kanunda yazan bu görevi nasıl yapacağımızı paylaşacağız. Elimizde ne var ne yok diye baktık. Kanunun 40. maddesinde zaten var. Uygulaması da zaten yönetmelikte var. İhtiyatlı bir otorite önceden düşünür, tedbir alır. İhtiyaç ortaya çıkarsa hazır olur. Bu bir B planıdır. B planı olmadan olmaz. Sorun var anlamına gelmesin.”
Yılmaz, söz konusu kredinin finansmanını sorulması üzerine, “Merkez Bankası para basma mercii. Merkez Bankası, para basma yetkisi çerçevesinde bu imkânı sağlar. Finansmanı için yeni bir enstrüman geliştirmeye gerek yok” dedi. Yılmaz, söz konusu kredinin sağlıklı ama geçici bir dönem likiditiye sıkışık olan bankaları içereceğini söyledi.

‘Bize inanın’
Yılmaz, enflasyon hedefinin neden ısrarla revize edilmediği sorusuna, “Bunu bir kez yaptık ve ne tür bir kredibilite sorununa yol açtığını gördük. Merkez bankaları, mümkün olduğu kadar koydukları hedefi değiştirmemeli. Bu, Merkez Bankası’nın toplumun diğer kesimleriyle yaptığı sosyal sözleşmedir. Merkez Bankası ‘Hedefim budur, bana inan ve ekonomik kararlarını buna göre al’ diyor. Ben, farklı şekilde davranırsam insanları aldatmış olurum ve bu da güven kaybı olur” yanıtını verdi.

Zorunlu karşılık inebilir
Yılmaz, döviz piyasasında derinliğin kaybolmasına bağlı olarak, yabancı para zorunlu karşılık oranlarının sınırlı bir miktar daha indirilebileceğini belirten Yılmaz, yabancı para karşılık oranlarındaki indirimin neden 2 puanla sınırlı tutulduğunun sorulması üzerine Yılmaz, “Döviz kıt bir mal. Biz basmıyoruz. Bir maliyetle ediniyoruz. Dövizde cimri olunması gerek” dedi.

Teknik faiz indirimi olabilir
Merkez’in 2009 politikası özetle şöyle olacak:
- Piyasadaki likidite sıkışıklığının artması, piyasalar açısından repo ihale faiz oranlarının referans faiz oranı haline gelmesine, böyle bir durumun kalıcı hale gelmesi ise söz konusu faiz oranlarının Merkez Bankası gecelik borçlanma faiz oranlarının üzerinde oluşması nedeniyle, para politikasının istem dışı sıkılaşmasına yol açıyor. Böyle bir durumun yaratabileceği olumsuzlukların önüne geçmek amacıyla, likidite sıkışıklığının artması halinde teknik faiz indirimine gidilecek.
- Bu faiz indirimi, tamamen likidite koşullarındaki kalıcı değişimden kaynaklanan teknik bir düzenleme olacak ve para politikasının gevşetilmesi anlamına gelmeyecek.
- Para politikası referans faiz oranı, bir hafta vadeli repo ihale faiz oranları olacak ve operasyonel yapıdaki bu değişikliğin para politikası duruşunu etkilememesi için, Merkez Bankası’nın gecelik vadedeki borçlanma ve borç verme faiz oranları aşağı yönlü ayarlanacak. Repo ihale faiz oranı, teknik faiz indiriminden önceki dönemde gün içi işlemler için geçerli olan Merkez Bankası borçlanma faiz oranına eşitlenecek.
- Teknik faiz indiriminde; gecelik faiz oranları, Merkez Bankası borçlanma faiz oranı repo ihale faizinden 1.25 puan daha düşük, borç verme faiz oranı ise 1.25 puan daha yüksek belirlenecek.
- Bir hafta vadeli repo ihalelerinin yöntemi değişecek. Repo ihale faiz oranı kurulca belirlenecek, bankalar ve aracı kurumlar, bir hafta vadeli repo ihalelerine sadece miktar teklifi verecek.