Üretimde kalacak ama perakendeyle büyüyecek

Ziylan, Gaziantep kökenli Ahmet Ziylan'ın temellerini attığı çok önemli bir ayakkabı üreticisi... Başka işleri de var ama işlerinin yüzde 80'den fazlası ayakkabı... Grup üretimde kalmayı sürdürecek ama bundan sonraki büyüme perakendeden gelecek. Flo ve Polaris mağazaları çoğalacak. Polaris için hedef 500 mağaza.
Yurtdışında Bulgaristan, Almanya ve Tunus'ta mağazaları var. Yunanistan'da 3 mağaza açacak. İlk Flo mağazası önümüzdeki ay Mısır'da açılıyor. Bu strateji krizde de iyi sonuç vermiş. Parekende de yeni mağazalar hariç geçen yıla kıyasla yüzde 7 büyüme olmuş.
Dondurulmuş gıda işi var. Afyon’da üretim yapıyor. Mehmet Ziylan, "İleride büyütmeyi düşünüyoruz. Her yıl bir tesis ekliyoruz" diyor. Gayrimenkul'de İsthanbul Evleri projesinin ortağı. Global krizden sonra proje yavaşladı. Diğer projeler de beklemede. Mehmet Ziylan, 30 milyon liraya inşa ettikleri yeni 'ayakkabı merkezi'nde sorularımızı yanıtladı:

 Ziylan Grubu’nun kuruluşunu biraz konuşalım...
Temeli 1955’te Gaziantep’te babam Ahmet Ziylan tarafından atıldı. 1955-65 arasında, 50 metrekarelik küçük bir atölyede ve ısmarlama ayakkabıyla. 1965'te fabrikasyona geçmeye karar verdi, İstanbul’dan günlük 100 çift üretim yapan bir tesisi satın alarak Gaziantep’e taşıdı. Şehirde bu atölyeyi kurabilecek büyüklükte bir yer olmadığı için Gaziantep’teki mağaralardan birine tesisini kurdu.
1970 yılında İstanbul’a geldi. Topkapı'da tesis kurarak bombe üretimine başladı. Sonra taban şirketi, sonra da kauçuk taban üretimine geçildi.
Gaziantep'le bağlar kopmadı. O yıllarda Antep’te hiç olmayan 'freze' denilen yan sanayi ürünlerini de üretiyordu. İstanbul’dan freze makinalarını Gaziantep’e götürerek bu işin fabrikasyon yapılmasını sağladı. 

Harçlık kavgası yaparken... 

Siz ne zaman işbaşı yaptınız?
Babam, 18 yaşındayken yetki verdi. Ben 100 lira istiyorum o 50 veriyor diye haftalık pazarlığı yaparken bana kasayı teslim etti. Açtı içi para doluydu. 1986 yılı. İşler bende artık. İşçilerin haftalıklarını ödedim kasa boşaldı. Bir gün önce de arkadaşlarımı arayıp ‘bendensiniz’ demişim.
Kasa boşalınca,  'Baba dedim, para kalmadı.' Bana, ‘Artık sana bıraktım oğlum. Parayı sen bulacaksın’ dedi. Beni işte tutamayan, 'erken geldin-geç geldin' diye kızan kişi... O günden itibaren işe 7’de gelip 9-10’lara kadar kalmaya başladım. Cumartesiye yine ödemeler için para bulmam gerekiyordu. O gün bugündür kafamı kaldıramadım.

Büyükekşiler’le ortaklığınız nasıldır?
Ziylan Grubu’nu Ahmet Ziylan kurmuş. Aykut ve Mehmet Büyükekşi halamın oğlulları. Meslek Ahmet Ziylan’ın ama Aykut ve Mehmet dayıları olan babamın Gaziantep'teki çalışmalarında hep yanında, ona yardım eden, çıraklık yapan insanlar. Hiç kopmamışlar.
Babam İstanbul'a gelince, Mehmet Büyükekşi de okumaya geliyor. Yarım gün okulda, yarım gün işte. Aykut, Gaziantep'te kalfalık yapıyor. Ben de okuyorum. İşler büyüdü. Mehmet ve ben okulları bitirdik. Yöneticiye ihtiyaç oldukça babam bizim her birimizi bir işin başına veriyor. 

Ana şirket Ziylan Ayakkabı değil mi?
Evet, diğerleri bu firmanın iştirakleridir. Bu ana şirkette ve diğer bütün şirketlerimizde Büyükekşiler'le ortaklığımız vardır. Paylarımız eşittir. Bir Ahmet Ziylan'ın payı fazladır. 

Ahmet Bey çalışıyor mu?
Gelip gidiyor. Vaktini Gaziantep'te geçiriyor. Orada tarihi Pur Sefa Han'ı aldı restore ediyor. Hayır işleriyle uğraşıyor. Bu hanı müze yapacak. Birkaç proje var. Butik otel düşünüyor. Bir restoran yapmak istiyor. Şimdi belediye başkanı demiş ki buraya müze yapalım. Olur demiş. 

Mağazacılık var. Gıda ve inşaat sektörlerinde faaliyetimiz var...
İşimizin yüzde 80’i ayakkabıdır. Tabanda Türkiye'nin en büyük tesisi ve üretimi bizde. Ayakkabı yaparız. Sonra da perakendesi var. Antep, Konya, İzmir, Bursa'da fason üreticilerimiz var.  Üretimimizin yüzde 98’i kendi markamızadır. 3 üretim tesisimiz İstanbul'da. 

Satış pazarlama nasıl?
Mağaza satışı yüzde 30’dur. Kinetix, Polaris, Dockers, Flogart, Torex gibi markalarımızın Türkiye'de bine yakın bayisi var. Flo mağaza markasıdır. 56 Flo mağazası, 64 de Polaris mağazası var. Flo'da birçok marka olabiliyor. 2015 yılına kadar yurt içinde 150, yurtdışında 25’e çıkarmayı hedefliyoruz. Polaris için hedef 500 mağazaya ulaşmaktır.

Yurtdışı mağazacalık var mı?
Bulgaristan'da 3 Polaris açtık. Yunanistan'da 3 mağaza açacağız. Almanya ve Tunus’ta da 3’er mağaza var. İlk Flo mağazamızı 7’nci ayın sonunda Mısır'da açacağız.
Yurtdışı bizim planımız değil. Alıp götürüyorlar. Türkiye’de perakende mağazacılıkta büyük boşluk var. Avrupa’da her ülkede organize ayakkabı perakendecileri var. Bin- bin 700 mağazası olanlar var. Türkiye’de en büyük biziz, ama mağaza sayısı hâlâ çok az. 

Yurtdışında üretim var mı?
Üretimimizin yüzde 60’ı yerli. Uzakdoğu’da, Brezilya’da, Hindistan’da var. Yurtdışında mağaza açtık ama franchise’tır. Bütün gücümüzü içeri vermek istiyoruz. 

Yeni mağaza veya üretim yatırımı planı var mı?
Yıl sonuna kadar 7 Flo, 5 de Polaris mağazası açacağız. Üretim yapıtırımı planlamıyoruz. Çünkü fasona kaydırmaya başladık. Perakende tarafında büyüyeceğiz. Birçok yerde 10-20 firma sadece bize üretim yapar. Şu andaki üretim kapasitemiz Türkiye’nin en büyüğüdür. Biz bu işe imalattan başladık. Gücümüz yettiği müddetçe imalatı bırakmayacağız. Ama büyüme perakendeden gelecek.

Krizde de büyüdük

Büyüme nasıl peki?
Geçen yılın ilk 5 ayına kıyasla yüzde 26 büyümüşüz perakendede. Geçen yıl mağaza sayısı azdı. 2008’in aynı sayıda mağazasıyla karşılaştırıldığında yine yüzde 7 büyüme var. Krizde bile büyüme olmuş. İnsanlar alımlarını ertelemiş, işsiz kalmış... Biz de boş durmadık, ederinin altında sattık. Kârdan feragat ama sorun değil.

Gıda işinde ne üretiyorsunuz?
Dondurulmuş gıda yapıyoruz. Patatesle başladık. Şimdi sebze, içli köfte, lahmacun yapıyoruz. Yurtdışından balık getiriyoruz. Üretim Afyon’da. Başka kentlerde soğuk hava depoları yaptık.
Babama bir arkadaşı 'Böyle bir işe gireceğim ama param yok' diyor. O da 'Anlat' diyor. Öyle başladı. 2001 krizinde yatırım yaptı. Ortak krizde bıraktı. Şirketin tamamı elimizde kaldı. Satmaya kalktık, iyi fiyat gelmeyince babam satmadı. İlk ortağı yönetici aldık. Şimdi işler açıldı. Adı Sanpa Gıda. İhracat yapıyor. İleride büyütmeyi düşünüyoruz. Her yıl bir tesis ekliyoruz.
Yıllık 25 bin ton üretim kapasitesiyle toplu tüketimin yoğun olduğu alanlara yönelik endüstriyel üretim yapıyoruz. 

Gayrimenkul işi de var, Beylikdüzü projesi ne oldu?
Han Yapı'da ortağız. İsthanbul'da yüklenici firmanın mali sorunları var. Avansların tamamını verdik ama yapamadı. Başka bir yüklenici firmaya vereceğiz. 1400’ü bitti. 3’üncü fazı çıkmadık. Birinci teslim ediliyor. Gayrimenkulde projelerini durdurduk.
Hem İsthanbul Evleri'ndeki sorundan hem de krizden dolayı bekliyoruz. Alışveriş merkezi düşüncemiz var ama Anadolu’da. Antep’te çok oldu. Araştırıyoruz, kendimiz yapmak istiyoruz. Çok çok hararetle istediğimiz bir şey değil.

Grubun istihdamı, cirosu ne kadar? Halka açmayı düşünmüyor musunuz şirketleri?
İstihdam, 1804 kişidir. Grubun toplam cirosu yaklaşık 400 milyon liradır. Önce Flo, sonra Polaris halka açılacak. Hazırlıyoruz, konjonktür uygun olmalı.

Mehmet Büyükekşi TİM Başkanı. İşlere vakit ayırabiliyor mu?
Mehmet Bey başka görevler üstlenince benim işim biraz arttı. Kendisi de hak ettiği işleri üstlendi. Gurur duyorum. Bizimle konuştu TİM için, destekledik. 

Grubun merkezi de olan bu tesisi yeni kuruldu. Kaç liraya mal oldu?
Merkez ve showroom'lar burada bulunuyor. 2006 yılı sonlarında taşındık. Akıllı sistem adı verilen üstün teknoloji ile inşa edildi. Avrupa’nın en modern ayakkabı showroom’larını kurduk. Yönetim binasında şu anda 19 markanın koleksiyonları yer alıyor. Mağaza görünümünde yeni showroom’larla dünya standartlarını aşan bir sunum olanağı sağladık. Personel için de mükemmel bir yaşam alanı kuruldu. Modern yemekhane, Pol Cafe, A La Carte Restoran, Fitness Center da var.
47 bin metrekare kapalı alanlı. Burada hayalimizi gerçekleştirdik. Sıfırdan en büyük numaraya kadar her ürünün barınacağı bir mekan. Böyle bir yatırım yaptık. 30 milyon dolar harcadık.

Bir ayakkabı müzesi düşünmüyor musunuz?
Ayakkabı müzesi kuracağız. Antep'te... Burada da düşünüyoruz. Eski makineler, babamın kullandığı ilk makineleri koyacağız. 

Ortaklık teklifi filan geliyor mu?
Sürekli. Biz de kapalı değiliz. Üretici ortak düşünmüyoruz. Fonlar olabilir. Hâlâ değerlendirdiğimiz konular var.


Türkiye’nin ayağına baktı
Polaris, üretimini yönlendirmek için sistemli olarak “Türkiye ayak profili araştırması' yapıyor. Bu araştırma ilginç sonuçlar ortaya çıkarıyor. Şirket bu konuda uzmanlık alanı ayak sağlığı olan Op.Dr. Umur Aydoğan’dan tıbbi destek alıyor. Bu çalışma için Amerika’dan F-Scan Mobile isimli aleti getirtildi. Araştırmada şu saptamalar yapıldı:
- Türkiye’de ayak yapısı etli ve taraklı
- Türk halkının ayakları kısa ve tombul
- Türkiye'de, Avrupa ülkelerine göre düz taban problemi daha az
- Genç neslin ayak numaraları daha büyük
- 18-35 yaş arası kişilerde tarak problemleri, parmaklar arası uzunluk farklılıkları var
İstanbul bulguları:
- 18-35 yaş arası kadınların yüzde 70’i, erkeklerin yüzde 56’sı ayakkabı seçiminde şıklığa önem veriyor 
- 35 yaş üstü ayakkabıda rahatlığı tercih ediyor.
- Deneklerin yüzde 40’ı gerçek ayakkabı numarasını bilmiyor
- Kadınlar 1 numara küçük, erkeklerse 1 numara büyük ayakkabı satın alıyor
- İkinci parmağı uzun olanların daha fazla ayak ve basış sorunları var
- Yüzde 30, rahat ayakkabı bulamamaktan yakınıyor
- Yüzde 40’ı buçuklu ve geniş ayakkabı istiyor
- Erkeklerin ayak rahatsızlığı ve basış problemleri kadınlara göre yüzde 23 daha az
- Yüzde 20’sinin tarak kemiklerinde ağrı, yüzde 18’inin basış problemleri var
- Erkekler dışa basarak, kadınlar baş parmak ve ikinci parmağa baskı yaparak yürüyor 

Rakamlarla Ziylan Grubu
- Ziylan Grup'ta 11 şirket var
- Ayakkabı, gıda ve gayrimenkulde faaliyet gösteriyor
- İşinin yüzde 80'i ayakkabı
- Yeni bir sektör düşünmüyor
- Pazarlamaya ağırlık vererek büyümek istiyor
- Grubun istihdamı 1804 kişi 
- 2008 ihracatı 12 milyon dolar
- 65 Polaris mağazası, 56 Flo mağazası var
- Markaları: Polaris, Flo, Kinetix, Flogart, Torex
- Lisanslı Markaları: Dockers by Gerli, Dockers Woman, Morgan, Tom Tailor, Marie Claire, Lee Cooper, Naf Naf, B&W, Taxi, Betty Boop
- Çocuk Markaları: Polaris Kids, Kinetix Kids, (Lisanslı olanlar:) Disney, Barbie, Winks, Actionman, Spiderman, Sindy 
- Grubun cirosu 400 milyon lira

Mehmet Ziylan kimdir?
30 Aralık 1965’te Gaziantep‘te doğdu. Lise öğrenimini İstanbul’ da tamamladıktan sonra iki yıl İngiltere’de Pazarlama ve İngilizce eğitimi gördü.  Yurtdışı eğitimi sonrasında 1987 yılında patronu ve babası Ahmet Ziylan Bey’in kurduğu Ziylan Ayakkabı Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nde yöneticiliğe başladı. Bugün, Ziylan Grubu bünyesinde 12 şirket bulunmaktadır. Halen Ziylan Grubu’nun Yönetim Kurulu Başkanı. Fenerbahçe Spor Kulübü üyesi, 1907 Fenerbahçe Derneği üyesi ve Yeşilköy Spor Kulübü üyeliği bulunuyor.