Palamut bereketi

AYLİN RANA AYDİN - Eylül ayı itibarıyla balık sezonu başladı. Sektör temsilcileri balıkçıları; ‘tebliğe ve sürdürülebilirliğe uygun davranmaları’ konusunda uyarırken, tüketicilere ise uygun boyutta olmayan balıkları satın almamalarını söylüyor. Bu yıl tezgâhlarda palamut bolluğu olması beklenirken, hamsiden levreğe, çipuradan tekire kadar pek çok çeşit balık tezgâhları süslüyor. Türkiye’de balık tüketiminin kişi başı 5.5 kilogram iken dünyada 16, Avrupa’da ise 22 kilogram olduğu belirtiliyor. Zincir marketler de balık satışıyla kişi başı balık tüketimini arttırmayı hedefliyor.

Su Ürünleri Kooperatifleri Merkez Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Özkaya, Marmara’da hamsinin bol olduğunu ancak henüz küçük olduklarını dile getirdi. Çoğu hamsinin 9 santimetre altında kaldığını ifade eden Özkaya, “Palamut da çok fazla. Havalar biraz daha soğuyunca balıkta da bolluk artacak” diye konuştu. Balık fiyatlarının değişken olduğunu kaydeden Özkaya, palamutun büyüklüklerine göre 30 - 60 lira arasında değiştiğini, hamsinin de şu anda 50 lirayı aşkın fiyatlardan satışa sunulduğunu söyledi.

Destek talebi var

Balık fiyatlarının sabit bir seyirde olmadığını belirten Özkaya, şöyle konuştu:

“Türkiye’de tavan ve taban fiyat belirlenmediği için fiyatlarda bir sabitlik olamıyor. Arz - talep dengesinde de sorun yaşanıyor, bu nedenle fiyatlar da belirli bir seviyede durmuyor. Balık satış ve alışının da belirli bir disiplin içinde ve kayıt altında olması gerekiyor. Zincir marketlerde balıklar satılıyor, dışarıdan bakıldığında marketlerin balık satması tüketici için olumlu. Çünkü en kısa sürede uygun şartlarda balığa ulaşmak istiyorlar. Tüketiciye hitap ediyor ve alım gücüne uygunsa tüketici buradan satın almayı tercih ediyor. Balık fiyatlarının belirli bir seyirde olması zor. Eğer talep çoksa balık pahalı, talep az ise ucuz olur.”

ÖTV’siz mazot desteği de talep ettiklerini söyleyen Özkaya, şunları söyledi:

“Bu balık fiyatlarını da etkiler, aynı zamanda sürdürülebilir balıkçılığa da katkı sağlar. Balıkçıların gideri fazla oluyor. Böyle olunca da ‘balık yakalayamazsam’ diye düşünüyor, çoğu kez boş döndükleri de oluyor. Buna rağmen balıkçıdan istediğimiz; tebliğe, sürdürülebilirliğe uygun davranmaları ve ufak balık yakalamamaları. Tüketiciler de uygun boyutta olmayan balıkları satın almamalı. Gelecek nesillerin hakkı olan balığı çalmadan yılları kurtaracak şekilde balıkçılık yapmamız lazım.”

Üsküdar Boğaziçi Balık yetkilisi ise balık satışlarının iyi gittiğini belirterek, “Palamutta bolluk var. Tanesi 50 - 60 liradan satılıyor. Hamsi 70, istavrit 70, levrek 150, çipura 130, tekir de 150 liradan satışta. Şu sıralar tekneler genellikle palamut bol olduğu için ve para kazandırdığı için palamut avına çıkıyor” diye konuştu.

Balık tüketimi artacak

Balık satışlarında zincir marketler de çalışmalar yürütüyor. CarrefourSA, İzmir’den Muğla’ya kültür balıkçılığını destekliyor. Şirket, yılda yaklaşık 70 - 80 çeşit farklı su ürününü müşterileriyle buluştururken, 2022 yılı itibarıyla 219 marketinde balık satışı gerçekleştiriyor. Hedef ise bu rakamı yıl sonuna kadar 250 markete çıkarmak. CarrefourSA Genel Müdürü Kutay Kartallıoğlu, hedeflerinin Türkiye’nin kişi başı balık tüketimini artırmak olduğunu belirterek, şunları söyledi:

“Balık tüketimini artırabilmenin yolu ise 12 ay boyunca sürdürülebilir üretimden geçiyor. Bunun için de av yasağının olduğu dönemlerde dahi müşterilerimizi balıksız bırakmamak için önemli adımlar attık. İzmir’den Muğla’ya kültür balıkçılığını destekleyerek bu dönemde reyonlarımızdan balığı hiç eksik etmedik. Bu arada, Gebze’de kurduğumuz Su Ürünleri Platformu ile Türkiye’nin her bölgesinden satın alınan ürünlerin, tedarikçilerimiz aracığıyla tek bir noktaya teslim edilmesini sağlıyoruz. Geçen yıl İzmir’de, bu yıl da Antalya’da açılan iki yeni su ürünleri platformundan tüm mağazalarımıza günlük, taze ürünleri sevk ediyoruz.”

Tekneden reyona

Migros da tekneden - reyona sistemiyle direkt balıkçının teknesinden ve halden aldığı balıkları tüketiciyle buluşturuyor. Şirketten yapılan açıklamaya göre, Mersin, Antalya, İzmir, İstanbul, Ankara, Muğla ve Trabzon olmak üzere farklı bölgelerdeki 7 ilden alım yapmaya başlayan Migros, 150’e yakın mağazasında günlük 15 ton satış gerçekleştiriyor. Küçük balıkçıları ve kooperatifleri desteklemek amacıyla yerel üreticilere alım garantisi sunan Migros, sürdürülebilir balıkçılığa vereceği destekle, yıl sonuna kadar balık alımında 3 bin ton gibi yüksek tonajlara ulaşmayı hedefliyor.

Ağdan tabağa

Gerçekleştirdiği analizler ve sunduğu izlenebilirlik çözümleri ile balıkları tüketicilerle buluşturan Metro Türkiye, QR kod aracılığıyla balıkların hikayelerini; hangi denizde tutulduğundan avlanma tarihine, besin öğelerinden tedarikçi bilgisine kadar şeffaflıkla paylaşıyor. Pek çok sürdürülebilir balıkçılık projelerinin de uygulayıcısı olan Metro Türkiye, deniz ürünlerini av ve boy yasaklarına uygun şekilde raflarında müşterileriyle buluşturuyor.