Kripto parada hareket durmuyor

Hanife Baş -  "Kaç yıl önce çok küçük bir miktar parayla girdim, ev parası kazandım. Bitcoin’de kaybettim, şimdi Dogecoin alacağım. Kardeşimin ameliyat parasını kripto paraya yatırdım ve hepsi gitti. Thodex batınca bütün param gitti, ne yapacağımı bilmiyorum..."

Bunlar son dönemde kripto paralarla ilgili çevremizde duyduklarımızdan sadece birkaçı. Kripto para piyasalarında hareketli gelişmeler sürüyor. Thodex, Vebitcoin, Sistemkoin borsalarının batmasından sonra herkesin gözü bu alana çevrildi. Son dönemde ise kripto paralar ciddi düşüş ivmesiyle gündeme geliyor.

Çin’in yerel finansal kurumlarının ve ödeme sistemlerinin kripto para hizmeti vermesini yasaklaması, Tesla CEO’su Elon Musk’ın açıklamaları hızlı düşüş kaydetmelerine yol açtı.

Bitcoin, Ethereum, Dogecoin ve Litecoin gibi sanal para birimlerinin değer kaybı sürüyor. Günlük kayıplar yüzde 30’ları, haftalık kayıplar ise yüzde 50’leri buldu.

Bu alana yatırım yapanlar da tedirgin bekleyiş içinde. Kripto parada düşüş bir yandan da fırsatlara da işaret ediyor. Halen fırsat var mı? Tehditler neler? Her yönüyle kripto paralardaki son gelişmeleri masaya yatırdık.

Güven çok sarsıldı

Bir anda bütün dünyanın bu sisteme geçeceği ve geleneksel ödeme sistemlerinin yok olacağı düşünülürken, dolandırıcılık olayları sonrası kripto paralara olan güven sarsılmış durumda. Kripto para, takas işlemlerinde kullanılabilen tamamen dijital, şifrelenmiş, sanal para birimi. İlk kripto para olan Bitcoin’i 2009’da Satoshi Nakamoto lakaplı kişi ya da kişiler ‘tedavüle sürdü’.

Bitcoin, ilk merkeziyetsiz kripto para. O zamandan beri birçok farklı kripto para birimi ortaya çıktı. Bugün dünyada 9 bin kripto para biriminin olduğu söyleniyor.

Sosyal medya güdümünde...

Kripto paraların çıkışında sosyal medya da etkili oldu. Bireysel yatırımcıların sosyal medyadaki yorumları ve sosyal medyayı kullanmaları da fiyatların tırmanmasını sağladı.

Bu yolla en çok değeri artan Dogecoin oldu. Dogecoin’in 2021’de piyasa değeri yüzde 10 binden fazla çıktı ve geçen ay zirve yaparak 80 milyar dolara çıktı. Bir önceki yıl ise değeri 600 milyon dolardı. Ancak Musk’ın son paylaşımları bu değerin düşmesine neden oldu.

Dogecoin’in bu kadar değerlenmesi ve birden değerinin düşmesi yatırımcıların zarar etmesine ve balonun patlamasına neden olabilir. Dogecoin’in sert iniş çıkışları Bitcoin yatırımcıları için de bir uyarı olabilir.

Sanatla sanal finans buluştu 

Dijital paralar bir yıl önce çok az yatırımcının tahmin edebileceği bir şekilde Kovid-19 döneminde değerlerini katladı.

Bitcoin, Ethereum ve Dogecoin inanılmaz yükseklişler yaşadı. En iyimser piyasa oyuncuları bile böyle bir gelişmeyi tahmin edememişti. “Bunun bir sonu var mı?” diye sorulmaya başlandı.

Tesla CEO’su Elon Musk’ın dijital paralarla ilgili açıklamaları ve tweet’leri de sanal paralalrın değerini artıran unsurlar arasında yer aldı. Özellikle sanat dünyasının blockchain teknolojisiyle buluşmasıyla oldukça popüler hale gelen NFT’ler, Ethereum’a ilginin patlamasını sağladı. Ethereum NFT’lerin çoğunu destekliyor. Bu teknolojiye çoğu insanın kabullenmesi sonrasında rekor seviyeye yükseldi.

Çevresel çekinceler var

Bitcoin, spekülatörlerin aracı olmak haricinde kullanım konusunda zorluklar yaşıyor. Ödeme aracı olarak çok kısıtlı bir alanda kullanılabiliyor. Bitcoin’i ödeme aracı olarak kabul eden firmalar yıllar içinde bunu yavaşça bıraktı. En son Tesla bıraktığını duyurmuştu. Bitcoin’le ilgili son dönemde öne çıkan diğer bir gelişme ise çevreci etkenler. Bitcoin madenciliği ve işlemleri yapılması için kullanılan fosil yakıt tüketiminin hızla arttığı ve bundan endişe duyulduğu dile getiriliyor. Madenciliğinde en zararlı karbon emisyon oranına sahip olan kömürün kullanıldığı da vurgulanıyor.

‘Yatırımcılar bilinçsiz’

Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cem Barlas Arslan, Türkiye’de kripto paralara yönelik ciddi ilgi bulunduğunu ancak yatırımcıların önemli bir kısmının bilinçsiz olduğunu kaydetti.

Arslan, “Son haftalarda piyasaya hakim olan olumsuz durumdan Türk yatırımcılar da kötü etkilendiler. Bir iki ay öncesine kadar kripto paradan kazanç sağlayan çok sayıda kişi, şimdilerde büyük kayıplar içine girdi. Tabii bunda açgözlülüğün etkisi büyük. Uzman ve haber takibi yapmadan, az da olsa teknik analiz bilmeden, kulaktan dolma bilgilerle yatırım yapılıyor ve sonuç hüsran oluyor” dedi.

İşlem hacmi düştü

Yatırımcıların dolandırıcılık gelişmeleri nedeniyle bu alana yönelik ciddi düzenlemeler yapılacağı beklentisi içinde olduğunu belirten Arslan, “Hem ülkemizde hem de dünyada sistemden çıkışların olduğu bir gerçek. Kripto paraların son dönemde yaşadığı değer kayıpları bu durumu tetikledi” diye konuştu.

Arslan, bu alanda halen fırsatlar olup olmadığı sorusunu da, “Finans sisteminde her zaman fırsat vardır. Her ne kadar bazı kişiler, kripto paraları hiç olarak görse de ben katılmıyorum.

Muazzam bir teknoloji olan blokzincir teknolojisini arkasına alan kripto paralar bana göre hayatımızda yer almaya devam edecek. Ancak fırsatlar, arkasında teknolojisi olan gelecek vadeden kripto paralarda olacaktır” cevabını verdi.

Spekülasyona çok açık

Kripto para bazen döviz ve altın gibi yatırım araçlarından daha fazla kazandırabiliyor. Ancak kripto paralarla ilgili birçok tartışma var.

Kimisi sanal paranın kağıt paranın yerini alacağını savunurken kimisi de bunun koca bir balon olduğunu ve patlayacağını, yatırım yapan yüzbinlerin çok büyük zarara uğrayacağını iddia ediyor.

Bitcoin, Ethereum ve Dogecoin’in ciddi yükselişi sonrasında kripto para piyasasının değeri 2 trilyon dolara çıktı. Bir önceki yıl bu oran 260 milyar dolardı. Ancak son günlerdeki gelişmeler genel değerleri düşürdü. Hafta içinde bu değerin 1.35 trilyon dolara kadar gerilediği belirtildi. İniş çıkışın bol olduğu spekülasyona çok açık bir yatırım alanı.

Yatırım yaparken bunlara dikkat

Cem Barlas Arslan, yatırımcılara şu önerilerde bulundu:

“Borç alarak, kredi çekerek ya da ev, araba, altın gibi yatırımlarla kesinlikle kripto para alınmamalı.

Eşten dosttan, arkadaştan ya da konunun uzmanı olamayan kişilerden duyduğunuz tavsiyelere itibar etmeyin. Özellikle sahte hesaplara ve dolandırıcılara dikkat edin.

Sadece uzman olan kişilerin görüşlerine ve analizlerine itibar edin. Basit dahi olsa kendi analizinizi de yapın.

Hedef belirleyin. Yatırım yapacağınız coin’i hangi fiyattan alacağınız ve satacağınız konusunda mutlaka hedefiniz olsun.

Coin’lere aşık olmayın. Kâr aldığınız coin’lerde daha fazla kalmanın ve ısrarcı olmanın anlamı yok. Piyasada işlem gören binlerce coin ve token var. Alım yapacağınız coinlerin mutlaka hacimleri ve teknolojik arka planları hakkında bilgi edinip haber akışını takip edin.

İşlem yapacağınız borsaları mutlaka inceleyin. İster yerli, ister yabancı olsun, işlem hacmi yüksek kurumsal borsaları tercih edin.

Asla hırslı olmayın. Kanaatkar ve sabırlı olun. Fazla hırs zarar, sabır ise başarı getirir.”

YARIN: YASAL DÜZENLEMELER NE DURUMDA?