İkinci pasaport ihalesini de Fransız şirket kazandı

Güvensiz olduğu gerekçesiyle çipli pasaport ihalesi elinden alınan Fransız Gemalto şirketi, Başbakanlık'ın 'gizli' genelgesine rağmen 4 milyon adetlik yeni e-pasaport ihalesini kazanmayı başardı. Firma, tane başına 1,49 Euro ile en düşük teklifi vererek ihalenin galibi oldu.

Fransız bilişim firması Gemalto, Türkiye'nin elektronik pasaport üretimi sürecine damgasını vurdu. Başbakanlık'ın 'gizli' genelgesine rağmen 30 Temmuz'da yapılan 4 milyon adetlik yeni e-pasaport ihalesine bu firma da katıldı. Tane başına 1,49 Euro ile en düşük teklifi vererek ihaleyi kazanmayı da başardı. Firmanın, ilk ihalenin elinden alınmasına yol açan 'kırık çip' yerine bu kez başka bir işletim sistemi ile ihaleye girdiği belirtildi. Genelge engelininse bu firma için 'sözlü' olarak aşıldığı bildirildi.

Ocak ayında yapılan 5 milyon adetlik ilk e-pasaport ihalesini kazanan firma, daha sonra çiplerinin kırılmış olduğu ortaya çıkınca Kamu İhale Kurumu (KİK) kararıyla diskalifiye edilmişti. Üstüne bir de Fransa ile yaşanan 'inkâr yasası' krizi sonrası yayımlanan gizli Başbakanlık genelgesi gelince firma tamamen köşeye sıkışmıştı. Ancak, bütün kamu kurumlarına yönelik çıkarılan 'Fransız şirketlerine iş vermeyin' genelgesi Gemalto için delinmiş oldu. Başbakanlık Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından yapılan ihalede 4 firma teklif sundu. Gemalto dışındaki rakamlar şöyle oluştu: Teknoser 1,51 Euro, IRIS 1,55 Euro, Arjowings ise 1,95 Euro. 4 milyon pasaport karşılığında Gemalto'ya toplam 5 milyon 960 bin, yani yaklaşık 6 milyon Euro ödenecek. Firma, elinden alınan ilk ihalede tane başına 1,55 Euro önermişti.

Fransız firmasının Türkiye piyasasına hakim olma inadını gösteren bu ihalenin gerekçesi, birinci ihaleye dayanıyor. Sonuçlar KİK tarafından değiştirilmiş ve ihale ikinci sıradaki IRIS'e kalmıştı. Çin firmasıyla 11 Haziran'da sözleşme imzalanmış, ancak firma "11 Eylül'den önce teslimatı yapamam" deyince Türkiye pasaport darboğazına girmişti.

Temmuz ve ağustos aylarında yaşanacak sıkıntıyı aşmak için ihalesiz olarak doğrudan alım usulüyle bin adet e-pasaportun alınması kararlaştırılmıştı. İlk olarak 700 bin adet için firmalara davet yazısı gönderildi. Burada da iki firma karşı karşıya geldi; sadece Gemalto ile IRIS teklif sundu. Gemalto'nun teklifi 1,85 Euro, IRIS'in teklifi ise 2,66 Euro idi. Ancak Başbakanlık genelgesi gereği Gemalto yerine IRIS'le sözleşme imzalandı. Ardından 480 bin adetlik yeni bir alım yapıldı. Bu kez Başbakanlık'ta bir toplantı yapılarak genelgenin sözlü olarak kaldırılması sağlandı ve Gemalto da teklif sundu. Fransız firması daha düşük teklif verince bu kez hedefe ulaştı. Fakat Gemalto, ilk ihaleyle ilgili KİK kararını Ankara Bölge İdare Mahkemesi'ne götürdüğü için muhtemel bir iptal kararı durumunda yeni bir krizle karşı karşıya gelmek istemeyen Darphane yönetimi, 4 milyon adetlik bu son ihalede karar kıldı.