‘Güvenilir tedarikçi Türkiye ayrışacak’

Duygu Erdoğan - ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin ve Kanada’ya yönelik gümrük vergisi uygulama kararının ardından Çin ve Kanada da ABD’nin kararına misilleme olarak arka arkaya ek vergiler açıkladı. Trump, bu adımlarıyla dünyada adeta bir ticaret savaşının fitilini ateşledi. Trump’ın ajandasında Amerika kıtasında Meksika ve Kolombiya ile Avrupa Birliği (AB) de var. Özellikle Avrupa Birliği’nin de olası bir karara karşı ABD’ye yönelik çeşitli yaptırımları gündeme alacağı tahmin ediliyor. AB’nin önemli ticaret ortağı Türkiye aynı zamanda ABD’ye son yıllarda ihracatını çift haneli büyütüyor. Yanı sıra Türkiye, Çin ile ihracat/ithalat dengesinde önemli bir konumda bulunuyor. Ticaret savaşında dünyada önemli riskler görülse de Türkiye’nin genel olarak avantajlı bir konumda yer edineceği, ayrıca güvenilir bir tedarikçi olarak tercihinin artacağı öngörülüyor. 

ABD bu adımlarıyla başlıca ithalat ülkelerinden mahrum kalmış olacak. 2023 verilerine göre ABD en çok Meksika, Çin, Kanada, Almanya ve Japonya’dan ithalat yapıyor.

Trump’ın Çin’e yüzde 20, Kanada ve Meksika’ya da yüzde 25 ek gümrük kararı uygulamaya geçti. Trump daha önce Çin’e yönelik gümrük vergilerini yüzde 10 olarak açıklarken yüzde 20’ye yükseltti. AB’ye yönelik vergi uygulaması hakkında ise ilk kabine toplantısında bilgi veren Trump, yüzde 25 olarak uygulanacak vergi için nisan ayını işaret etmişti. Trump, ayrıca ülkelerin misilleme ihtimallerine karşılık gerekirse ‘tüm ithalatı keseceği’ vurgusunu yapmıştı. Çin yönetimi de ABD’den gelen çeşitli ürün gruplarına yüzde 10-15 arasında gümrük vergisi getirdi. Kanada da ABD’den ithalata ek yüzde 25 vergi kararını duyurdu.

‘Şartlar eşitleniyor’

ABD mevcutta farklı ürün gruplarında Türkiye’ye yönelik yüzde 10 ila 36 arasında vergi uyguluyor. Türk ihracatçılar iki ülke arasında bir serbest bölge oluşturulmasını talep ediyor. Küresel bir ticaret sorununun açığa çıktığı ortamda Türkiye’nin üretim gücü ve güvenilirlik algısıyla öne çıkacağını belirten İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Kazım Taycı, “İşlenmiş tarım ürünlerinde ABD’ye sürekli çift haneli bir büyüme sağlıyoruz. ABD’nin yakın müttefiklerine karşı vergi hareketi şartlarımızı eşitleyecek. Yanı sıra en çok ham madde, yarı ve tam mamul aldığımız Çin de, Türkiye’ye yönelik daha avantajlı şartlar oluşturacaktır” değerlendirmesini yaptı.

Türk hazır giyim sektörünün dünyanın dördüncü büyük üreticisi, altıncı büyük ihracatçısı; Avrupa’nın ise üçüncü büyük tedarikçisi olmasının yanı sıra tekstil sektörü ile birlikte Çin’den sonraki ikinci en büyük tedarik zinciri olduğuna dikkat çeken Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Toygar Narbay, “Avrupa ve ABD’li alıcılar tedarik güvenliği politikalarını gözden geçirip ve daha güvenli üretim havzalarına yönelecektir. Bu durum, Çin’den sonra en büyük dikey entegrasyona sahip olan ülkemize olumlu yansıyacaktır. Trump’ın ana pazarımız olan Avrupa’ya uygulaması muhtemel vergilerin etkisini de değerlendirmemiz gerekiyor” dedi.

Hane başı ek maliyet

Trump’ın ek vergilerinin ABD’de hane başına maliyeti 1.250 dolar olacak. Moody’s Analytics baş ekonomisti Mark Zandi, CNN ile yaptığı röportajda, Trump’ın Çin’e yüzde 10, Kanada ve Meksika’ya da yüzde 25 ek gümrük vergisinin ülke genelinde fiyatları artıracağını ve hane başına yıllık 1.250 dolar ek vergi getireceğini ifade etti.

Avrupa’da Zelensky de etkili olacak

Son olarak Oval Ofis’te ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin gazeteciler önünde tartışmalı anları yansımıştı. Avrupa ülkeleri Zelenskiy’e arka arkaya desteklerine açıklarken, ABD ardından Londra’ya giden Zelenskiy ile ülke başkanları birlik mesaji verdi. Trump’ın Rusya ile yakınlaşması ve Ukrayna geriliminin arabuluculukla yeniden tesis edileceği; aksi durumda bu sorunun da başta Avrupa olmak üzere Trump’ın çeşitli yaptırımları daha gündeme almasına neden olacağı öngörülüyor.

En yüksek artış ABD’ye

ABD Türkiye’den en çok kimyevi maddeler ve mamulleri; otomotiv; çelik; hazır giyim; halı, yer döşeme; çimento; değerli taş, mücevher ihracatı yapıyor.

Türkiye ihracatı 2024 yılında 262 milyar dolar ile Cumhuriyet tarihi rekoruna ulaştı. Türkiye’nin en önemli ticaret ortağı AB’ye yıllık ihracatı da 109.1 milyar dolarlık rekor bir düzeye geldi. Türkiye’nin yıllık ihracat artışında ise ABD başı çekti. Türkiye, 2024’te ABD’ye 13.4 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. 

Dün açıklanan şubat ayı dış ticaret verilerine göre ise, ay içinde en fazla ihracat yapılan ülkeler sırasıyla; Almanya, ABD ve İngiltere oldu. İthalatta ise sıralama Rusya, Çin ve ABD olarak yansıdı.